Czy zapomoga z ZFŚS podlega zajęciu komorniczemu
PROBLEM
Czy zapomoga przyznana pracownikowi z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (dalej: ZFŚS) z uwagi na zdarzenie losowe (śmierć współmałżonka) podlega zajęciu komorniczemu? Nadmieniam, że tytuł zajęcia komorniczego to zajęcie wynagrodzenia za pracę, wynagrodzenia za prace zlecone, nagród i premii przysługujących za okres zatrudnienia, związanego ze stosunkiem pracy zysku lub udziału w funduszu zakładowym oraz wszelkich innych funduszy pozostających w związku ze stosunkiem pracy.
RADA
Jeżeli zajęcie komornicze nie wymienia – poza wynagrodzeniem za pracę – także innych wierzytelności, to nie można na podstawie takiego zajęcia dokonać potrącenia pomocy socjalnej z ZFŚS.
UZASADNIENIE
Do egzekucji z wynagrodzenia za pracę komornik przystępuje przez jego zajęcie. Komornik zawiadamia dłużnika, że do wysokości egzekwowanego świadczenia i aż do pełnego pokrycia długu nie wolno mu odbierać wynagrodzenia poza częścią wolną od zajęcia ani rozporządzać nim w żaden inny sposób. Dotyczy to w szczególności periodycznego wynagrodzenia za pracę i wynagrodzenia za prace zlecone oraz nagród i premii przysługujących dłużnikowi za okres jego zatrudnienia, jak również związanego ze stosunkiem pracy zysku lub udziału w funduszu zakładowym oraz wszelkich innych funduszach, pozostających w związku ze stosunkiem pracy.
Dokonując zajęcia wynagrodzenia za pracę, komornik wzywa pracodawcę, aby w ciągu tygodnia:
przedstawił za okres trzech miesięcy poprzedzających zajęcie, za każdy miesiąc oddzielnie, zestawienie periodycznego wynagrodzenia dłużnika za pracę oraz oddzielnie jego dochodu z wszelkich innych tytułów,
podał, w jakiej kwocie i w jakich terminach zajęte wynagrodzenie będzie przekazywane wierzycielowi,
w razie istnienia przeszkód do wypłacenia wynagrodzenia za pracę złożył oświadczenie o rodzaju tych przeszkód, a w szczególności podał, czy inne osoby roszczą sobie prawa, czy i w jakim sądzie toczy się sprawa o zajęte wynagrodzenie i czy oraz o jakie roszczenia została skierowana do zajętego wynagrodzenia egzekucja przez innych wierzycieli.
Pracodawca obowiązany jest do niezwłocznego zawiadomienia komornika oraz wierzyciela o każdej zmianie okoliczności wyżej wymienionych.
Mowa tu o egzekucji z wynagrodzenia za pracę. Natomiast świadczenia z ZFŚS nie kwalifikują się pod tę kategorię. Nie są wynagrodzeniem za pracę, nawet w bardzo szerokim ujęciu, lecz są związane tylko i wyłącznie z przesłankami osobistymi pracownika, a mianowicie z jego sytuacją materialną, rodzinną, życiową. Potwierdza to też załącznik do objaśnień do sprawozdawczości z zatrudnienia i wynagrodzeń wydany przez GUS dla celów statystycznych. Mianowicie, wynagrodzeniami nie są (wyłączenia) świadczenia finansowane ze środków ZFŚS i świadczenia urlopowe (zob. np. Objaśnienia do formularza Z-03 opublikowane na stronie Głównego Urzędu Statystycznego w Bydgoszczy; https://form.stat.gov.pl/formularze/2024/objasnienia/zalacznik_do_objasnien.pdf).
W konsekwencji świadczenia te nie są objęte ochroną, jaką zapewnia wynagrodzeniu Kodeks pracy.
Świadczenia z ZFŚS mogą być zajęte przez organ egzekucyjny, ale jako inne wierzytelności.
Obowiązkiem pracodawcy jest informowanie organu egzekucyjnego o każdej wypłacie z różnych tytułów na rzecz dłużnika.
Tak też musi postąpić pracodawca, przyznając pracownikowi świadczenia z ZFŚS, tzn. zawiadamia sądowy organ egzekucyjny (komornika) o tym fakcie.
Być może organ rozszerzy zajęcie o inne wierzytelności (podstawa – art. 895 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego), a wtedy wszelkie zapomogi oraz dopłaty będą podlegały zajęciu w pełnym zakresie.
- art. 881, 882 i 895 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (j.t. Dz.U. z 2024 r., poz. 1568)
Izabela Nowacka
ekonomista, specjalizuje się w prawie pracy, ubezpieczeniach społecznych i prawie podatkowym, autor licznych publikacji z zakresu rozliczania płac