Jakie są konsekwencje uznania umowy cywilnoprawnej za umowę o pracę
Samo ustalenie, że umowa cywilnoprawna spełnia warunki właściwe dla umowy o pracę jest najczęściej tylko początkiem do innych roszczeń, z którymi może wystąpić pracownik. Będzie on bowiem miał prawo do urlopu wypoczynkowego za okres, gdy pracował na podstawie umowy cywilnoprawnej, do ewentualnych roszczeń za pracę w godzinach nadliczbowych i porze nocnej czy do wyrównania wynagrodzenia, jeżeli zarabiał poniżej minimalnego wynagrodzenia.
Inspektor pracy, który stwierdzi, że umowa cywilnoprawna zawarta między pracownikiem a pracodawcą w rzeczywistości posiada cechy umowy o pracę, może wystąpić do sądu pracy z roszczeniem o ustalenie istnienia stosunku pracy. Takie powództwo może ponadto złożyć sam zatrudniony na podstawie umowy cywilnoprawnej.
O tym, czy umowa ma charakter pracowniczy, nie decyduje jej nazwa
Sąd uwzględnia powództwo o ustalenie stosunku pracy, jeśli ustali, że strony, które zawarły umowę cywilnoprawną (o dzieło, o świadczenie usług, zlecenia) faktycznie pozostawały lub pozostają w stosunku pracy.
Elementy wyróżniające stosunek pracy, to: wykonywanie pracy określonego rodzaju osobiście na rzecz i pod kierownictwem pracodawcy oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę.
Zobowiązaniem pracodawcy jest natomiast zatrudnianie pracownika za wynagrodzeniem. Zatrudnienie w takich warunkach jest zawsze zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy (art. 22 § 1 Kodeksu pracy). Nie jest zatem dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu warunków wykonywania pracy właściwych dla stosunku pracy.