Interpretacja indywidualna z dnia 12 czerwca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP3-2.4011.359.2024.2.JK3

W wyniku działu spadku wartość nabytego przez Wnioskodawcę majątku jest większa niż wartość udziału jaki pierwotnie przysługiwał Panu w masie spadkowej. Zatem datą nabycia udziałów w nieruchomości nabytych w dziale spadku, tj. udziałów przekraczających udział Wnioskodawcy nabyty w spadku, jest data dokonania działu spadku.

Interpretacja indywidualna - stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest:

• nieprawidłowe - w części dotyczącej sprzedaży udziału w nieruchomości nabytego w drodze działu spadku;
• prawidłowe - w pozostałym zakresie.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

4 kwietnia 2024 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych z tytułu sprzedaży nieruchomości. Uzupełnił go Pan - w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 22 maja 2024 r. (data wpływu 22 maja 2024 r.)

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Pan P.R., syn W. i M., przy udziale K.R. i M.S. (rodzeństwa) w wyniku ugody sądowej dotyczącej działu spadku, z 25 lipca 2022 roku dokonali:

1. Podziału majątku wspólnego wymienionych wstępnych: S.D., córki A. i J., M.D., syna A. i S.

2. Zstępni czyli Pan oraz Pana rodzeństwo, ww. ugodą dokonali również działu spadku po wstępnych: M.D., co do którego prawa spadkowe zostały stwierdzone prawomocnym postanowieniem z 10 listopada 2016 roku przez Sąd Rejonowy w (…) w sprawie (…), działu spadku po M.R., córce S. i M.D., co do której prawa spadkowe zostały stwierdzone prawomocnym postanowieniem Sądu Rejonowego w (…) w sprawie (…) z 17 sierpnia 2006 roku. Dokonali również działu spadku po S.D., córce A. i J., zmarłej 24 stycznia 1999 r., działu spadku po W.R., synu R. i M., zmarłym w dniu 4 maja 2011 roku, działu spadku po J.D., synu M. i S., zmarłym 7 października 2017 r. i działu spadku po M.D., synu M. i S., zmarłym 1 października 2018 roku, co do których prawa spadkowe zostały stwierdzone prawomocnym postanowieniem z 20 czerwca 2022 roku przez Sąd Rejonowy w (…) w sprawie o sygnaturze (…).

W wyniku zawartej we wstępie ugody sądowej o sygnaturze akt (…) objął (Pan - dopisano przez organ) w posiadanie działki oznaczone ewidencyjnie numerami 1 o pow. (…) ha i 2 o pow. (…) położone w (…) (obręb (…)), objęte księgą wieczystą nr (…) dalej zwane jako Nieruchomość. Nadto objął Pan również w tym samym trybie nieruchomość oznaczoną ewidencyjnie numerem 3 o pow. (…) ha położoną w (…) (obręb (…)), objętą księgą wieczystą nr (…), oraz udział we współwłasności wynoszący 1/4 (jedną czwartą) w nieruchomości oznaczonej ewidencyjnie numerem 4 o pow. (…) ha położoną w (…) (obręb (…)), objętą księgą wieczystą nr (…). Wyżej wskazane nieruchomości zostały objęte od Pana rodzeństwa, jako część spadku ze sprawy z 20 czerwca 2022 roku o stwierdzenie nabycia spadku po wymienionych w pkt 1 i 2 wstępnych. W postanowieniu tej sprawy spadkowej, Sąd Rejonowy w (…) Wydział I Cywilny stwierdził, że spadek, w skład którego wchodzi przedmiotowa, wskazana wyżej Nieruchomość, na podstawie ustawy nabył Pan oraz Pana rodzeństwo po 1/3 (jednej trzeciej) części każde. Następnie, już w wyniku ugody z 25 lipca 2022 r. Nieruchomość została objęta na wyłączną własność Pana bez spłat i dopłat. Zawarta w ten sposób ugoda w całości, na podstawie oświadczeń stron ugody, wyczerpuje ich wszelkie wzajemne roszczenia związane z podziałem majątku wspólnego wstępnych.

Nieruchomość będąca przedmiotem niniejszego zapytania została następnie sprzedana przez Pana 24 października 2023 r. w odniesieniu do działki o numerze ewidencyjnym nr 1 i 27 października 2023 r. w odniesieniu do działki o numerze ewidencyjnym nr 2 za łączną kwotę 228.652 zł (22 zł za metr kwadratowy). Nieruchomość uprzednio należała do wstępnych a w wyniku działu spadku oraz wcześniej wspomnianej ugody - do Pana. W związku z Nieruchomością lub udziałem w Nieruchomości nie były zawierane żadne umowy darowizny między zstępnymi. Termin nabycia Nieruchomości przez wstępnych, a tym samym również przez Zstępnych przekracza okres, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, tj. 5 lat.

Uzupełnienie opisu stanu faktycznego

Wartość udziału w majątku nabytym w drodze działu spadku przekracza wartość udziału jaki przysługiwał Panu przed dokonaniem działu spadku.

Umowa o podział majątku to również umowa o dział spadku zawarta 25 lipca 2022 r.

Nieruchomość została nabyta na podstawie dziedziczenia ustawowego zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego. Jednocześnie pierwotna właścicielka nieruchomości tj. S.D. zmarła w 1999 r. (a więc przed uznaniem przepisów, które wprowadzają wymagania, jakie musi spełnić spadkobierca, aby dziedziczyć gospodarstwo rolne, za niekonstytucyjne). W związku z tym bezpośredni spadkobiercy po S.D. odziedziczyli część nieruchomości jako ogólna masa spadkowa, a tylko dwójka z nich część nieruchomości jako gospodarstwo rolne (pkt 1 i 2 postanowienia z dnia 20 czerwca 2022 r. (...)). W związku z uznaniem przepisów o dziedziczeniu gospodarstwa rolnego za niekonstytucyjne z dniem 14 lutego 2001 r. każde kolejne nabycie spadku odbywało się na zasadach ogólnych prawa spadkowego (dziedziczenie ustawowe).

Nieruchomość została odziedziczona przez Pana po rodzicach (M.R. i W.R.) oraz po wujkach ze strony mamy ,tj. M.D. i J. D. Wujkowie oraz mama odziedziczyli nieruchomość po swoich rodzicach tj. S.D. i M.D. Odpowiadając na pytanie odnośnie po kim dokładnie Pan odziedziczył 1/3 spadku wskazał Pan kolejność spadkobrania po S.D., w majątku której znajdowały się nieruchomości.

Dnia 24 stycznia 1999 r. umiera babcia macierzysta Pana, tj. S.D. Po niej majątek ustawowo dziedziczą:

1)mąż M.D. w udziale 1/4

2)syn M.D. w udziale 1/4

3)syn J.D. w udziale 1/4

4)córka M.R. w udziale 1/4

Jako, iż S.D. zmarła przed 2001 r. gdzie dopiero od tego momentu wprowadzono możliwość dziedziczenia gospodarstwa rolnego zgodnie z ogólnymi przepisami, to udział w gospodarstwie rolnym osobno odziedziczyli:

1. córka M.R. w udziale 1/2

2. mąż M.D. w udziale 1/2

W późniejszych nabyciach spadku gospodarstwo rolne dziedziczone jest na zasadach ogólnych.

Dnia 10 grudnia 2004 r. umiera Pana dziadek ojczysty, tj. M. D. Po nim majątek ustawowo dziedziczą:

1)syn M.D. w udziale 1/3

2)syn J.D. w udziale 1/3

3)córka M.R. w udziale 1/3

Co za tym idzie pierwotny majątek po S.D. obejmują następujące osoby:

1)M.D. w udziale 4/12 oraz 1/6 udziału w gospodarstwie rolnym

2)J.D. w udziale 4/12 oraz 1/6 udziału w gospodarstwie rolnym

3)M.D w udziale 4/12 oraz 4/6 (czyli 2/3) udziału w gospodarstwie rolnym

Dnia 20 listopada 2005 r. umiera Pana mama czyli M. R. Po niej majątek ustawowo dziedziczą:

1)mąż W.R. w udziale 1/4

2)syn P.R. (Pan) w udziale 1/4

3)córka K.R. w udziale 1/4

4)córka M.S. w udziale 1/4

Co za tym idzie pierwotny majątek po S.D. obejmują następujące osoby:

1)M.D. w udziale 1/3 oraz 1/6 udziału w gospodarstwie rolnym

2)J.D. w udziale 1/3 oraz 1/6 udziału w gospodarstwie rolnym

3)W.R. w udziale 1/12 oraz 1/6 udziału w gospodarstwie rolnym

4)P.R. (Pan) w udziale 1/12 oraz 1/6 udziału w gospodarstwie rolnym

5)K.R. w udziale 1/12 oraz 1/6 udziału w gospodarstwie rolnym

6)M.S. w udziale 1/12 oraz 1/6 udziału w gospodarstwie rolnym.

Dnia 4 maja 2011 r. umiera W.R. Spadek po nim obejmują następujące osoby:

1)syn P. (Pan) 1/3

2)córka K. 1/3

3)córka M. 1/3.

Co za tym idzie pierwotny majątek po S.D. obejmują następujące osoby:

1)M.D. w udziale 1/3 oraz 1/6 udziału w gospodarstwie rolnym

2)J.D. w udziale 1/3 oraz 1/6 udziału w gospodarstwie rolnym

3)P.R. (Pan) w udziale 1/9 oraz 2/9 udziału w gospodarstwie rolnym

4)K.R. w udziale 1/9 oraz 2/9 udziału w gospodarstwie rolnym

5)M.S. w udziale 1/9 oraz 2/9 udziału w gospodarstwie rolnym

Dnia 7 października 2017 r. umiera J. D. Spadek po nim obejmują następujące osoby:

1)brat M.D w udziale 1/2

2)bratanek P.R. (Pan) w udziale 1/6

3)bratanica K.R. w udziale 1/6

4)bratanica M.S. w udziale 1/6.

Co za tym idzie pierwotny majątek po S.D. obejmują następujące osoby:

1)M.D. w udziale 1/2 oraz 1/4 udziału w gospodarstwie

2)P.R. (Pan) w udziale 3/18 oraz 1/4 udziału w gospodarstwie

3)K.R. w udziale 3/18 oraz 1/4 udziału w gospodarstwie

4)M.S. w udziale 3/18 oraz 1/4 udziału w gospodarstwie.

Dnia 2 października 2018 r. umiera M.D. Spadek po nim obejmują następujące osoby:

1)bratanek P.R. (Pan) w udziale 1/3

2)bratanica K.R. w udziale 1/3

3)bratanica M.S. w udziale 1/3.

Co za tym idzie pierwotny majątek po S.D. obejmują następujące osoby:

1)P.R. (Pan) w udziale 1/3 w udziale oraz 1/3 udziału w gospodarstwie

2)K.R. w udziale 1/3 w udziale oraz 1/3 udziału w gospodarstwie

3)M.S. w udziale 1/3 w udziale oraz 1/3 udziału w gospodarstwie.

Pytania

1)Czy sprzedaż nieruchomości powoduje powstanie dochodu podlegającego opodatkowaniu?

2)Czy będzie Pan zobowiązany do opłaty podatku w związku ze sprzedażą nieruchomości?

Pana stanowisko w sprawie

W Pana ocenie, w wyniku sprzedaży Nieruchomości, uzyskana ze sprzedaży kwota nie powinna być uznana jako dochód podlegający opodatkowaniu. Jako najbliższa rodzina - powinien Pan być zwolniony z obowiązku opłaty podatku w związku ze sprzedażą tej nieruchomości.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 z późn. zm.): Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy:

Źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

a)nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,

b)spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,

c)prawa wieczystego użytkowania gruntów,

d)innych rzeczy

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c) -przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

W świetle powyższego, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości i ww. praw majątkowych następuje przed upływem 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie i nie zostaje dokonane w wykonywaniu działalności gospodarczej stanowi źródło przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości, jej części, udziału w nieruchomości lub prawa przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego.

W tym miejscu należy wskazać, że ustawą z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r. poz. 2159) do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dodano art. 10 ust. 5, który stosuje się do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2019 r.

Zgodnie z treścią art. 10 ust. 5 ww. ustawy:

W przypadku odpłatnego zbycia, nabytych w drodze spadku, nieruchomości lub praw majątkowych, określonych w ust. 1 pkt 8 lit. a-c, okres, o którym mowa w tym przepisie, liczy się od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie tej nieruchomości lub nabycie prawa majątkowego przez spadkodawcę.

Biorąc pod uwagę przedstawione we wniosku okoliczności, dla ustalenia roku kalendarzowego, od końca którego należy liczyć pięcioletni okres, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zastosowanie znajdzie przepis art. 10 ust. 5 ustawy.

Tym samym pięcioletni okres, po upływie którego nie powstanie obowiązek uiszczenia podatku dochodowego z tytułu sprzedaży nieruchomości nabytych w drodze spadku, liczony jest od końca roku, w którym spadkodawca ją nabył lub wybudował. Spadkodawcy zaś nabyli nieruchomość wiele lat temu w okresie przekraczającym 5 lat.

Do wyliczenia pięcioletniego okresu, od którego uzależnione jest opodatkowanie sprzedaży nieruchomości lub praw majątkowych nabytych w drodze spadku, wliczany jest zatem nie tylko okres posiadania nieruchomości (praw majątkowych) przez spadkobiercę, który dokonuje sprzedaży, ale także okres posiadania nieruchomości (praw majątkowych) przez spadkodawcę.

Jeżeli od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie nieruchomości bądź nabycie prawa majątkowego przez spadkodawcę, do momentu odpłatnego zbycia nieruchomości (praw majątkowych) przez spadkobiercę upłynęło 5 lat - to sprzedaż nie podlega opodatkowaniu.

Zatem ustalenie daty nabycia nieruchomości, ich części oraz udziału w nieruchomości i ww. praw majątkowych ma istotne znaczenie dla określenia skutków podatkowych ich odpłatnego zbycia.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie definiuje pojęcia „nabycie w drodze spadku”. Należy zauważyć, że w orzecznictwie sądów administracyjnych pod pojęciem „nabycie w drodze spadku”, użytym w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy rozumieć nabycie w drodze dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego (np. wyroki NSA z dnia 15 grudnia 2010 r. sygn. akt II FSK1437/09, z dnia 28 listopada 2013 r. sygn. akt II FSK 2983/11, z dnia 25 stycznia 2013 r. sygn. akt II FSK 1120/11, z dnia 6 czerwca 2013 r. sygn. akt II FSK 1966/11, z dnia 19 czerwca 2015 r. sygn. akt II FSK 625/13, z dnia 29 listopada 2015 r. sygn. akt II FSK 3281/15).

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, że pojęcie „nabycia w drodze spadku” użyte w art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych obejmuje zarówno nabycie nieruchomości w drodze dziedziczenia ustawowego i testamentowego, jak i nabycie nieruchomości w wyniku zwolnienia się z obowiązku wypłaty zachowku przez przeniesienie własności nieruchomości na rzecz osoby pominiętej w testamencie oraz nabycie nieruchomości na podstawie rozporządzenia testamentowego w drodze zapisu zwykłego i windykacyjnego.

Dodatkowo należy zauważyć, że we wszystkich wymienionych wyżej przypadkach nieruchomości będące przedmiotem nabycia muszą stanowić część masy spadkowej co ma miejsce w przypadku przedmiotu niniejszego wniosku.

W świetle art. 922 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 z późn. zm.):

Prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej.

Stosownie do art. 924 tej ustawy: Spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast na mocy art. 925 Kodeksu cywilnego spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku.

Powyższe oznacza, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej.

Z kolei postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub akt poświadczenia dziedziczenia potwierdzają jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

W myśl art. 1025 § 1 ustawy - Kodeks cywilny: Prawomocne postanowienie sądu o nabyciu spadku, czy też akt poświadczenia dziedziczenia sporządzony przez notariusza, potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Zatem odpłatne zbycie przez Pana nieruchomości nabytej w drodze spadku po wstępnych nie będzie stanowić dla Pana źródła przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. b w związku z art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z uwagi na upływ pięcioletniego terminu, liczonego od końca roku, w którym nastąpiło nabycie przez spadkodawcę, który nabył ją 15 kwietnia 1997 r.

W konsekwencji na Panu nie będzie ciążył obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od dochodu uzyskanego ze sprzedaży tej nieruchomości, ponieważ nie nabył Pan nieruchomości drogą umowy kupna ani darowizny, lecz zostały cedowane na niego prawa już istniejące dla spadkodawców, które po nich „odziedziczył”.

Najistotniejszą okolicznością decydującą o zwolnieniu z obowiązku zapłaty podatku jest fakt zbycia nieruchomości po upływie pięciu lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło nabycie przez spadkodawcę. W przedmiotowym przypadku pięcioletni okres upłynął.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c ww. ustawy:

Źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

a)nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,

b)spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,

c)prawa wieczystego użytkowania gruntów

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

Wobec powyższego, w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy, decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych uzyskanego z tego tytułu dochodu ma moment i sposób ich nabycia.

Aby zatem ustalić, czy w przedmiotowej sprawie sprzedaż przez Pana nieruchomości podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, istotne jest ustalenie, czy jej odpłatne zbycie nastąpi po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło jej nabycie.

Odpłatne zbycie udziału w nieruchomości nabytego w drodze spadku

Jak stanowi art. 10 ust. 5 ww. ustawy:

W przypadku odpłatnego zbycia, nabytych w drodze spadku, nieruchomości lub praw majątkowych, określonych w ust. 1 pkt 8, okres, o którym mowa w tym przepisie, liczy się od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie tej nieruchomości lub nabycie prawa majątkowego przez spadkodawcę.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera definicji pojęcia „spadek” ani też „nabycie w drodze spadku”, dlatego też zasadnym jest odwoływanie się do regulacji zawartych w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.).

Zgodnie z art. 922 § 1 ustawy Kodeks cywilny:

Prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej.

W myśl art. 924 oraz art. 925 Kodeksu cywilnego:

Spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, a spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku.

Natomiast zgodnie z art. 925 ww. ustawy:

Spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku.

Oznacza to, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej.

Stosownie do art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego:

Prawomocne postanowienie sądu o nabyciu spadku, czy też akt poświadczenia dziedziczenia sporządzony przez notariusza, potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Pięcioletni okres, po upływie którego nie powstanie obowiązek uiszczenia podatku dochodowego z tytułu sprzedaży nieruchomości nabytej w drodze spadku liczony jest od końca roku, w którym spadkodawca ją nabył lub wybudował, a nie od końca roku, w którym został otwarty spadek (w którym zmarł spadkodawca).

Wobec powyższego, w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości nabytej w spadku istotne znaczenie ma ustalenie daty nabycia tej nieruchomości przez spadkodawcę.

Odpłatne zbycie udziału w nieruchomości nabytego w drodze działu spadku

W myśl art. 10 ust. 7 cytowanej ustawy:

Nie stanowi nabycia albo odpłatnego zbycia, o których mowa w ust. 1 pkt 8 lit. a-c, odpowiednio nabycie albo odpłatne zbycie, w drodze działu spadku, nieruchomości lub praw majątkowych, określonych w ust. 1 pkt 8 lit. a-c, do wysokości przysługującego podatnikowi udziału w spadku.

W świetle art. 1035 Kodeksu cywilnego:

Jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych z zachowaniem przepisów niniejszego tytułu.

Zgodnie z art. 1037 § 1 Kodeksu cywilnego:

Dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców.

Z instytucją działu spadku mamy więc do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. Wskutek działu spadku poszczególni spadkobiercy stają się podmiotami wyłącznie uprawnionymi względem przyznanych im praw majątkowych, stanowiących do chwili działu przedmiot wspólności. Nie zmienia to faktu, że dział spadku jest zawsze konsekwencją wcześniejszego nabycia spadku. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Zgodnie z teorią prawa rzeczowego, przyznanie danej osobie na wyłączną własność rzeczy w drodze zniesienia współwłasności, czy działu spadku, jest nabyciem tych rzeczy. Natomiast, biorąc pod uwagę przyjętą linię orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego, nabyciem rzeczy w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie jest przyznanie jej na wyłączną własność jednemu ze współwłaścicieli, jeśli:

• podział taki jest ekwiwalentny w naturze i nie towarzyszą mu spłaty i dopłaty lub
• wartość otrzymanej przez daną osobę rzeczy mieści się w ramach posiadanego dotychczas udziału.

Dział spadku, w wyniku którego udział w nieruchomości lub prawie majątkowym nie zwiększył się, zmienia wyłącznie charakter własności. Jednakże nabycie nieruchomości lub prawa majątkowego w drodze działu spadku (nawet jeżeli działu spadku dokonano bez spłat lub dopłat) w części przekraczającej udział spadkowy stanowi w myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nabycie nieruchomości lub prawa majątkowego w tym udziale, który przekracza udział nabyty w spadku. Wszelkie przypadki, gdy udział danej osoby ulega powiększeniu, traktowany być musi w kategorii nabycia, gdyż w ten sposób ulega powiększeniu zakres dotychczasowego władztwa tej osoby nad nieruchomością lub prawem majątkowym. Bezsprzeczne jest, że udziały, jakie otrzymuje spadkobierca powyżej swojego udziału (jeżeli nabywa majątek w dziale spadku o wartości większej od swojego udziału w spadku) były własnością pozostałych spadkobierców. Spadkobierca nie miał do nich żadnych praw aż do momentu działu spadku. Nabycie w wyniku działu spadku części majątku, który należał do innych spadkobierców, należy więc traktować jako nabycie w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 w związku z art. 10 ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Skutki podatkowe sprzedaży udziałów w nieruchomości

Skoro nabycie przez Pana udziałów w nieruchomości nastąpiło w drodze spadku po zmarłych rodzicach oraz po wujkach ze strony mamy (spadkodawcy), do określenia skutków podatkowych sprzedaży tego udziału zastosowanie ma art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Istotne znaczenie ma data nabycia tej nieruchomości przez spadkodawców, czyli Pana rodziców i wujków. Pana mama zmarła w 2005 r., Pana ojciec zmarł w 2011 r., Pana wuj J.D. zmarł w 2017 r, natomiast Pana wuj M.D. zmarł w 2018 r. Pana spadkodawcy nabyli udziały w spadku odpowiednio po osobach zmarłych w latach 1999-2017.

Nieruchomość będąca przedmiotem zapytania została sprzedana przez Pana 24 października 2023 r. w odniesieniu do działki o numerze ewidencyjnym nr 1 i 27 października 2023 r. w odniesieniu do działki o numerze ewidencyjnym nr 2.

Zatem pięcioletni okres, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 w zw. z art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, liczony od końca roku, w którym to doszło do nabycia prawa do nieruchomości przez spadkodawców niewątpliwie upłynął.

Zatem, odpłatne zbycie udziałów w nieruchomości, w części odpowiadającej udziałom nabytym przez Pana w wyniku spadku, nie stanowi źródła przychodu, ponieważ zbycie nastąpiło po upływie 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie nieruchomości przez spadkodawców. Nie podlega Pan opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych z tytułu sprzedaży ww. udziałów w nieruchomości.

Pana stanowisko w tej części jest prawidłowe.

Wskazał Pan, że w wyniku dokonanego działu spadku wartość nabytego majątku jest większa niż wartość udziału jaki pierwotnie przysługiwał Panu w masie spadkowej. Zatem datą nabycia udziałów w nieruchomości nabytych w dziale spadku, tj. udziałów przekraczających Pana udział nabyty w spadku, jest data dokonania działu spadku (25 lipca 2022 r.).

Zatem, pięcioletni termin, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy w części odpowiadającej udziałowi w nieruchomości jaki nabył Pan w wyniku działu spadku, należy liczyć od końca 2022 r.

Odpłatne zbycie ww. udziałów w nieruchomości będzie stanowić źródło przychodu, zgodnie z przepisem art. 10 ust. 1 pkt 8 w związku z art. 10 ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 30e ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c podatek dochodowy wynosi 19% podstawy obliczenia podatku.

Natomiast art. 30e ust. 2 ww. ustawy stanowi:

Podstawą obliczenia podatku, o której mowa w ust. 1, jest dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw określonym zgodnie z art. 19, a kosztami ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6c i 6d, powiększoną o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1, dokonanych od zbywanych nieruchomości lub praw.

Stosownie do art. 19 ust. 1 tejże ustawy:

Przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy w wysokości wartości rynkowej. Przepis art. 14 ust. 1 zdanie drugie stosuje się odpowiednio.

Kosztów odpłatnego zbycia nie należy utożsamiać z kosztami uzyskania przychodu. Ustalenie kosztów uzyskania przychodu odbywa się zgodnie z art. 22 ust. 6c lub 6d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w zależności od tego, czy zbywaną nieruchomość lub prawo nabyto odpłatnie, czy nieodpłatnie.

Zgodnie z art. 22 ust. 6c ww. ustawy:

Koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c, z zastrzeżeniem ust. 6d, stanowią udokumentowane koszty nabycia lub udokumentowane koszty wytworzenia, powiększone o udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania.

Stosownie do art. 22 ust. 6d ww. ustawy:

Za koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c, nabytych w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób, uważa się udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania oraz kwotę zapłaconego podatku od spadków i darowizn w takiej części, w jakiej wartość zbywanej rzeczy lub prawa przyjęta do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn odpowiada łącznej wartości rzeczy i praw majątkowych przyjętej do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn. Do kosztów uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości i praw, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c, nabytych w drodze spadku zalicza się również udokumentowane koszty nabycia lub wytworzenia poniesione przez spadkodawcę oraz przypadające na podatnika ciężary spadkowe, w takiej części, w jakiej wartość zbywanej rzeczy lub zbywanego prawa odpowiada łącznej wartości rzeczy i praw majątkowych nabytych przez podatnika. Przez ciężary spadkowe, o których mowa w zdaniu drugim, rozumie się spłacone przez podatnika długi spadkowe, zaspokojone roszczenia o zachowek oraz wykonane zapisy zwykłe i polecenia, również w przypadku, gdy podatnik spłacił długi spadkowe, zaspokoił roszczenia o zachowek lub wykonał zapisy zwykłe i polecenia po dokonaniu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c.

Według art. 22 ust. 6e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Wysokość nakładów, o których mowa w ust. 6c i 6d, ustala się na podstawie faktur VAT w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług oraz dokumentów stwierdzających poniesienie opłat administracyjnych.

W myśl art. 30e ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest obowiązany w zeznaniu podatkowym, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 3, wykazać:

a) dochody uzyskane w roku podatkowym z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c i obliczyć należny podatek dochodowy od dochodu, do którego nie ma zastosowania art. 21 ust. 1 pkt 131, lub

b) dochody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131.

Z kolei zgodnie art. 30e ust. 5 ww. ustawy:

Dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c nie łączy się z dochodami (przychodami) z innych źródeł.

Podsumowując, w wyniku działu spadku wartość nabytego przez Pana majątku jest większa niż wartość udziału jaki pierwotnie przysługiwał Panu w masie spadkowej. Zatem datą nabycia udziałów w nieruchomości nabytych w dziale spadku, tj. udziałów przekraczających Pana udział nabyty w spadku, jest data dokonania działu spadku. Pięcioletni termin, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy w części odpowiadającej udziałowi w nieruchomości jaki nabył Pan w wyniku działu spadku, należy liczyć od końca 2022 r. Zatem odpłatne zbycie ww. udziałów w nieruchomości w 2023 r. stanowi źródło przychodu, zgodnie z przepisem art. 10 ust. 1 pkt 8 w związku z art. 10 ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Powinien Pan zapłacić podatek z tego tytułu.

Pana stanowisko w ww. zakresie jest nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…), ul. (…).

Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).