Interpretacja indywidualna z dnia 28 lipca 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP3-2.4011.548.2023.1.MN

Opodatkowanie odsetek za opóźnienie otrzymanych w związku ze zwrotem nienależnie pobranego świadczenia.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych w zakresie pytania nr 1 jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

1 czerwca 2023 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 29 maja 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy opodatkowania odsetek za opóźnienie otrzymanych w związku ze zwrotem nienależnie pobranego świadczenia.

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1)Zainteresowana będąca stroną postępowania:

M. Ł.

(…)

2)Zainteresowany niebędący stroną postępowania:

L.S.

(…)

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W dniu (…) 2007 r. zawarli Państwo z Bank S.A. (obecnie (…) S.A.) umowę kredytu denominowanego celem sfinansowania zakupu nieruchomości.

W dniu (…) 2017 r. skierowali Państwo przeciwko (…) S.A. z siedzibą w (…) („Bank”) pozew o zapłatę na Państwa rzecz solidarnie kwoty (…) złotych oraz (…) CHF wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Żądaniem pozwu objęto spłacone raty kredytu, które w Państwa ocenie stanowiły świadczenia nienależne, gdyż umowa kredytu zawierała postanowienia nieważne oraz abuzywne.

Wyrokiem z dnia (…) 2022 r. Sąd Apelacyjny w (…), sygn. akt (…) („Wyrok”) zasądził od Banku na Państwa rzecz łącznie kwoty (…) zł oraz (…) CHF tytułem zwrotu nienależnego świadczenia wraz z odsetkami za opóźnienie od dnia 4 lipca do dnia zapłaty oraz kwotę (…) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania, jak również kwotę (…) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego i kasacyjnego. W uzasadnieniu Wyroku jako podstawę zasądzenia na rzecz powodów kwot wpłaconych przez nich z tytułu ostatecznie niewiążącej umowy kredytu wskazano przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu w zw. z art. 358¹ § 1 k.c.

Zgodnie z powyższym rozstrzygnięciem, Bank zapłacił Państwu kwotę główną wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, które to odsetki wyniosły (…) zł oraz (…) CHF.

Odsetki od należności głównej w złotówkach zostały zapłacone w dniu (…) 2022 r., natomiast odsetki od należności głównej we frankach szwajcarskich - w dniu (…) 2022 r.

W związku z wypłatą odsetek ustawowych za opóźnienie zasądzonych przez Sąd Apelacyjny Bank wystawił Państwu informacje podatkowe PIT-11.

W reakcji na to zdarzenie złożyli Państwo reklamację, której Bank nie uwzględnił. W odpowiedzi na reklamację z dnia (…) 2023 r. Bank stanął na stanowisku, iż odsetki ustawowe za opóźnienie wypłacone na podstawie wyroku sądu należy kwalifikować jako przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych („u.p.d.o.f."), zgodnie zaś z art. 42a ust. 1 u.p.d.o.f. osoby prawne, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń wymienionych w art. 20 ust. 1 u.p.d.o.f., są obowiązane sporządzić informację o wysokości przychodów i przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowi.

W dniu (…) 2023 r. złożyli Państwo odwołanie od odpowiedzi na reklamację i wnieśli o sporządzenie przez Bank korekty informacji PIT-11. W piśmie skierowanym do Banku przedstawiono szereg argumentów przemawiających przeciwko przyjęciu, że odsetki za opóźnienie wypłacone od kwoty zasądzonej w wyroku sądu stanowią podlegający opodatkowaniu przychód. Bank nie zmienił jednak swojego stanowiska i odmówił sporządzenia korekty informacji podatkowych PIT- 11, wobec czego - ze względów ostrożnościowych, uwzględnili Państwo odsetki w rocznych zeznaniach podatkowych oraz zapłacili podatek, w wysokości wynikającej z otrzymanych informacji PIT-11.

Pytania

1. Czy odsetki za opóźnienie otrzymane przez Państwa w związku ze zwrotem świadczenia nienależnego podlegają zwolnieniu od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95b u.p.d.o.f.?

2. Czy podatek dochodowy zapłacony przez Państwa od odsetek za opóźnienie naliczonych w związku ze zwrotem świadczenia nienależnego stanowi nadpłatę podatku w rozumieniu art. 72 § 1 Ordynacji podatkowej?

Przedmiotem niniejszej interpretacji jest odpowiedź na pytanie nr 1.

Natomiast w zakresie pytania nr 2 zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Państwa stanowisko w sprawie

Zgodnie z art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f. przychodami są: otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. W języku potocznym „zwrot” jest natomiast rozumiany jako „oddanie komuś jego własności” - zwrot kredytobiorcy świadczenia w następstwie stwierdzenia nieważności umowy kredytu nie powoduje zatem po stronie kredytobiorcy przysporzenia majątkowego, co wyklucza zakwalifikowanie tegoż zwrotu do przychodów, o których mowa w art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f.

Wobec tego, w Państwa ocenie, otrzymany zwrot świadczenia nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zwolnienie od podatku dochodowego w zakresie otrzymanych odsetek przysługuje wówczas, gdy przepis ustawy wyraźnie tak stanowi.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 95b u.p.d.o.f. wolne od podatku dochodowego są odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym, wolnych od podatku dochodowego lub od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Należy podkreślić, że w związku z dokonaniem na Państwa rzecz zwrotu nienależnego świadczenia Bank nie pobrał od kwoty zwrotu podatku dochodowego. Oznacza to, iż Bank trafnie uznał, że zwrot świadczenia nienależnego nie stanowi przychodu, a co za tym idzie - nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Państwa zdaniem już sam fakt, że Bank nie zakwalifikował zwrotu świadczenia jako przychodu, wykluczał możliwość uznania odsetek od zwrotu za „przychody z innych źródeł". Z art. 21 ust. 1 pkt 95b u.p.d.o.f. jasno bowiem wynika, że odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają zwolnieniu od podatku dochodowego.

Powyższe stanowisko zostało potwierdzone w interpretacji indywidualnej z dnia 21 kwietnia 2023 r., wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP3-2.4011.195.2023.1.MN, jak również w interpretacji indywidualnej z dnia 24 kwietnia 2023 r., wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0115-KDIT2.4011.117.2023.1.HD.

W Państwa ocenie, Bank nie powinien był wystawiać Państwu informacji PIT- 11 za odsetki ustawowe za opóźnienie, a na Państwu nie ciążył obowiązek wykazania ww. odsetek w rocznym zeznaniu podatkowym oraz obowiązek zapłaty podatku dochodowego od tych odsetek.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku wspólnym w zakresie pytania nr 1 jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy:

Zakresem zastosowania tego przepisu są objęte sytuacje, w których spełnione są łącznie następujące warunki:

• podatnik uzyskał przychód, a więc przysporzenie majątkowe i jednocześnie
• przychód ten „wynika z czynności, które nie mogą być przedmiotem skutecznej prawnie umowy”, czyli wykazuje związek przyczynowo-skutkowy z taką czynnością, ma swoje źródło w takiej czynności.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ww. ustawy:

Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą:

• dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku oraz
• dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników).

Ogólne określenie „przychodów” zawiera art. 11 ust. 1 ww. ustawy. Stosownie do tego przepisu:

Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:

• pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;
• pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika – tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.

Źródła przychodów

Źródła przychodów zostały określone przez ustawodawcę w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności” wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 tej ustawy.

W związku z tym, świadczenie mające realną korzyść finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ww. ustawy, jest dla świadczeniobiorcy przychodem z innych źródeł.

Na podstawie art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Z informacji przedstawionych przez Państwa wynika, że:

1. w dniu (…) 2007 r. zawarli Państwo umowę kredytu hipotecznego waloryzowanego kursem CHF;

2. wnieśli Państwo pozew do sądu ze względu na abuzywne i nieważne postanowienia zawarte w umowie kredytu;

3. wyrokiem z dnia (…) 2022 r. sąd apelacyjny orzekł, że umowa kredytowa nie była wiążąca i zasądził na Państwa rzecz zwrot nienależnie pobranego przez bank świadczenia wraz z odsetkami za opóźnienie;

4. zwrot odsetek otrzymali Państwo w maju 2022 r.

Powzięli Państwo wątpliwość, czy odsetki te będą podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Skutki podatkowe zwrotu nienależnie pobranego świadczenia

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2324 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy,

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

W Państwa przypadku, zgodnie z wyrokiem sądu, doszło do zwrotu nienależnie pobranego przez bank świadczenia.

Skoro zatem był to zwrot nienależnie pobranego świadczenia, to zwrot ten nie stanowi przysporzenia po Państwa stronie, a zatem w ogóle nie stanowi przychodu.

W przypadku zwrotu świadczenia na podstawie nieważnej umowy kredytowej klient otrzymuje bowiem z powrotem swój kapitał - zwrot zapłaconych Bankowi kwot. Nie ma zatem podstaw, aby zwrócone kwoty uznać za dochód podlegający opodatkowaniu. Dla celów podatkowych zwrot taki jest obojętny podatkowo.

Tym samym, nie mają Państwo obowiązku rozliczenia tych środków dla celów podatkowych.

Skutki podatkowe zwrotu odsetek

Odnosząc się do kwestii zasądzonych na Państwa rzecz odsetek wskazać należy, że instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 § 1 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym:

Nie każde odsetki otrzymane przez osoby fizyczne podlegają opodatkowaniu. Ustawodawca przewidział w niektórych sytuacjach, w odniesieniu do odsetek, możliwość zwolnienia od podatku dochodowego. Takie zwolnienie przysługuje wyłącznie wówczas, gdy przepis omawianej ustawy zawiera w tym przedmiocie wyraźne postanowienie.

Ustawą z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 2105) do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadzono art. 21 ust. 1 pkt 95b, który ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2021 r.

Zgodnie z ww. przepisem:

Przepis art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy PIT zwalnia z opodatkowania wszelkie odsetki za opóźnienie wypłacone w związku ze świadczeniami, które:

• nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym,
• są wolne od podatku dochodowego lub
• nie rodzą obowiązku zapłaty podatku w związku z zaniechaniem jego poboru w drodze rozporządzenia Ministra Finansów.

Skoro zasądzona na Państwa rzecz kwota tytułem zwrotu nienależnie pobranego świadczenia nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, to wypłacone z tego tytułu odsetki nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na mocy zwolnienia wynikającego z art. 21 ust. 1 pkt 95b.

W takim przypadku, mimo wystawienia przez Bank informacji PIT-11, nie mają Państwo obowiązku wykazania ww. odsetek w zeznaniu rocznym.

W kwestii odsetek Państwa stanowisko należało więc uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Powołane przez Państwa interpretacje indywidualne zostały wydane w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do Państwa sprawy, ani do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego czy też zdarzenia przyszłego.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

Pani M. Ł. (Zainteresowana będąca stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).