Można skutecznie podjąć uchwałę zmieniającą wysokość podatku w trakcie roku podatkowego, ale nie może być równocześnie różnych stawek

Podatek od nieruchomości ma charakter roczny, a uchwały dotyczące wysokości jego stawek i ewentualnych zwolnień podatkowych należy podejmować w takim momencie, by mogły zostać ogłoszone z odpowiednim okresem vacatio legis. Nie oznacza to jednak, że stawki tego podatku nie mogą zostać zmienione w trakcie roku podatkowego. Choć takie postępowanie nie jest zalecane, to sądy potwierdzają, że w określonych sytuacjach i po spełnieniu niezbędnych warunków nie da się takiego postępowania uznać za sprzeczne z prawem. Kolegium RIO w Opolu unieważniło jednak w maju 2024 r. taką uchwałę rady gminy, ale przyczyną było to, że rada gminy obniżając w trakcie roku podatek, w podjętej uchwale nie zawarła przepisów przejściowych wskazujących na nowe, korzystniejsze zasady opodatkowania, które obowiązywały by w ciągu całego roku podatkowego i dotyczyły wszystkich podatników.

W praktyce uchwały podatkowe są podejmowane w czwartym kwartale roku. W przypadku nieuchwalenia stawek podatków i opłat lokalnych na kolejny rok podatkowy na terenie gminy stosuje się stawki obowiązujące w roku poprzednim.

Jak jednak wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w Łodzi, w świetle obowiązującego stanu prawnego nie można przyjąć, że wprowadzenie zmiany stawek podatku od nieruchomości, jak również wprowadzenie lub ograniczenie zwolnień od podatków w trakcie roku podatkowego, jest niedopuszczalne. Taka zmiana wysokości stawek przewidzianych na dany rok podatkowy może być dokonana przez radę gminy wyłącznie w granicach stawek określonych w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych – a stawki te mogą obowiązywać dopiero od daty wejścia w życie uchwały zmieniającej stawki (wyrok NSA w Łodzi z 22 maja 2001 r., sygn. akt I SA/Łd 551/99). Choć sąd wskazał w uzasadnieniu wyroku, że taka zmiana stawek podatkowych w trakcie roku podatkowego nie jest działaniem pożądanym i zgodnym z zasadą pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa, to jednak nie stanowi to wystarczającej podstawy do oceny, że narusza przepisy prawa.

Kierując się taką argumentacją, jedna z rad gmin podjęła w kwietniu 2024 r. uchwałę zmieniającą uchwałę w sprawie określenia wysokości stawek podatku od nieruchomości na 2024 rok. Rada dokonała obniżenia rocznej stawki podatku od nieruchomości na 2024 rok od gruntów pozostałych, w tym zajętych na prowadzenie odpłatnej statutowej działalności pożytku publicznego przez organizacje pożytku publicznego i od budynków lub ich części pozostałych, w tym zajętych na prowadzenie odpłatnej statutowej działalności pożytku publicznego przez takie organizacje.

Uchwała ta została unieważniona przez Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Opolu (uchwała z 15 maja 2024 r., nr 12/20/2024). Jak wskazano w uzasadnieniu, podatek od nieruchomości jest podatkiem rocznym. Oznacza to, że dla danego przedmiotu opodatkowania podatkiem od nieruchomości obowiązuje w skali roku jedna stawka tego podatku.

Tymczasem rada gminy w uchwale postanowiła, że niższa stawka podatku od nieruchomości od gruntów pozostałych, w tym zajętych na prowadzenie odpłatnej statutowej działalności pożytku publicznego przez organizacje pożytku publicznego, od 1 m2 powierzchni, a także od budynków lub ich części pozostałych, w tym zajętych na prowadzenie odpłatnej statutowej działalności pożytku publicznego przez organizacje pożytku publicznego, od 1 m2 powierzchni użytkowej, będzie obowiązywała od 1 czerwca 2024 r. Zapis ten powodował, że w 2024 roku na terenie gminy miałyby obowiązywać dwie, a nie jedna stawka podatku od nieruchomości. Prowadzi to w sposób nieuprawniony do zróżnicowania sytuacji prawnej podatników i w konsekwencji do naruszenia zasady sprawiedliwości społecznej.

Niestety, rada gminy w podjętej uchwale nie zawarła przepisów przejściowych wskazujących na nowe, korzystniejsze zasady opodatkowania, które obowiązywały by w ciągu całego roku podatkowego i dotyczyły wszystkich podatników. To zaś sprawiło, że postępowanie rady, skutkujące podjęciem uchwały różnicującej stawki podatku od nieruchomości w trakcie roku podatkowego, należało uznać za niedopuszczalne – a samą uchwałę unieważnić.

(GSiA/INFORLEX)