Formy nawiązania stosunku pracy w samorządowych jednostkach budżetowych

Status prawny pracowników samorządowych nie jest jednolity i nie zawsze jest łatwy do ustalenia. Bez wątpienia jednak najczęściej stosowaną podstawą zatrudnienia w tych jednostkach jest umowa o pracę. Czym takie zatrudnienie różni się od zatrudnienia na podstawie wyboru czy powołania? Jakie zasady stosować w każdym z tych przypadków? Na te i inne pytania odpowiadamy w artykule.

Umowa o pracę, wybór i powołanie

Status prawny pracowników samorządowych

Sytuacja pracowników zatrudnianych w sferze budżetowej na szczeblu samorządowym jest zróżnicowana. Ma to związek z tym, że w jej skład wchodzi wiele grup zawodowych świadczących pracę na rzecz instytucji różnego szczebla. Dodatkowo pojęcie pracownika samorządowego jest często używane również w znaczeniu potocznym, które odbiega od tego zdefiniowanego ustawowo. W potocznym rozumieniu pracownikami samorządowymi są nie tylko te osoby, które świadczą pracę na rzecz jednostek samorządowych, ale również i te, które zostały zatrudnione w podmiotach powiązanych z nimi majątkowo, np. spółkach, w których gmina jest jedynym udziałowcem. Tymczasem, jak wynika z art. 2 ustawy z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (dalej: ustawa o pracownikach samorządowych), jej przepisy stosuje się do pracowników samorządowych zatrudnionych w:

1. urzędach marszałkowskich oraz wojewódzkich samorządowych jednostkach organizacyjnych,
2. starostwach powiatowych oraz powiatowych jednostkach organizacyjnych,
3. urzędach gmin, jednostkach pomocniczych gmin, gminnych jednostkach budżetowych i samorządowych zakładach budżetowych,
4. biurach (ich odpowiednikach) związków jednostek samorządu terytorialnego oraz samorządowych zakładów budżetowych utworzonych przez te związki,
5. biurach (ich odpowiednikach) jednostek administracyjnych jednostek samorządu terytorialnego.

Jednocześnie w art. 3 ustawy o pracownikach samorządowych ustawodawca wskazał wprost, że przepisów tych nie stosuje się do pracowników zatrudnionych we wskazanych typach jednostek, których status prawny określają odrębne przepisy. Lista tych pracowników (grup zawodowych) okazuje się być obszerna, a znajdują się na niej m.in.: pracownicy socjalni, nauczyciele, pracownicy służby cywilnej, pracownicy instytucji kultury, pracownicy urzędów państwowych, bibliotekarze, pracownicy muzeów, pracownicy straży gminnych (miejskich).