Ochrona pracowników przed zwolnieniem z pracy
Prawo pracy chroni pewne grupy pracowników przed utratą zatrudnienia. Ochrona stosunku pracy polega na zakazie wypowiadania umów prowadzącego do definitywnego zakończenia współpracy lub wypowiadania warunków pracy czy płacy na niekorzyść. Ochronie podlegają osoby, które na rynku pracy miałyby słabszą pozycję, np. kobiety w ciąży oraz osoby w wieku przedemerytalnym. Ochrona obejmuje również pracowników, którzy pełnią określone funkcje np. działają w związkach zawodowych.
Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż cztery lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku.
Zgodnie z art. 41 k.p., pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w czasie urlopu pracownika, a także w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, jeżeli nie upłynął jeszcze okres uprawniający do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia.
Pod szczególną ochroną znajdują się pracownicy korzystający z uprawnień związanych z rodzicielstwem.
Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie od dnia złożenia przez pracownika uprawnionego do urlopu wychowawczego wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego – do dnia zakończenia tego urlopu oraz wniosku o obniżenie wymiaru czasu pracy – do dnia powrotu do nieobniżonego wymiaru czasu pracy, nie dłużej jednak niż przez łączny okres 12 miesięcy.
Umowa o pracę zawarta na czas określony albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, ulega przedłużeniu do dnia porodu.
Pracodawca może rozwiązać umowę o pracę z chronionym pracownikiem tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy oraz gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.
W przypadku zwolnień grupowych pracownicy przedemerytalni co prawda są nadal chronieni przed wypowiedzeniem stosunku pracy, ale można im wypowiedzieć dotychczasowe warunki pracy i płacy poprzez złożenie wypowiedzenia zmieniającego.