Powierzenie pracownikowi obowiązków poniżej kwalifikacji może uzasadniać wypłatę zadośćuczynienia

Pracownik nie zgodził się na wykonywanie pracy powierzonej mu na podstawie art. 42 par. 4 kodeksu pracy. Uznał, że okresowe wykonywanie pracy fizycznej, której nie miał wpisanej w umowie o pracę, jest elementem szykan z mojej strony i narusza to jego dobra osobiste. Z tego powodu pozwał mnie do sądu, żądając zadośćuczynienia. Zarzucił mi przy tym mobbing, który miał przejawiać się właśnie w ten sposób, chociaż nigdy wcześniej nie zgłaszał takiego zarzutu. Jak sąd może ocenić taką sytuację?

Aby odpowiedzieć na to pytanie, przede wszystkim trzeba ustalić definicje pojawiających się pojęć. Pracodawca na podstawie art. 111 kodeksu pracy (dalej: k.p.) jest zobowiązany szanować godność i inne dobra osobiste pracownika. Godność pracownicza w judykaturze jest rozumiana jako poczucie własnej wartości, oparte na opinii dobrego fachowca i sumiennego pracownika oraz na uznaniu zdolności, umiejętności i wkładu pracy pracownika przez jego przełożonych (wyrok Sądu Najwyższego z 21 października 2008 r., sygn. akt II PK 71/08). Z kolei w doktrynie przyjmuje się, że pracowniczą godność tworzy poczucie własnej wartości, oparte na opinii dobrego fachowca i sumiennego pracownika oraz na uznaniu zdolności, umiejętności i wkładu pracy pracownika przez jego przełożonych (por. J. Jończyk, Sprawy ze stosunku pracy, Warszawa 1965, s. 135). Naruszeniem tak rozumianej godności pracowniczej są zaś zachowania pracodawcy polegające m.in. na słownej lub czynnej zniewadze, dopuszczaniu się czynów nieobyczajnych wobec pracownika, krzywdzących ocenach jego kwalifikacji, udzielaniu nieprawdziwych opinii o pracowniku, bezzasadnym wymierzaniu mu kar dyscyplinarnych, ujawnianiu bez zgody pracownika informacji objętych ochroną danych osobowych (wyrok SN z 21 października 2008 r., sygn. akt II PK 71/08). Sądy podkreślają, że ocena, czy nastąpiło naruszenie dobra osobistego, jakim jest stan uczuć i godność osobista, nie może być subiektywna, lecz musi opierać się na kryteriach obiektywnych (wyrok Sądu Najwyższego z 11 marca 1997 r., III CKN 33/97, OSNC 1997 nr 6-7, poz. 93).