Nowe zasady kontroli w firmach. Co się zmieni w kontrolach PIP?

Inspektorzy PIP będą mogli przeprowadzić kontrolę bez upoważnienia, okazując jedynie legitymację służbową. W Sejmie trwają prace nad projektem nowelizacji ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy oraz ustawy Prawo przedsiębiorców, który ma wprowadzić jednakowe procedury kontrolne wobec wszystkich pracodawców, w tym przedsiębiorców. Główny Inspektor Pracy podkreśla, że dotychczasowa praktyka pokazuje, iż upoważnienia nie wpływają na ograniczenie czasu trwania kontroli ani jej zakres.

Kontrole PIP w zakresie pracy zdalnej i weryfikacji trzeźwości pracowników >>>

Kontrola PIP w zakresie urlopu wypoczynkowego >>>

Kontrola przedsiębiorcy tylko z upoważnieniem

W przypadku gdy kontrola ma dotyczyć przedsiębiorców, obowiązujące przepisy ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy obligują inspektorów pracy do okazania osobie reprezentującej podmiot kontrolowany, poza legitymacją służbową, także upoważnienia do kontroli (art. 24 ust. 3-7). Obowiązek ten nałożono na inspektorów pracy w 2004 r. Wcześniej kontrola wszystkich podmiotów odbywała się po okazaniu legitymacji służbowej. Do kontroli pracodawców nieposiadających statusu przedsiębiorców wystarczające jest nadal okazanie przez inspektora pracy osobie reprezentującej taki podmiot jedynie legitymacji służbowej.

Przepisy wskazują szczegółowo jakie informacje powinny być zawarte w upoważnieniu do przeprowadzenia kontroli. Są to m.in. wskazanie podstawy prawnej przeprowadzenia kontroli, określenie zakresu przedmiotowego kontroli czy wskazanie daty rozpoczęcia i przewidywanego terminu zakończenia kontroli.

Jedynie w sytuacji gdy okoliczności uzasadniają niezwłoczne podjęcie kontroli, może być ona podjęta wyłącznie po okazaniu legitymacji służbowej. W takiej sytuacji inspektor pracy niezwłocznie, nie później niż w terminie 7 dni od dnia podjęcia kontroli, doręcza kontrolowanemu upoważnienie.

Zmiany w kontrolach przeprowadzanych przez PIP - projekt

Celem projektu jest uproszczenie i ujednolicenie procedur kontroli przedsiębiorców i innych pracodawców stosowanych przez różne państwowe instytucje kontrolne.

Projekt wprowadza zmiany w ustawie z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy oraz w ustawie z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców, które przewidują zniesienie obowiązku okazywania przez inspektora upoważnienia do przeprowadzenia kontroli. Jak argumentowano w uzasadnieniu, legitymacja służbowa inspektora pracy jest dokumentem potwierdzającym jego tożsamości i uprawnienia, a obecna regulacja wprowadza większe ograniczenia swobody przeprowadzania kontroli u przedsiębiorców.

W projekcie wprowadzono również zmianę polegającą na tym, że przepisy rozdziału 5 ustawy – Prawo przedsiębiorców („Ograniczenia kontroli działalności gospodarczej”) nie będą stosowane do kontroli prowadzonej przez Państwową Inspekcję Pracy. 

W ocenie projektodawców, skutkiem projektowanych zmian ma być stosowanie przez Państwową Inspekcję Pracy jednakowych procedur kontrolnych wobec wszystkich pracodawców. Założeniem jest także usprawnienie i odbiurokratyzowanie procesu kontrolnego.

Główny Inspektor Pracy, Marcin Stanecki podkreśla że praktyka pokazuje, iż upoważnienia nie wpływają na ograniczenie czasu trwania kontroli ani jej zakres. Inspektorzy określają w nich maksymalny dopuszczalny czas kontroli i określają maksymalnie szeroki jej zakres.

Przedstawiciele związków zawodowych deklarują poparcie dla propozycji zniesienia upoważnień do przeprowadzenia kontroli przez inspektora pracy.

Komisyjny projekt ustawy o zmianie ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy oraz ustawy - Prawo przedsiębiorców >>>

Opracowanie: Katarzyna Bogucka