Interpretacja indywidualna z dnia 24 czerwca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.342.2024.2.AKU
Zwolnienie z opodatkowania uzyskanego przychodu z tytułu wypłaconych odsetek ustawowych.
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
2 kwietnia 2024 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania uzyskanego przychodu z tytułu wypłaconych odsetek ustawowych. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 18 czerwca 2024 r. (data wpływu 21 czerwca 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
W grudniu 2006 r. Wnioskodawca ujawnił wolę zawarcia z … Bank S.A. (obecnie ….; dalej: „Bank”), umowę kredytu nr … indeksowanego kursem franka szwajcarskiego.
W styczniu 2014 r. Wnioskodawca skierował przeciwko Bankowi pozew zapłatę. Sprawa rozpoznawana była przez Sąd Rejonowy … w … pod sygn. akt: …. Po zmianie powództwa, Wnioskodawca powołując się na nieważność umowy kredytu, domaga się od banku zapłaty … zł z:
1)odsetkami ustawowymi od kwoty … zł … gr za okres od dnia 14 stycznia 2014 r. do dnia 31 grudnia 2015 r.;
2)odsetkami z tytułu opóźnienia w zapłacie od kwoty … zł … gr liczonymi od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty;
3)odsetkami z tytułu opóźnienia w zapłacie od kwoty … zł … gr liczonymi od dnia 6 października 2016 r. do dnia zapłaty;
4)odsetkami z tytułu opóźnienia w zapłacie od kwoty … zł … gr liczonymi od dnia 11 lutego 2021 r. do dnia zapłaty.
Wyrokiem z dnia 7 grudnia 2022 r. (sygn. akt …) Sąd … w … zasądził na rzecz Wnioskodawcy kwotę … zł wraz z odsetkami:
1)ustawowymi od kwoty … zł … gr za okres od dnia 14 stycznia 2014 r. do dnia zapłaty, z tym zastrzeżeniem że za okres od dnia 1 stycznia 2016 r. w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie,
2)ustawowymi za opóźnienie od kwoty … zł … gr od dnia 6 października 2016 r. do dnia zapłaty,
3)ustawowymi za opóźnienie od kwoty …. zł … gr od 23 czerwca 2022 r. do dnia zapłaty.
W uzasadnieniu wyroku Sąd wskazał, iż część postanowień umowy jest bezskuteczna (z mocy art. 3851 par. 1 Kodeksu cywilnego), a umowa kredytu jest nieważna, ponieważ nie może być wykonana bez tych postanowień; zaś spłacone przez Wnioskodawcę raty stanowią świadczenie nienależne, podlegające zwrotowi na Jego rzecz, wraz z odsetkami (ustawowymi) za opóźnienie.
Wnioskodawca złożył apelację, zaskarżając wyrok w zakresie, w którym oddalono żądanie zasądzenia odsetek ustawowych z tytułu opóźnienia w zapłacie od kwoty … zł … gr za okres od 11 lutego 2021 r. do 22 czerwca 2022 r. Wyrok ten został też zaskarżony przez Bank. Apelacje oczekują wyznaczenie terminu rozpraw apelacyjnej przez Sąd Okręgowy w … (…).
Wnioskodawca został też pozwany przez Bank o zapłatę tytułem m.in. zwrotu wypłaconego kapitału tego samego kredytu numer …. Sprawa zawisła przed Sądem Okręgowym w … …. Wnioskodawca, powołując się na nieważność umowy tego kredytu, złożył w tej sprawie powództwo wzajemne o zwrot dalszych (w stosunku do dochodzonych w sprawie …) kwot uiszczonych na rzecz banku tytułem spłaty tego samego kredytu, domagając się zapłaty kwoty … zł .. gr wraz z odsetkami ustawowymi z tytułu opóźnienia w zapłacie, liczonymi od kwoty … zł … gr od dnia 11 lutego 2021 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty … zł … gr od dnia 22 listopada 2021 r. do dnia zapłaty.
Wyrokiem z 17 marca 2023 r. Sąd Okręgowy w … zasądził na rzecz Wnioskodawcy … zł … gr (… …) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.
W uzasadnieniu wyroku Sąd wskazał, iż część postanowień umowy jest bezskuteczna (z mocy art. 3851 par. 1 Kodeksu cywilnego), a umowa kredytu jest nieważna, ponieważ nie może być wykonana bez tych postanowień; zaś spłacone przez Wnioskodawcę raty stanowią świadczenie nienależne, podlegające zwrotowi na Jego rzecz, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie.
Wnioskodawca złożył apelację, zaskarżając ten wyrok w zakresie, w którym oddalono żądanie zasądzenia odsetek ustawowych z tytułu opóźnienia w zapłacie od kwoty … zł … gr od dnia 11 lutego 2021 r. do dnia poprzedzającego prawomocność wyroku oraz od kwoty … zł … gr od dnia 22 listopada 2021 r. do dnia poprzedzającego prawomocność wyroku. Wyrok ten został też zaskarżony przez Bank. Apelacje oczekują na wyznaczenie terminu rozprawy apelacyjnej przez Sąd Apelacyjny w … (…).
W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca wskazał, że:
1)kredyt nr … zaciągnięty był na finansowanie ceny zakupu lokalu mieszkalnego nr … położonego w … przy ul. …, w którym następnie Wnioskodawca zamieszkiwał w latach 2008 – 2015;
2)Bank na chwilę obecną nie wypłacił jeszcze odsetek, o których mowa we wniosku. O zapłatę tych odsetek toczą się dwa procesy, oba na etapie postępowania apelacyjnego:
-pierwszy: wszczęty przez Sądem Rejonowym – … (…), a po apelacji prowadzony przed Sądem Okręgowym w … (…);
-drugi: wszczęty przed Sądem Okręgowym w … (…), a po apelacji prowadzony przed Sądem Apelacyjnym w … (…).
W każdej z tych spraw Wnioskodawca dochodzi części roszczenia o zwrot kwot uiszczonych przez Niego na rzecz banku tytułem spłaty kredytu nr …, dokonanych bez podstawy prawnej z uwagi na abuzywność klauzuli indeksacyjnej (CHF).
Wnioskodawca przewiduje, że wskutek prawomocnego zakończenia tych procesów, bank uiści na Jego rzecz odsetki ustawowe za opóźnienie w zwrocie kwot, których zapłaty się domaga.
Wysokość odsetek określona będzie na podstawie art. 481 § 1 Kodeksu cywilnego. Będą to:
1)za okres sprzed 1 stycznia 2016 r. - odsetki określane są jako odsetki ustawowe, stosownie do ówczesnego brzmienia art. 481 § 1 Kodeksu cywilnego,
2)za okres od 1 styczna 2016 r. odsetki ustawowe za opóźnienie,
- za okres od terminu określonego w wezwaniach wysłanych przez Wnioskodawcę do banku, w których domagał się zwrotu rat uiszczonych bez podstawy prawnej. Odsetki naliczane będą do dnia zwrotu dochodzonych kwot. Na dzień sporządzenia niniejszego pisma odsetki te naliczone są na kwotę … ZŁ … gr.
Wspomniane procesy nie zostały prawomocnie zakończone, toteż bank nie wypłacił Wnioskodawcy na dzień sporządzenia niniejszego pisma ani zwrotu spłat kredytu, których zwrotu domaga się w tych sprawach (odpowiednio … zł oraz … zł … gr), ani zwrotu odsetek za opóźnienie (odsetek ustawowych).
Kwoty … zł oraz … zł … gr dotyczą (przewyższającej równowartość wypłaconego kapitału kredytu … zł … gr) wpłat, których Wnioskodawca dokonał na rzecz banku tytułem spłaty kredytu nr ….. Nie domaga się On zatem zwrotu całości dokonanych przez Niego spłat kredytu, ale nadwyżki tych spłat nad wartością wypłaconego Wnioskodawcy kapitału kredytu.
Wspomniane procesy nie zostały prawomocnie zakończone, toteż Wnioskodawca nie otrzymał zwrotu kosztów tych procesów.
Pytanie
Czy otrzymane od banku przez Wnioskodawcę odsetki (ustawowe) za opóźnienie, w związku z nieterminowym zwrotem przez bank świadczenia nienależnego, w postaci zwrotu rat kredytu wpłaconych uprzednio przez Wnioskodawcę na rzecz banku na podstawie nieważnej (z uwagi na wyeliminowanie z niej klauzul niedozwolonych w rozumieniu art. 3851 par. 1 Kodeksu cywilnego) umowy kredytu, zasądzone prawomocnymi wyrokami sądu powszechnego, są wolne od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?
Stanowisko Wnioskodawcy w sprawie
Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym, wolnych od podatku dochodowego lub od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodami są: otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Pojęcie przychodu wiąże się z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika (zwiększeniem wartości jego majątku). Zwrot kredytobiorcy spłaconych przez niego rat kredytu, w następstwie stwierdzenia nieważności umowy kredytu, nie powoduje po stronie kredytobiorcy przysporzenia majątkowego, albowiem majątek kredytobiorcy nie ulega powiększeniu, a jedynie wraca do stanu pierwotnego, w jakim powinien był się znajdować, gdyby nie doszło do nienależnych (bezpodstawnych) płatności na rzecz banku. Tym samym zasądzona na rzecz wnioskodawcy kwota należności głównej nie stanowi przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Skoro zaś zwrócona przez bank kwota nienależnie pobranych rat nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym, to również kwota odsetek od tych kwot jest wolna od podatku dochodowego.
Powyższe stanowisko zostało potwierdzone w licznych interpretacjach indywidualnych wydanych przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, np.: z dnia 21 kwietnia 2023 r. (sygn. 0114-KDIP3-2.4011.195.2023.1.MN), z dnia 24 kwietnia 2023 r. (sygn. 0115-KDIT2.4011.117.2023.1.HD), z dnia 28 lipca 2023 r. (sygn. 0114-KDIP3-2.4011.548.2023.1.MN), z dnia 1 marca 2024 r. (sygn. 0112-KDIL2-1.4011.95.2024.1.DJ).
Ocena stanowiska
Stanowisko, które Wnioskodawca przedstawił we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą:
-dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku oraz
-dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników).
Ogólne określenie „przychodów” zawiera art. 11 ust. 1 ww. ustawy. Stosownie do tego przepisu:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:
-pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;
-pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika – tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.
Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.
Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. Katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych zawiera art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W myśl pkt 9 tego artykułu, do źródeł przychodów zalicza się inne źródła.
Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
W opisanym zdarzeniu przyszłym wskazano m.in., że w grudniu 2006 r. Wnioskodawca zawarł z Bankiem umowę kredytu, indeksowanego kursem franka szwajcarskiego. Kredyt zaciągnięty był na finansowanie ceny zakupu lokalu mieszkalnego, w którym Wnioskodawca zamieszkiwał w latach 2008 – 2015.
W styczniu 2014 r. Wnioskodawca skierował przeciwko Bankowi pozew zapłatę, w którym, powołując się na nieważność umowy kredytu, domaga się od banku zapłaty … zł z odsetkami.
Wyrokiem z dnia 7 grudnia 2022 r. Sąd zasądził na rzecz Wnioskodawcy ww. kwotę wraz z odsetkami:
1)ustawowymi od kwoty … zł … gr za okres od dnia 14 stycznia 2014 r. do dnia zapłaty, z tym zastrzeżeniem że za okres od dnia 1 stycznia 2016 r. w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie,
2)ustawowymi za opóźnienie od kwoty … zł … gr od dnia 6 października 2016 r. do dnia zapłaty,
3)ustawowymi za opóźnienie od kwoty … zł … gr od 23 czerwca 2022 r. do dnia zapłaty.
W uzasadnieniu wyroku Sąd wskazał, iż część postanowień umowy jest bezskuteczna (z mocy art. 3851 par. 1 Kodeksu cywilnego), a umowa kredytu jest nieważna, ponieważ nie może być wykonana bez tych postanowień; zaś spłacone przez Wnioskodawcę raty stanowią świadczenie nienależne, podlegające zwrotowi na Jego rzecz, wraz z odsetkami (ustawowymi) za opóźnienie.
Wnioskodawca złożył apelację, zaskarżając wyrok w zakresie, w którym oddalono żądanie zasądzenia odsetek ustawowych z tytułu opóźnienia w zapłacie od kwoty … zł … gr za okres od 11 lutego 2021 r. do 22 czerwca 2022 r. Wyrok ten został też zaskarżony przez Bank. Apelacje oczekują wyznaczenie terminu rozpraw apelacyjnej przez Sąd Okręgowy.
Wnioskodawca został też pozwany przez Bank o zapłatę tytułem m.in. zwrotu wypłaconego kapitału tego samego kredytu. Wnioskodawca, powołując się na nieważność umowy tego kredytu, złożył w tej sprawie powództwo wzajemne o zwrot dalszych kwot uiszczonych na rzecz banku tytułem spłaty tego samego kredytu, domagając się zapłaty kwoty … zł … gr wraz z odsetkami ustawowymi z tytułu opóźnienia w zapłacie, liczonymi od kwoty … zł … gr od dnia 11 lutego 2021 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty … zł … gr od dnia 22 listopada 2021 r. do dnia zapłaty.
Wyrokiem z 17 marca 2023 r. Sąd zasądził na rzecz Wnioskodawcy … zł … gr wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.
W uzasadnieniu wyroku Sąd wskazał, iż część postanowień umowy jest bezskuteczna (z mocy art. 3851 par. 1 Kodeksu cywilnego), a umowa kredytu jest nieważna, ponieważ nie może być wykonana bez tych postanowień; zaś spłacone przez Wnioskodawcę raty stanowią świadczenie nienależne, podlegające zwrotowi na Jego rzecz, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie.
Wnioskodawca złożył apelację, zaskarżając ten wyrok w zakresie, w którym oddalono żądanie zasądzenia odsetek ustawowych z tytułu opóźnienia w zapłacie od kwoty … zł … gr od dnia 11 lutego 2021 r. do dnia poprzedzającego prawomocność wyroku oraz od kwoty … zł … gr od dnia 22 listopada 2021 r. do dnia poprzedzającego prawomocność wyroku. Wyrok ten został też zaskarżony przez Bank. Apelacje oczekują na wyznaczenie terminu rozprawy apelacyjnej przez Sąd Apelacyjny.
Bank na chwilę obecną nie wypłacił jeszcze odsetek, o których mowa we wniosku. O zapłatę tych odsetek toczą się dwa procesy, oba na etapie postępowania apelacyjnego. W każdej z tych spraw Wnioskodawca dochodzi części roszczenia o zwrot kwot uiszczonych przez Niego na rzecz banku tytułem spłaty kredytu nr …, dokonanych bez podstawy prawnej z uwagi na abuzywność klauzuli indeksacyjnej (CHF). Wnioskodawca przewiduje, że wskutek prawomocnego zakończenia tych procesów, bank uiści na Jego rzecz odsetki ustawowe za opóźnienie w zwrocie kwot, których zapłaty się domaga.
Wysokość odsetek określona będzie na podstawie art. 481 § 1 Kodeksu cywilnego. Będą to:
3)za okres sprzed 1 stycznia 2016 r. – odsetki określane są jako odsetki ustawowe, stosownie do ówczesnego brzmienia art. 481 § 1 Kodeksu cywilnego,
4)za okres od 1 styczna 2016 r. odsetki ustawowe za opóźnienie,
- za okres od terminu określonego w wezwaniach wysłanych przez Wnioskodawcę do banku, w których domagał się zwrotu rat uiszczonych bez podstawy prawnej. Odsetki naliczane będą do dnia zwrotu dochodzonych kwot. Na dzień sporządzenia niniejszego pisma odsetki te naliczone są na kwotę … ZŁ … gr.
Kwoty … zł oraz … zł … gr dotyczą (przewyższającej równowartość wypłaconego kapitału kredytu … zł ... gr) wpłat, których Wnioskodawca dokonał na rzecz banku tytułem spłaty kredytu nr …. Nie domaga się On zatem zwrotu całości dokonanych przez Niego spłat kredytu, ale nadwyżki tych spłat nad wartością wypłaconego Wnioskodawcy kapitału kredytu.
Wspomniane procesy nie zostały prawomocnie zakończone, toteż Wnioskodawca nie otrzymał zwrotu kosztów tych procesów.
Wskazać należy, że stosownie do art. 410 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.):
Świadczenie jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia.
Należy wyjaśnić, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2324 ze zm.). Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:
Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.
Skoro zatem mamy do czynienia ze zwrotem nienależnie pobranych świadczeń, to należy uznać, że zwrot ten nie stanowi dla Wnioskodawcy przychodu.
W przypadku zwrotu świadczenia na podstawie nieważnej umowy kredytowej, klient otrzymuje bowiem z powrotem swój kapitał – zwrot zapłaconych bankowi kwot. Nie ma zatem podstaw, aby zwrócone kwoty uznać za dochód podlegający opodatkowaniu. Dla celów podatkowych zwrot taki jest obojętny podatkowo.
W złożonym wniosku wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą kwestii opodatkowania zasądzonych wyrokiem odsetek ustawowych za opóźnienie.
Wskazać należy, że różnego rodzaju świadczenia, w tym m.in. odszkodowania, zadośćuczynienia oraz odsetki za zwłokę w wypłacie tychże świadczeń stanowią
– co do zasady – przychód w rozumieniu cytowanego wyżej art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie świadczenia z ww. tytułów są opodatkowane. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych, określonym w art. 21 ust. 1 ww. ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego.
Wyjaśnić zatem należy, że instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 § 1 i § 2 ustawy Kodeks cywilny:
§ 1. Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
§ 2. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy.
Jednakże nie każde odsetki otrzymane przez osoby fizyczne podlegają opodatkowaniu. Ustawodawca przewidział w niektórych sytuacjach w odniesieniu do odsetek możliwość zwolnienia od podatku dochodowego. Takie zwolnienie przysługuje tylko wówczas, gdy przepis ww. ustawy zawiera w tym przedmiocie wyraźne postanowienie.
Ustawą z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 2105) do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadzono art. 21 ust. 1 pkt 95b, który ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2021 r.
Zgodnie z przepisem art. 21 ust. 1 pkt 95b ww. ustawy:
Wolne od podatku dochodowego są odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym, wolnych od podatku dochodowego lub od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Jak wynika z brzmienia tego przepisu zwolnienie to obejmuje tylko takie odsetki, które spełniają równocześnie dwa warunki:
1)są naliczane z tytułu nieterminowej wypłaty należności,
2)świadczenia, od których są naliczane nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym, są wolne od podatku dochodowego lub na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano od nich poboru podatku.
Skoro zatem, zwrot nienależnie pobranych świadczeń, które Wnioskodawca otrzyma, nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, to wypłacone od tego odsetki ustawowe za opóźnienie korzystają ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
W konsekwencji, zasądzone wyrokiem sądu odsetki ustawowe za opóźnienie będą zwolnione z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95b ww. ustawy.
Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, który Wnioskodawca przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację indywidualną w trybie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.), opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Należy wskazać, że przy wydawaniu niniejszej interpretacji tutejszy Organ dokonał wyłącznie analizy okoliczności podanych we wniosku. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Jeżeli zatem, przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe będzie różniło się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawcy w zakresie rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: sytuacja Wnioskodawcy będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się On do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).