Wyrok NSA z dnia 11 maja 2010 r., sygn. II FSK 130/09

Błędne jest twierdzenie, że jedynie gmina, a nie jej organ, może w sprawach zadań własnych posługiwać się pieczęcią z herbem gminy.

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Bogdan Lubiński, Sędziowie: NSA Antoni Hanusz (sprawozdawca), WSA del. Wojciech Stachurski, Protokolant Justyna Nawrocka, po rozpoznaniu w dniu 11 maja 2010 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej "P" S.A. w W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 6 listopada 2008 r. sygn. akt I SA/Ol 402/08 w sprawie ze skargi "P" S.A. w W. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w E. z dnia 14 lipca 2008 r. nr [...] w przedmiocie zarzutów w postępowaniu egzekucyjnym oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

1. Zaskarżonym wyrokiem z dnia 6 listopada 2008 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w sprawie o sygnaturze akt I SA/Ol 402/08, działając na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2002 roku Nr 153, poz. 1270) dalej u.p.p.s.a., oddalił skargę P. S.A. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 14 lipca 2008 roku w przedmiocie zarzutów w postępowaniu egzekucyjnym. Ze stanu sprawy przedstawionego przez Sąd pierwszej instancji wynikało, że zaskarżonym postanowieniem z dnia 14 lipca 2008 roku Samorządowe Kolegium Odwoławcze, po rozpatrzeniu zażalenia złożonego przez P. na postanowienie Burmistrza T. z dnia 16 czerwca 2008r. o nieuwzględnieniu zarzutu dłużnika P. S.A. w sprawie prowadzenia postępowania egzekucyjnego dotyczącego właściwości organu egzekucyjnego, postanowiło uchylić zaskarżone postanowienie. W rozstrzygnięciu tym organ drugiej instancji postanowił uwzględnić zarzuty zgłoszone przez dłużnika w przedmiocie skierowania tytułów wykonawczych do niewłaściwego organu egzekucyjnego i niewskazania podstawy pierwszeństwa zaspokojenia należności oraz nie uwzględnić zarzutu w zakresie nieprawidłowego wystawienia tytułów wykonawczych poprzez nie zamieszczenie odpowiedniej pieczęci wierzyciela. Z materiału dowodowego zebranego w sprawie wynikało, że Burmistrz T. wystawił wobec dłużnika, to jest Spółki Akcyjnej P. tytuł wykonawczy Nr [...], obejmujący podatek od nieruchomości za 2007 rok. Tytuł wykonawczy wraz z wnioskiem o wszczęcie egzekucji wierzyciel skierował do Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego, który przekazany został następnie według właściwości do Naczelnika Trzeciego Urzędu Skarbowego. P. SA wniosły zarzuty co do prowadzonego postępowania egzekucyjnego, podnosząc, że Naczelnik Urzędu Skarbowego nie jest właściwym miejscowo organem egzekucyjnym dla P. SA, w tytule wykonawczym nr [...] z dnia 26.06.2007r. nie umieszczono pieczęci urzędowej wierzyciela, w tytule wykonawczym nr [...] nie wskazano podstawy prawnej pierwszeństwa zaspokojenia należności, czym naruszono art.27 § 1 pkt 5 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Burmistrz T. działając jako wierzyciel, na podstawie art.34 w związku z art.33 pkt 9 i 10 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 roku o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, postanowieniem z dnia16 czerwca 2008 roku nie uwzględnił zarzutu dłużnika. W uzasadnieniu postanowienia wierzyciel podniósł, że skierował tytuł wykonawczy do właściwego organu egzekucyjnego, którym był Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego. Nadto wierzyciel dodał, że tytuł wykonawczy został opatrzony pieczęcią urzędową z herbem Miasta i Gminy T. z godnie z art. 16 c ust.2 ustawy z dnia 31 stycznia 1980 roku o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych, w przedmiocie zarzutu dotyczącego nie wskazania podstawy prawnej pierwszeństwa zaspokojenia należności, wierzyciel zauważył, że nie zachodziły te okoliczności, ponieważ należności z tytułu podatku od nieruchomości nie korzystały z pierwszeństwa zaspokojenia. W wyniku rozpatrzenia zażalenia dłużnika, Samorządowe Kolegium Odwoławcze, postanowieniem z dnia 14 lipca 2008 roku uchyliło w całości postanowienie Burmistrza T. z dnia 16 czerwca 2008 roku orzekając o uwzględnieniu zarzutów zgłoszone przez dłużnika w przedmiocie skierowania tytułów wykonawczych do niewłaściwego organu egzekucyjnego i nie wskazania podstawy pierwszeństwa zaspokojenia należności, nie uwzględnieniu zarzutu w zakresie nieprawidłowego wystawienia tytułów wykonawczych poprzez nie zamieszczenie odpowiedniej pieczęci wierzyciela. W uzasadnieniu postanowienia organ odwoławczy podniósł, że zarzuty P. S.A zasługują na uwzględnienie w części dotyczącej skierowania tytułu wykonawczego do niewłaściwego organu egzekucyjnego, a także co do nie wskazania podstawy prawnej pierwszeństwa zaspokojenia należności, objętej tytułem wykonawczym. SKO w uzasadnieniu wskazało, że zgodnie z dokumentami, siedziba dłużnika P. S.A., mieszcząca się w W. przy ulicy S., leży w terytorialnym zasięgu działania dwóch urzędów skarbowych: wymienionego w załączniku Nr 1 do rozporządzenia - Trzeciego Urzędu Skarbowego (poprzednio Drugiego Urzędu Skarbowego) oraz wymienionego w załączniku Nr 2 do rozporządzenia "specjalnego" Pierwszego Urzędu Skarbowego w Warszawie. Na podstawie art. 5 a ust. 1 ustawy o urzędach i izbach skarbowych dla opisanej wyżej "specjalnej" kategorii podatników (art. 5 ust. 9 a pkt 1 i ust. 9b), zmiana właściwości naczelnika urzędu skarbowego następuje z dniem 1 stycznia roku następującego po roku, w którym nastąpiło ich włączenie do danej kategorii podatników - w przypadku podatników wymienionych w art. 5 ust. 9b pkt 1-6 oraz w pkt 7 lit. b-d; albo z dniem 1 stycznia drugiego roku następującego po roku, w którym nastąpiło przekroczenie kwoty, o której mowa w art. 5 ust. 9b pkt 7 lit. a - w przypadku podatników wymienionych w tym przepisie. Dalej organ odwoławczy wskazał, że na podstawie art. 5a ust. 3 ustawy o urzędach i izbach skarbowych, podatnicy, o których mowa w art. 5 ust. 9b, są obowiązani, w przypadku ustalenia właściwości zgodnie z art. 5 ust. 9a pkt 1, zawiadomić o zmianie właściwości dotychczas właściwego naczelnika urzędu skarbowego w terminie do dnia 15 października roku poprzedzającego rok, od którego nastąpi ta zmiana, składając zawiadomienie według ustalonego wzoru. W przypadku gdy włączenie ich do kategorii podatników określonych w art. 5 ust. 9b pkt 1-6 i pkt 7 lit. b-d nastąpiło w okresie od dnia 15 października do dnia 31 grudnia, zawiadomienie powinno nastąpić w terminie 7 dni od tego włączenia, nie później jednak niż do dnia 31 grudnia poprzedzającego rok, od którego następuje zmiana właściwości. Z treści dokumentu przedłożonego przez podatnika wynika, że złożył on w dniu 14 października 2003 roku w Drugim Urzędzie Skarbowym zawiadomienie o zmianie właściwości naczelnika urzędu skarbowego wynikającej z włączenia zgłaszającego do grupy kategorii podatników, o których mowa w art. 5 ust. 9a pkt 1 w związku z art. 5 ust. 9b ustawy o urzędach i izbach skarbowych. Ze wskazanego zawiadomienia wynikało, że dla podatnika P. S.A. jako podmiotu, który w ostatnim roku podatkowym osiągnął przychód netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług o równowartości, co najmniej 5 mln euro - właściwym organem skarbowym jest Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego. Organ argumentował, że w związku ze złożonym przez podatnika zawiadomieniem o osiągnięciu w ostatnim roku podatkowym poprzedzającym złożenie zawiadomienia przychodu netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług o równowartości, co najmniej 5 mln euro według kursu średniego ogłaszanego przez NBP na koniec roku podatkowego - bezspornym jest, iż podatnik ten uzyskał status tak zwanego "dużego" podatnika w rozumieniu art. 5 ust. 9a w związku z art. 9b ustawy o urzędach i izbach skarbowych. W świetle powyższego zarzut prowadzenia egzekucji administracyjnej przez niewłaściwy miejscowo organ egzekucyjny uznano w egzekucyjnym postępowaniu podatkowym za zasadny. Zarzut P. SA co do braku wskazania w tytule wykonawczym [...] podstawy prawnej pierwszeństwa zaspokojenia należności Kolegium uznało za zasadny. Zgodnie z art.27 § 1 pkt 5 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, zwanej dalej "upea", tytuł wykonawczy powinien zawierać podstawę prawna pierwszeństwa zaspokojenia należności pieniężnej, jeżeli należność korzysta z tego prawa i prawo to nie wynika z zabezpieczenia należności pieniężnej. Sformułowanie zawarte w tym przepisie: "Tytuł wykonawczy zawiera" oznacza, że tytuł musi posiadać wszystkie elementy wskazane w art. 27 §1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, a brak któregokolwiek elementu stanowi podstawę dla zobowiązanego do złożenia środka zaskarżenia w postaci zarzutów, na podstawie art. 33 pkt 10 upea. Argumentowano następnie, że w art. 115 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji ustawodawca wskazał kolejność zaspokajania należności z kwot uzyskanych w egzekucji. W pkt 4 art. 115 upea zamieszczono zobowiązania podatkowe, jako należności, do których stosuje się przepisy działu III Ordynacji podatkowej, o ile nie zostały zaspokojone w trzeciej kolejności. Tak więc przepis ten wskazuje na kolejność zaspokajania należności pieniężnych, a wskazując, które należności są zaspokajane najpierw - przed innymi, realizuje zasadę pierwszeństwa zaspokojenia należności pieniężnej, jeżeli należność korzysta z tego prawa i prawo to nie wynika z zabezpieczenia należności pieniężnej. Natomiast w kwestii zarzutu dłużnika, co do opatrzenia tytułu wykonawczego niewłaściwą pieczęcią to jest pieczęcią zawierającą pośrodku herb gminy zamiast wizerunku orła białego oraz napisem w otoku "B " - SKO wyraziło pogląd, że jest to zarzut niezasadny. Argumentowano, że zgodnie z zapisem zawartym w art. 16c ust. I ustawy z dnia 31 stycznia 1980 r. o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych - urzędową pieczęcią jest metalowa, tłoczona pieczęć okrągła zawierająca pośrodku wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej, a w otoku napis odpowiadający nazwie podmiotu uprawnionego do używania pieczęci. Przepis art. 16c ust. 2 przywołanej wyżej ustawy stanowi natomiast, że urzędową pieczęcią gminy, powiatu, samorządu województwa lub związku jednostek samorządu terytorialnego może być również pieczęć metalowa, tłoczona, okrągła, zawierająca pośrodku, zamiast wizerunku orła ustalonego dla godła Rzeczypospolitej Polskiej, odpowiednio herb gminy, powiatu lub województwa, jak również, że odcisk pieczęci z herbem nie może być umieszczany na dokumentach urzędowych w sprawach z zakresu administracji rządowej. Tak, więc na dokumentach urzędowych w sprawach z zakresu administracji rządowej, czyli dotyczących zadań zleconych samorządom przez państwo może być umieszczana wyłącznie pieczęć z wizerunkiem orła. W oparciu o zapisy art. 16c przywołanej wyżej ustawy, pieczęć z herbem dotyczy wyłącznie zadań własnych gminy. W myśl art. 1 c ustawy z dnia 12 stycznia 1991r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 121, poz. 844 ze zm.), organem podatkowym właściwym w sprawie podatków i opłat jest wójt, burmistrz, prezydent miasta, natomiast zgodnie z art. 5 § 1 pkt 1 i 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji uprawnionym do żądania wykonania w drodze egzekucji administracyjnej obowiązków określonych w art. 2 to jest min. podatków, opłaty i innych należności, do których stosuje się przepisy działu III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa jest: 1) w odniesieniu do obowiązków wynikających z decyzji lub postanowień organów administracji rządowej i organów jednostek samorządu terytorialnego - właściwy do orzekania organ I instancji, z zastrzeżeniem pkt 4; 2) dla obowiązków wynikających z orzeczeń sądów lub innych organów albo bezpośrednio z przepisów prawa - organ lub instytucja bezpośrednio zainteresowana w wykonaniu przez zobowiązanego obowiązku albo powołana do czuwania nad wykonaniem obowiązku, a w przypadku braku takiej jednostki lub jej bezczynności - podmiot, na którego rzecz wydane zostało orzeczenie lub którego interesy prawne zostały naruszone w wyniku niewykonania obowiązku. Podsumowując wskazano, że Burmistrz T. jest organem gminy (art. 11 a ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym), jak też wierzycielem w sprawach dotyczących egzekucji z tytułu podatków i opłat lokalnych, określonych w ustawie z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych, jako organ wykonuje zadania z zakresu administracji samorządowej i są to zadania własne gminy. Tak więc umieszczenie na tytule wykonawczym, obejmującym należności z tytułu podatku od nieruchomości, pieczęci, na której widnieje herb, nie może być uznane za naruszenie postanowień 27 § 1 pkt 7 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.