Interpretacja indywidualna z dnia 29 maja 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP3-2.4011.217.2024.3.MG

Skutki podatkowe sprzedaży udziału w nieruchomości.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego we wniosku stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

26 lutego 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 22 lutego 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych odpłatnego zbycia nieruchomości.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Z zapisu w akcie notarialnym sporządzonym przed G.W. w (…) (Rep. A Nr …) dnia 14 listopada 2022 r. wynika, że:

• wraz z trzema Pani rodzonymi siostrami była Pani w udziale 1/5 współwłaścicielką nieruchomości gruntowej dwóch działek o powierzchni 4974,00 ha w (…), woj. (…), nr kw (…) (Pani i Pani dwie siostry po 1/5 udziału, jedna siostra w udziale 2/5, ponieważ brat darował jej swój udział).
• udziały we współwłasności nabyła Pani na podstawie:
• postanowienia Sądu Rejonowego w (…), sygn. akt (…) z dnia 3 lutego 2024 r. wraz z czworgiem Pani rodzeństwa jako spadek po zmarłych rodzicach w udziale 1/5 oraz
• postanowienia Sądu Rejonowego w (…) Wydział (…), sygn. akt (…) z dnia 24 kwietnia 2019 r., według którego własność nieruchomości stanowiącej działkę w (…), woj. (…), wchodzącej w skład księgi wieczystej (…) nabyła Pani wraz z czworgiem swojego rodzeństwa przez zasiedzenie z dniem 1 października 2005 r. w udziale 1/5.

• dokonano częściowego zniesienia współwłasności tejże nieruchomości, bez spłat i dopłat w ten sposób, że jedna siostra nabyła własność jednej działki dla siebie, Pani natomiast wraz z dwiema pozostałymi siostrami nabyłyście w udziale 1/3 własność działki (oznaczonej nr (…) o obszarze 2.842,00 m² objętej księgą wieczystą Nr (…). Oświadczono, że z tytułu częściowego zniesienia współwłasności strony nie będą miały w przyszłości żadnych roszczeń.

Następnie, według zapisu w Akcie Notarialnym sporządzonym przed A. M. w (…) (Rep. A Nr (…)) dnia 12 lutego 2024 r. wynika, że:

• dokonała Pani sprzedaży niezabudowanej nieruchomości gruntowej w (…), woj. (…), za cenę 71.800,00 zł, stanowiącej 1/3 gruntu oznaczonego numerem (…) o obszarze 2.842,00 m2, objętego księgą wieczystą Nr (…). Współwłaścicielkami pozostałych 2/3 części były Pani dwie rodzone siostry, które również tego samego dnia dokonały sprzedaży swoich udziałów w działce.
• własność tej działki (…) w udziale 1/3 nabyła Pani wraz z dwiema siostrami na podstawie częściowego zniesienia współwłasności nieruchomości dokumentowanej poprzednim aktem notarialnym sporządzonym w dniu 14 listopada 2022 r. przed G.W. (Rep. A Nr (…)) w (…).

Uzupełnienie opisu stanu faktycznego

Pani ojciec I.K. zmarł 19 kwietnia 1994 r., Pani matka zmarła 9 stycznia 1996 r. Pani rodzice kupili nieruchomość gruntową w 1947 r. Nie pamięta Pani dokładnie nazwiska sprzedającego.

Między Pani rodzicami panował ustrój współwłasności małżeńskiej. Nieruchomość wchodziła do ich majątku wspólnego. Przedmiotem masy spadkowej była własność gruntu i stojący na nim jednorodzinny budynek mieszkalny z 1940 r.

W wyniku otrzymania spadku po rodzicach stała się Pani współwłaścicielem działek nr 1 oraz nr 2.

Prawo do złożenia wniosku o stwierdzenie zasiedzenia przysługiwało pięciorgu dzieciom zmarłych I. i H.K. Są to Pani brat T.K., Pani i Pani trzy siostry: T.M., J K. i E. K. Pełnomocnictwa do złożenia wniosku udzieli Państwo jednej ze swoich sióstr – J.K. (29 grudnia 2020 r. Pani brat T.K. darował siostrze J.K. przysługujący mu udział we współwłasności 1/5 części.).

Z upoważnienia Wójta Gminy (…) z dnia 7 lipca 2022 r. działka nr 2 została podzielona na działki 3, 4 i 5. Wydzielana działka nr 4 i istniejąca działka nr 1 miały tworzyć jedną nieruchomość. Działka nr 3 z mocy prawa przeszła pod poszerzenie drogi gminnej na własność Gminy (…).

W wyniku umowy częściowego zniesienia współwłasności J.K. nabyła własność działek nr 1 (ze znajdującym się na niej domem) oraz 4.

Pani natomiast i Pani dwie pozostałe siostry: T.M. i E.K. nabyłyście udziały wynoszące po 1/3 we współwłasności nieruchomości działki nr 5.

Wartość majątku nabytego w następstwie częściowego zniesienia współwłasności nie przekroczyła wartości udziału, jaki Pani przysługiwał przed częściowym zniesieniem współwłasności.

Do momentu sprzedaży zbytą działkę wykorzystywała Pani w celach porządkowych i rekreacyjnych. Sprzedaż 12 lutego 2024 r. działki 5 nie nastąpiła w wykonaniu działalności gospodarczej.

Wniosek o stwierdzenie zasiedzenia nieruchomości gruntowej (spadek po Pani zmarłych rodzicach) wynikał z braku dokumentów stanowiących o prawie własności do gruntu – dokumenty te zaginęły.

Pytania

1.Czy okres, od którego została Pani pełnomocną właścicielką nieruchomości gruntowej, liczy się od dnia 1 października 2005 r. (nabycie nieruchomości przez zasiedzenie), czy od dnia 14 listopada 2022 r. (umowa o częściowym zniesieniu współwłasności)?

2.Czy jest Pani zobowiązana do złożenia zeznania podatkowego i zapłacenia podatku dochodowego za zbycie 1/3 nieruchomości gruntowej oznaczonej numerem 5, dokonanej dnia 12 lutego 2024 r.?

Pani stanowisko

Uważa Pani, że prawo własności rodzi dla Pani skutki prawne z dniem 1 października 2005 r. na podstawie nabycia nieruchomości przez zasiedzenie (a nie z dniem 14 listopada 2022 r. na podstawie umowy o częściowym zniesieniu współwłasności), co zwalniałoby Panią od obowiązku płacenia podatku dochodowego po dokonanej sprzedaży nieruchomości w 2024 r.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.). Zgodnie z jego treścią:

Źródła przychodów

Na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 8 powołanej ustawy jednym ze źródeł przychodów jest:

W świetle powyższego, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości lub ww. praw majątkowych następuje przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie i nie zostaje dokonane w wykonywaniu działalności gospodarczej stanowi źródło przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zatem, w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości i praw majątkowych, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c ww. ustawy, decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych ma moment ich nabycia.

Przedstawiła Pani informacje, z których wynika, że:

• wraz z trzema siostrami była Pani współwłaścicielką w udziale 1/5 w działkach nr 1 oraz nr 2.
• udziały nabyła Pani jako spadek po zmarłych rodzicach oraz poprzez zasiedzenie z dniem 1 października 2005 r.
• wniosek o stwierdzenie zasiedzenia nieruchomości gruntowej (spadek po Pani zmarłych rodzicach) wynikał z braku dokumentów stanowiących o prawie własności do gruntu – dokumenty te zaginęły.
• działka nr 2 została podzielona na działki 3, 4 i 5.
• 14 listopada 2022 r. dokonano częściowego zniesienia współwłasności bez spłat i dopłat.
• w wyniku umowy częściowego zniesienia współwłasności nabyła Pani wraz z dwiema siostrami udziały po 1/3 we współwłasności w działce nr 5.
• wartość majątku nabytego w następstwie częściowego zniesienia współwłasności nie przekroczyła wartości udziału, jaki Pani przysługiwał przed częściowym zniesieniem współwłasności.

Forma i moment nabycia udziału w działce oraz skutki podatkowe jego sprzedaży

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie precyzuje pojęcia „nabycie”, a także nie wskazuje, czy ma to być nabycie odpłatne, czy nieodpłatne. Nie określa również, na podstawie jakiej czynności prawnej bądź zdarzenia prawnego może nastąpić nabycie nieruchomości, ich części oraz udziału w nieruchomości lub praw majątkowych. Zatem, pojęcie to należy rozumieć szeroko, co oznacza, że z nabyciem nieruchomości lub praw majątkowych wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mamy do czynienia z chwilą uzyskania prawa własności do nieruchomości lub tych praw, bez względu na charakter czynności prawnej, na podstawie której doszło do przysporzenia majątkowego w postaci własności rzeczy lub praw.

Interpretacja pojęcia „nabycie” została przedstawiona w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 3 listopada 2009 r., sygn. akt II FSK 1489/08, w którym Sąd stwierdził, że aby ustalić, jaka czynność prawna wyznacza początek biegu pięcioletniego terminu należy odwołać się do regulacji zawartych w prawie cywilnym. Według Kodeksu cywilnego nabycie jest to uzyskanie prawa własności rzeczy. Zatem, aktywa majątkowe ulegają zwiększeniu. Przez pojęcie „nabycie” użyte w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy rozumieć każde zwiększenie aktywów majątku podatnika.

Nabycie nieruchomości w drodze zasiedzenia

Stosownie do treści art. 172 § 1 Kodeksu cywilnego:

Na mocy art. 172 § 2 ww. ustawy:

Zasiedzenie jest zatem instytucją, która sankcjonuje trwający od dłuższego czasu stan faktyczny posiadania i jest sposobem nabywania własności. Warunkami niezbędnymi do zasiedzenia jest posiadanie samoistne i nieprzerwane oraz odpowiedni upływ czasu. Przy spełnieniu powyższych przesłanek, posiadacz nabywa prawo własności. Warunkiem nabycia własności nie jest natomiast orzeczenie sądu stwierdzające nabycie własności. Orzeczenie takie stanowi potwierdzenie nabycia własności i jest orzeczeniem deklaratywnym, czyli stwierdzającym zaistnienie pewnych faktów, na które można się powołać w celu, np. dokonania wpisu prawa własności do księgi wieczystej.

W jego treści jest wskazywana data nabycia własności nieruchomości w drodze zasiedzenia (tj. moment, na jaki spełnione zostały przesłanki zasiedzenia). Datą nabycia własności nieruchomości nie jest natomiast data postanowienia o zasiedzeniu.

Należy zauważyć, że zasiedzenie jest odrębną instytucją prawa cywilnego od zniesienia współwłasności.

Zniesienie współwłasności

Celem postępowania o zniesienie współwłasności w rozumieniu przepisów ustawy Kodeks cywilny jest nowe ukształtowanie prawa własności rzeczy, która stanowi przedmiot współwłasności.

Zgodnie z art. 195 ustawy Kodeks cywilny:

Zgodnie z art. 196 § 1 ustawy Kodeks cywilny:

Zgodnie z art. 196 § 2 ustawy Kodeks cywilny:

Natomiast w myśl art. 210 ustawy Kodeks cywilny:

Przez zniesienie współwłasności rozumie się likwidację łączącego współwłaścicieli stosunku prawnego, która następuje w drodze umowy lub orzeczenia sądu.

W świetle art. 211 i art. 212 ustawy Kodeks cywilny, zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli.

Jeżeli zniesienie współwłasności następuje przez podział rzeczy wspólnej, to co do zasady dokonuje się jej podziału na tyle części ilu jest współwłaścicieli z uwzględnieniem wartości udziałów posiadanych przed zniesieniem współwłasności. W przypadku różnicy pomiędzy wartością utworzonych części rzeczy a wielkością udziałów, wartość poszczególnych udziałów może być wyrównana przez dopłaty pieniężne.

Co do zasady, zniesienie współwłasności jest formą nowego nabycia tylko wówczas, gdy – w wyniku tego zniesienia – podatnik otrzymuje nieruchomość, której wartość po dokonanym podziale przekracza wartość udziału, jaki pierwotnie mu przysługiwał.

Podobne wnioski wynikają z ukształtowanej już linii orzeczniczej Naczelnego Sądu Administracyjnego, zgodnie z którą nabyciem rzeczy w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie jest przyznanie jej na wyłączną własność jednemu ze współwłaścicieli w wyniku dokonanego zniesienia współwłasności, jeśli:

• podział taki jest ekwiwalentny w naturze i nie towarzyszą mu spłaty i dopłaty, lub
• wartość otrzymanej przez daną osobę rzeczy w wyniku podziału tego majątku mieści się w udziale, jaki przysługiwał tej osobie we współwłasności.

Za datę nabycia nieruchomości lub prawa – w przypadku ich sprzedaży, które przypadły danej osobie w wyniku zniesienia współwłasności nieruchomości, należy przyjąć więc datę ich pierwotnego nabycia, jeżeli wartość otrzymanej przez daną osobę nieruchomości lub prawa w wyniku zniesienia współwłasności mieści się w udziale, jaki przysługuje tej osobie w majątku objętym współwłasnością oraz podział został dokonany bez spłat i dopłat.

Skutki podatkowe sprzedaży przez Panią udziału w działce Nr 5

Udział w działkach Nr 1 i 2 nabyła Pani w drodze zasiedzenie z dniem 1 października 2005 r.

Działka 2 został podzielona na działki o Nr: 3, 4 i 5.

Wydzielenie działek z nieruchomości gruntowych nie powoduje zmiany ich właściciela. Na skutek dokonania tej czynności nie następuje przeniesienie prawa własności działek, a więc nie dochodzi do ich nabycia. Zatem podział działki nie stanowi dla Pani nowego nabycia nieruchomości.

W wyniku zniesienia współwłasności nie doszło do nabycia przez Panią udziału w działce Nr 5, gdyż wartość majątku nabytego w następstwie częściowego zniesienia współwłasności nie przekroczyła wartości udziału, jaki Pani przysługiwał przed częściowym zniesieniem współwłasności.

Wobec powyższego momentem nabycia przez Panią udziału w działce Nr 5 jest nabycie przez zasiedzenie, tj. 1 października 2005 r. Termin, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy liczyć od końca 2005 r. Okres pięciu lat, o którym mowa w ww. przepisie upłynął z dniem 31 grudnia 2010 r.

Sprzedaż udziału w działce Nr 5 w 2024 r. nie stanowi źródła przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Odpłatne zbycie nastąpiło po upływie pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie udziału w tej działce.

Zatem nie jest Pani zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych i złożenia zeznania podatkowego z tytułu sprzedaży udziału w działce Nr 5.

Pani stanowisko jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).