Wyjazdy służbowe pracownika

Ostatnio szef powiedział mi, że mam jechać w pięciodniową delegację do Wrocławia. Mówiłam mu wcześniej, że nie będę mogła pojechać, bo mąż jest w szpitalu, muszę się nim opiekować i dodatkowo dzieckiem. Czy mogę się nie zgodzić, czy wtedy szef nie zechce wyciągnąć negatywnych dla mnie konsekwencji. A może nie mam wyjścia i muszę wykonać polecenie szefa? - Marta B. z Gdyni

Co do zasady, nie może Pani odmówić wykonania polecenia i pracodawca nie musi uzyskać Pani zgody. Pani zgoda byłaby jednak niezbędna, gdyby opiekowała się Pani dzieckiem do ukończenia przez nie 4. roku życia. Drugi przypadek, kiedy na delegowanie potrzebna jest zgoda pracownika, dotyczy kobiety w ciąży.

Zgodnie z przepisami, pracownik jest obowiązany wykonywać pracę sumiennie i starannie oraz stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę. Oznacza to, że jeśli w umowie o pracę nie została zawarta klauzula dotycząca wyłączenia w stosunku do danej osoby delegowania jej poza stałe miejsce pracy (co w praktyce należy do rzadkości), to pracownik - co do zasady - nie może odmówić wykonania takiego polecenia. Przepisy przewidują jednak w tym zakresie dwa, wymienione już, wyjątki. Jeden dotyczy pracownicy w ciąży, drugi pracownika opiekującego się dzieckiem do ukończenia przez nie 4. roku życia. A zatem w Pani przypadku decydujący wpływ na sytuację będzie miał nie fakt pozostawania męża w szpitalu, ale wiek Pani dziecka. Jeśli przekracza on przepisowe 4 lata, nie będzie mogła Pani odmówić, powołując się na konieczność wyrażenia przez Panią zgody. Przy czym istotne jest, by pamiętać, że opieka nad dzieckiem do lat 4 nie oznacza samego tylko posiadania dziecka, ale również pozostawanie z nim we wspólnym gospodarstwie domowym. Zaprzestanie sprawowania takiej opieki następuje, gdy rodzic czasowo oddał je na wychowanie innej osobie lub zrezygnował z wychowywania dziecka. Nie zaprzestaje się natomiast sprawowania opieki nad dzieckiem w sytuacji, gdy pracownik doraźnie korzysta z pomocy osób bliskich w zapewnieniu opieki nad dzieckiem. Zakaz delegowania pracownika poza stałe miejsce pracy jest zakazem względnym, co oznacza, że nie obowiązuje on, gdy pracownik wyrazi zgodę na taką delegację. Innymi słowy, zgoda pracownika uchyla zakaz.