procedury

Odmowę zawarcia układu ratalnego można zaskarżyć do sądu

SN stanął po stronie płatników składek i uznał, że jeśli ZUS nie chce rozłożyć należności na raty, 
musi w tej sprawie wydać decyzję. Podlega ona kontroli sądu powszechnego, a nie administracyjnego

Rozłożenie należności z tytułu składek na raty to jedna z ulg dla płatników przewidziana przez ustawę o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej: ustawa systemowa). Zgodnie z art. 29 ust. 1 ze względów gospodarczych lub innych przyczyn zasługujących na uwzględnienie ZUS może na wniosek dłużnika rozłożyć płatności należności z tytułu składek na raty, uwzględniając możliwości płatnicze dłużnika oraz stan finansów ubezpieczeń społecznych. Na takich samych zasadach ZUS może odroczyć termin płatności składek bieżących i przyszłych.

Przesłanki rozłożenia zadłużenia na raty są skonstruowane bardzo ogólnie, a ocena sytuacji należy do ZUS. Jeśli ZUS zgodzi się na rozłożenie na raty, zawiera z płatnikiem umowę, której najważniejszym elementem jest harmonogram spłat. Inaczej jest w przypadku, gdy ZUS nie wyraża zgody na rozłożenie należności na raty. Dotychczas ZUS stał na stanowisku, że odmowa wymaga jedynie zwykłego pisma, które nie podlega kontroli sądowej. Jeśli płatnik nie zgadza się z odmową, może złożyć kolejny wniosek w tej samej sprawie. Wielu płatników składek i ekspertów nie zgadzało się z takim podejściem, bo to oznaczało, że płatnik nie ma możliwości zakwestionowania odmowy ZUS.

W końcu zagadnieniem tym zajął się Sąd Najwyższy. Jeden z sądów apelacyjnych zadał SN pytanie: czy odmowa przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozłożenia należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych następuje w formie decyzji administracyjnej, a w razie pozytywnej odpowiedzi na powyższe pytanie: czy dopuszczalna jest droga sądowa przed sądem powszechnym z odwołania od decyzji organu rentowego, której przedmiotem jest odmowa rozłożenia na raty należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne.