Abuzywność klauzul indeksacyjnych a nieważność umowy kredytu denominowanego - Wyrok SN z dnia 12 grudnia 2024 r., sygn. II CSKP 186/23

Klauzule indeksacyjne w umowie kredytu denominowanego do waluty obcej, określające sposób przeliczania świadczeń stron według tabeli kursowej banku, stanowią postanowienia dotyczące głównego przedmiotu umowy i w razie ich abuzywności nie mogą być zastąpione innym mechanizmem waloryzacyjnym, co skutkuje nieważnością całej umowy.

Sąd Najwyższy w Izbie Cywilnej w składzie:

SSN Grzegorz Misiurek (przewodniczący) ‎

SSN Marta Romańska (sprawozdawca) 

‎SSN Dariusz Zawistowski

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym 12 grudnia 2024 r. w Warszawie ‎skargi kasacyjnej Banku spółki akcyjnej w W. ‎od wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach ‎z 25 listopada 2021 r., I ACa 551/20, ‎w sprawie z powództwa Banku spółki akcyjnej w W. ‎przeciwko B.M. i I.R. ‎o zapłatę,

1) oddala skargę kasacyjną;

2) zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 2.700 (dwa tysiące siedemset) zł z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas po upływie tygodnia od doręczenia powodowi odpisu niniejszego orzeczenia, tytułem kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Powód Bank Spółka Akcyjna w W. wniósł o zasądzenie od I.R. i B.M. kwoty 168.285,32 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wytoczenia powództwa, odpowiadającej kwocie 43.847,14 CHF ich zadłużenia na 30 maja 2018 r. z zawartej 8 sierpnia 2006 r. i wypowiedzianej umowy kredytu, obliczonego według kursu sprzedaży w tabeli kursów Banku S.A. nr […] z […] 2018 r. (1 CHE = 3,838000).

Powództwo zostało uwzględnione nakazem zapłaty wydanym 11 października 2018 r. w postępowaniu upominawczym, od którego pozwani I.R. i B.M. wnieśli sprzeciw, a w nim zażądali oddalenia powództwa z uwagi na nieważność umowy kredytu.

Wyrokiem z 28 lutego 2020 r. Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej oddalił powództwo.

Sąd Okręgowy ustalił, że 8 sierpnia 2006 r. pozwani zawarli z Bank1 S.A. w W. (obecnie pozwany) umowę o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych […] w kwocie 143.000 zł, waloryzowanej kursem kupna waluty CHF według tabeli kursowej banku z dnia i godziny uruchomienia kredytu. Okres kredytowania wynosił 360 miesięcy, spłata kredytu miała następować w miesięcznych równych ratach kapitałowo-odsetkowych w złotych, po przeliczeniu kwoty wyrażonej w walucie CHF według kursu jej sprzedaży z tabeli kursowej banku, obowiązującego na dzień spłaty z godziny 14:50. Wysokość rat została określona w harmonogramie. Kredyt był oprocentowany według zmiennej stopy procentowej, określonej w stosunku rocznym w dniu zawarcia umowy na 1,90%, a po upływie 12 miesięcy od dnia uruchomienia kredytu wyższej o 0,90 p.p. Do zmiany wysokości oprocentowania kredytu mogło dojść w razie zmiany stopy referencyjnej określonej dla danej waluty oraz zmiany parametrów finansowych rynku pieniężnego i kapitałowego w kraju, którego waluta jest podstawą waloryzacji, a o każdej zmianie oprocentowania bank miał obowiązek poinformować kredytobiorców, przy czym zmiana wysokości oprocentowania kredytu nie oznaczała zmiany umowy. Oprocentowanie należności przeterminowanych określono na 3,75% w stosunku rocznym w dniu zawarcia umowy, co stanowiło sumę oprocentowania nominalnego oraz marży banku, wynikało ono z tabeli oprocentowania dla należności przeterminowanych w walutach obcych. Gdyby pozwani w terminie określonym w umowie nie dokonali spłaty raty kapitałowo-odsetkowej lub jej części, bank miał podjąć działania upominawcze i wypowiedzieć umowę. Okres wypowiedzenia wynosił 30 dni od doręczenia pozwanym oświadczenia w tym przedmiocie. Po upływie okresu wypowiedzenia wszelkie zobowiązania wynikające z umowy stawały się wymagalne. Od wytoczenia powództwa o zapłatę wierzytelności z umowy kredytowej bank przeliczał ją na złote po kursie sprzedaży CHF z tabeli kursowej z dnia wytoczenia powództwa.