Odpowiedzialność członka zarządu za zaległości spółki z tytułu wpłat na PFRON - Wyrok NSA z dnia 28 czerwca 2024 r., sygn. III FSK 1323/22

Były członek zarządu spółki ponosi odpowiedzialność za zaległości spółki z tytułu wpłat na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, jeżeli pełnił funkcję członka zarządu w dacie powstania zobowiązań, a egzekucja przeciwko spółce była bezskuteczna, i nie wykazano, że zgłosił wniosek o ogłoszenie upadłości we właściwym czasie lub nie istniały przesłanki egzoneracyjne zwalniające go z odpowiedzialności.

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jacek Pruszyński, Sędzia NSA Bogusław Dauter, Sędzia WSA (del.) Agnieszka Olesińska (sprawozdawca), po rozpoznaniu w dniu 28 czerwca 2024 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej M. K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 28 czerwca 2022 r., sygn. akt III SA/Wa 2630/21 w sprawie ze skargi M. K. na decyzję Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 20 sierpnia 2021 r., nr BON.III.5220.378.12.2020.AM w przedmiocie odpowiedzialności osób trzecich za zaległości spółki z tytułu wpłat na PFRON za okres od września 2013 r. do lutego 2014 r. 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od M. K. na rzecz Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej kwotę 360 (słownie: trzysta sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 28 czerwca 2022 r., sygn. akt III SA/Wa 2630/21 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę M. K. (dalej jako: skarżący) na decyzję Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 20 sierpnia 2021 r. w przedmiocie orzeczenia o odpowiedzialności byłego członka zarządu za zaległości spółki z tytułu wpłat na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych za okresy rozliczeniowe od września 2013 r. do lutego 2014 r.

Sąd pierwszej instancji podkreślił w pierwszej kolejności, że sprawa w tym przedmiocie była już rozpoznawana, a mianowicie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 11 września 2020 r. sygn. akt III SA/Wa 2175/19 uchylił decyzję organu odwoławczego. Po czym dodał, że w konsekwencji powyższego nie mógł pominąć oceny prawnej wyrażonej w ww. wyroku. Podkreślił, że w niniejszej sprawie nie budziło wątpliwości, że organ odwoławczy prawidłowo ustalił, że skarżący pełnił obowiązki członka zarządu spółki, w dacie powstania zobowiązań będących przedmiotem postępowania w niniejszej sprawie, a ich egzekucja - prowadzona przeciwko spółce - okazała się bezskuteczna. Takie ustalenie poczynione przez sąd przy poprzednim rozpoznaniu sprawy, znalazło pełne odzwierciedlenie w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym i nie było kwestionowane przez skarżącego. Następnie WSA w Warszawie wskazał, że organ realizując wytyczne sądu ustalił, że niewypłacalność zarządzanej przez skarżącego spółki wiązała się z pierwszą przesłanką, wynikającą z art. 11 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. z 2012 r. poz. 1112, ze zm.) tj. niewykonywaniem wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Podkreślił, że z uzasadnienia zaskarżonej decyzji wynika, że datę niewypłacalności spółki organ odwoławczy ustalił na 20 października 2013 roku, tj. w dacie wymagalności wpłaty na PFRON za wrzesień 2013 roku. Wskazując tę datę organ odwoławczy wypełnił wskazania zawarte wyroku z 11 września 2020 roku. Sąd pierwszej instancji uznał jednak, że wskazana wyżej data niewypłacalności spółki wymagała korekty. Zauważył, że z akt niniejszej sprawy wynika, że w okresie pełnienia przez skarżącego funkcji prezesa zarządu, spółka nie regulowała wpłat na PFRON od września 2013 roku do lutego 2014 roku. W tym samym okresie spółka miała również zadłużenie z tytułu składek za okres od października 2013 roku do czerwca 2014 roku. Mając powyższe na uwadze WSA w Warszawie stanął na stanowisku, że spółka stała się niewypłacalna z dniem 15 listopada 2013 roku, a nie jak przyjął organ z dniem 20 października 2013 roku. We wskazanej dacie (15 listopada 2013 roku) spółka miała bowiem wymagalne zobowiązania dwóch wierzycieli, tj. PFRON za wrzesień 2013 roku i składek na ZUS za październik 2013 roku. Właściwy czas na zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości należało wiązać z brakiem zapłaty drugiego wymagalnego zobowiązania - składki na ZUS. W okolicznościach niniejszej sprawy był to 15 listopada 2013 roku. Sąd ten jednak podkreślił, że powyższe ustalenie nie zmieniało ustalonej przez organ odwoławczy okoliczności, że skarżący nie wykazał, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości. W tym zakresie ustalenia organów były prawidłowe, gdyż wniosek o ogłoszenie upadłości w ogóle nie został zgłoszony. WSA w Warszawie dodał, że w sprawie nie zostało wykazane, że skarżący nie ponosi winy w niezłożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości spółki, nie zostały przez skarżącego podniesione żadne okoliczności, które świadczyłyby o braku winy w niezłożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości spółki we właściwym czasie. W toku postępowania w niniejszej sprawie skarżący nie wykazał również zaistnienia przesłanki egzoneracyjnej, o której mowa w art. 166 § 1 pkt 2) ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r., poz. 1540, dalej jako: "O.p."). Nie wskazał bowiem żadnego należącego do spółki mienia, z którego egzekucja umożliwiłaby zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części. Wyrok ten w całości dostępny jest na stronie internetowej http://orzeczenia.nsa.gov.pl (CBOSA).