Interpretacja indywidualna z dnia 19 kwietnia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP1-1.4012.67.2024.3.EW

Nieuznanie Wnioskodawczyni za podatnika podatku VAT w związku ze zbyciem ½ udziału w Nieruchomości.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

30 stycznia 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 30 stycznia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy nieuznania Pani za podatnika podatku VAT w związku ze zbyciem ½ udziału w Nieruchomości. Uzupełniła go Pani - w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 8 kwietnia 2024 r. (wpływ 8 kwietnia 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Pani G.D. („Wnioskodawczyni”) jest współwłaścicielką posiadającą 1/2 udziału w niezabudowanej nieruchomości gruntowej o powierzchni (...) m², dla której prowadzona jest księga wieczysta KW nr (…) („Nieruchomość”).

Wnioskodawczyni nabyła 1/2 udziału w Nieruchomości na mocy umowy sprzedaży 17 grudnia 2014 r. Nabycie 1/2 udziału w Nieruchomości nie było opodatkowane podatkiem VAT, podlegało opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Wnioskodawczyni nabyła 1/2 udziału w Nieruchomości do majątku osobistego (tj. 1/2 udziału w Nieruchomości nie jest objęta wspólnością majątkową małżeńską).

Nieruchomość nie była nigdy przedmiotem odpłatnego najmu, ani dzierżawy, ani innych umów o podobnym charakterze. Wnioskodawczyni nie podejmowała żadnych działań mających na celu uatrakcyjnienie lub podniesienie wartości Nieruchomości. W szczególności, nie występowała o przyłączenie mediów, podział Nieruchomości na mniejsze działki ewidencyjne.

Wnioskodawczyni nie prowadzi pozarolniczej działalności gospodarczej, nie jest zarejestrowanym podatnikiem VAT. Wnioskodawczyni jest obecnie emerytką.

Wnioskodawczyni posiada 50% udziałów w spółce B. Sp. z o.o, w której dodatkowo pełni funkcję prezesa zarządu oraz jest komplementariuszem w spółce C. Spółka Komandytowa. Natomiast, Nieruchomość nie była wykorzystywana w działalności prowadzonej przez ww. spółki, ani w pozarolniczej działalności gospodarczej prowadzonej przez męża Wnioskodawczyni; tym samym nie stanowiła środka trwałego i nie była ujęta w ewidencji środków trwałych.

Obecnie, Wnioskodawczyni wraz z pozostałymi współwłaścicielami Nieruchomości planują jej odpłatne zbycie zewnętrznemu (tj. niepowiązanemu z Wnioskodawczynią) inwestorowi. Wnioskodawczyni planuje wykorzystanie środków ze sprzedaży 1/2 udziału w Nieruchomości na cele rodzinne (prywatne).

Nieruchomość stanowi tereny budowlane w myśl art. 2 pkt 33 Ustawy VAT. Nieruchomość jest niezabudowana, oznaczona w ewidencji gruntów i budynków symbolem Bp (tj. zurbanizowane tereny niezabudowane). Wnioskodawczyni podlega na terytorium Polski nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu.

Uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego

Wnioskodawczyni wraz z pozostałymi współwłaścicielami planuje niezwłoczną sprzedaż niezabudowanej nieruchomości gruntowej KW nr (…) („Grunt”). Prowadzone są obecnie rozmowy z potencjalnymi nabywcami. Stąd, Wnioskodawczyni złożyła wniosek o interpretację podatkową w celu potwierdzenia: (i) zasad opodatkowania sprzedaży udziału w Gruncie podatkiem VAT oraz (ii) zasad opodatkowania sprzedaży udziału w Gruncie podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Ze względu jednak na to, że jest to Grunt inwestycyjny, którego zakupem zainteresowani są profesjonalni inwestorzy (deweloperzy) na cele zabudowy komercyjnej, proces sprzedaży jest długi - zakup poprzedzony będzie badaniem prawnym dokonywanym na zlecenie kupującego. Stąd, Wnioskodawczyni zakłada, że sprzedaż Gruntu (zawarcie umowy rozporządzającej) nastąpi dopiero w 2025 r. (w latach 2020-2021 prowadzone były rozmowy z potencjalnym nabywcą; doszło do zawarcia umowy przedwstępnej, ale nabywca się wycofał i nie doszło do zawarcia umowy przyrzeczonej).

Do chwili obecnej nie doszło do zawarcia umowy przedwstępnej sprzedaży Gruntu. Zatem, Wnioskodawczyni nie jest znany nabywca, ale Wnioskodawczyni dąży do zawarcia umowy przedwstępnej i następnie umowy przyrzeczonej (przenoszącej własność).

Wnioskodawczyni planowała wybudowanie na Gruncie domu mieszkalnego dla siebie i swojej rodziny. Wnioskodawczyni planowała jednak w pierwszej kolejności znieść współwłasność Gruntu poprzez jego fizyczny podział, na co nie zgodzili się pozostali współwłaściciela Gruntu. Stąd została podjęta decyzja o jego sprzedaży (ze względu na wartość 1/2 udziału w Gruncie, nie było rozważane zniesienie współwłasności ze spłatą pozostałych współwłaścicieli).

Wnioskodawczyni planowała zniesienie współwłasności Gruntu poprzez jego fizyczny podział po to, by stać się jedynym właścicielem 1/2 Gruntu, na którym planowała rozpoczęcie budowy domu dla siebie i swojej rodziny. Z uwagi jednak na to, że w chwili zakupu 1/2 udziału w Gruncie, Wnioskodawczyni nie miała kontaktu ze wszystkimi współwłaścicielami, proces ustalenia współwłaścicieli (de facto spadkobierców współwłaścicieli) był długotrwały i zakończył się dopiero w roku 2017. Wnioskodawczyni nie udało się porozumieć z pozostałymi współwłaścicielami co do kształtu granicy Gruntu po podziale. Ostatecznie, Grunt nie został podzielony. Udział w Gruncie stanowił przez cały czas aktywo Wnioskodawczyni (składnik majątku prywatnego). Wnioskodawczyni ponosiła również koszty związane z utrzymaniem Gruntu (w tym podatek od nieruchomości, koszty wywozu śmieci składowanych nielegalnie na tym Gruncie).

Wnioskodawczyni nie wykorzystywała Gruntu w celu prowadzenia działalności gospodarczej (w szczególności Grunt nie był dzierżawiony).

Wnioskodawczyni udzieliła pełnomocnictwa prawnikowi wskazanemu przez potencjalnego nabywcę. Zakres pełnomocnictwa obejmuje jedynie zbadanie stanu prawnego własności Gruntu (na mocy pełnomocnictwa, prawnik jest uprawniony do dostępu do Ksiąg Wieczystych Gruntu). Udzielone pełnomocnictwo nie uprawnia potencjalnego nabywcy do wystąpienia o warunki zabudowy ani pozwolenia na budowę. Nabywca będzie występował o pozwolenie na budowę na własny koszt i we własnym imieniu, po podpisaniu umowy przedwstępnej.

Wnioskodawczyni zgodzi się, po zawarciu przedwstępnej umowy sprzedaży, na dysponowanie przez nabywcę Gruntem na cele budowlane, jeżeli takie życzenie nabywcy zostanie wskazane w umowie przedwstępnej.

Wnioskodawczyni nie podejmowała aktywnych działań w celu sprzedaży 1/2 udziału w Gruncie. Wnioskodawczyni zamieściła jedynie na Gruncie ogłoszenie informujące o sprzedaży. Wnioskodawczyni nie zawarła również umowy z pośrednikiem obrotu nieruchomościami. Sprzedaż Wnioskodawczyni prowadzi samodzielnie.

Udział w Gruncie jest jedyną nieruchomością znajdującą się obecnie w majątku odrębnym Wnioskodawczyni. Wnioskodawczyni do majątku odrębnego nabyła jeszcze w 2016 r. garaż o powierzchni (...) m² położony w (…) przy ulicy (…), z którego korzystała na własny użytek. Garaż Wnioskodawczyni sprzedała w 2018 r.

Dodatkowo, w trakcie całego swojego życia Wnioskodawczyni nabyła kilka nieruchomości na zasadach współwłasności małżeńskiej (współwłasność łączna), które zostały sprzedane tj.

• w 2010 r. nabyła lokal mieszkalny o powierzchni (...) m2 wraz z miejscami parkingowymi położony w (…), w którym mieszkała córka z rodziną. Mieszkanie wraz z miejscami parkingowymi zostało sprzedane w 2017 r. ponieważ córka planowała przeprowadzkę do innego mieszkania;
• w 2014 r. nabyła 12/100 prawa użytkowania wieczystego gruntu niezabudowanego położonego w (…), które zostało sprzedane w 2021 r. ze względu na wzrastające opłaty z tytułu użytkowania wieczystego;
• w latach 1998-2012 posiadała dwa mieszkania, w których kolejno Wnioskodawczyni mieszkała wraz z mężem oraz dwie działki gruntowe niezabudowane, które zostały sprzedane przed 2012 r. Środki ze sprzedaży działek zostały przeznaczone na własne cele mieszkaniowe.

Wnioskodawczyni jest obecnie współwłaścicielką, na zasadach współwłasności łącznej (małżeńskiej) nieruchomości o charakterze mieszkalnym, tj. domu, w którym mieszka z małżonkiem oraz działki niezabudowanej o powierzchni ok. (...) m² (zgodnie z miejscowym planem, działka przeznaczona jest na cele publiczne).

Wnioskodawczyni jest emerytką i z racji wieku i pogarszającego się stanu zdrowia zmuszona jest do sprzedaży posiadanego udziału w Gruncie. Nie planuje nabywać ani sprzedawać innych nieruchomości poza udziałem w Gruncie, którego dotyczy złożony wniosek.

Pytanie (we wniosku oznaczone jako pytanie nr 1)

Czy z tytułu planowanej, przyszłej czynności odpłatnego zbycia 1/2 udziału w Nieruchomości Wnioskodawczyni będzie działała w charakterze podatnika podatku VAT, o którym mowa w art. 15 ust. 1 Ustawy VAT?

Pani stanowisko w sprawie

Wnioskodawczyni nie będzie działała w charakterze podatnika podatku VAT, o którym mowa w art. 15 ust. 1 Ustawy VAT, z tytułu dokonania planowanej, przyszłej czynności odpłatnego zbycia 1/2 udziału w Nieruchomości.

Uzasadnienie pytania 1

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów (art. 2 pkt 22 Ustawy VAT).

Stosownie do art. 2 pkt 6 ww. ustawy, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

W myśl art. 7 ust. 1 Ustawy o VAT, przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Należy więc przyjąć, że na podstawie definicji zawartej w art. 2 pkt 6 w zw. z art. 7 ust. 1 Ustawy o VAT, zbycie nieruchomości gruntowej dokonywane przez podatnika, traktowane jest jako czynność odpłatnej dostawy towarów, o której stanowi art. 7 ust. 1, podlegającej opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy VAT.

Jednakże nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ust. 1 Ustawy o VAT podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Definicja podatnika VAT znajduje się w art. 15 ust. 1 Ustawy o VAT. W świetle ww. przepisu, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza, zgodnie z treścią art. 15 ust. 2 Ustawy o VAT, obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Przepis art. 15 ust. 1 i 2 Ustawy VAT zawierający definicję działalności gospodarczej stanowi implementację art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112. A zatem, wykładnia tego przepisu powinna być dokonywana w zgodzie z celem Dyrektywy 2006/112. Dodatkowo, wskazać należy, że zgodnie z art. 12 ust. 1 lit. a i b Dyrektywy 2006/112 państwa członkowskie mogą uznać za podatnika każdego, kto okazjonalnie dokonuje transakcji związanej z działalnością, o której mowa w art. 9 ust. 1 akapit drugi, w szczególności jednej z następujących transakcji: dostawy budynku lub części budynku oraz związanego z nim gruntu, przed pierwszym zasiedleniem; dostawę terenu budowlanego. Polski ustawodawca nie zdecydował się na wprowadzenie przepisów do Ustawy o VAT, które uznawałyby za podatnika VAT każdego, kto okazjonalnie dokonuje dostawy budynku / części budynku oraz związanego z nim gruntu czy tereny budowlanego.

W świetle powyższego, nie ulega wątpliwości, że na gruncie Ustawy o VAT, podatnikiem VAT nie jest osoba, która sprzedaje swój majątek osobisty, który nie jest związany z prowadzoną działalnością gospodarczą. Kryteria, które pozwalają na rozróżnienie sprzedaży dokonywanej w ramach zarządu majątkiem prywatnym (niepodlegającej opodatkowaniu VAT), a działalnością gospodarczą w zakresie obrotu nieruchomościami (podlegającą opodatkowaniem VAT) wskazywał wielokrotnie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej („TSUE”) w swoich wyrokach. W szczególności, TSUE w wyroku z 15 września 2011 r. w sprawach połączonych C-180/10 i C-181/10 wskazał, że za działalność gospodarczą uznaje się sytuacje, gdy zainteresowany podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując w stosunku do gruntu środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców (podatników w rozumieniu Ustawy VAT); czynności związane ze zwykłym wykonywaniem prawa własności nie mogą z kolei same z siebie być uznawane za prowadzenie działalności gospodarczej (wyrok TSUE z 20 czerwca 1996 r. w sprawie C-155/94). Konkluzje TSUE zawarte ww. wyrokach były również potwierdzane w jego kolejnych orzeczeniach (wyroki: Redlihs, C-263/11, Kezić, C-331/14, postanowienie TSUE Gmina Wrocław, C-72/13) oraz w orzecznictwie polskich sądów administracyjnych. Sądy administracyjne wskazują m.in. na istotność oceny, czy z okoliczności faktycznych danej sprawy wynika, że strona dokonując sprzedaży gruntów zachowywała się tak jak handlowiec (wyroki NSA: w składzie 7 sędziów z 29 października 2007 r. I FPS 3/07; z 22 października 2013 ., I FSK 1323/12; z 14 marca 2014 r. I FSK 319/13; z 16 kwietnia 2014 r. I FSK781/13; z 29 kwietnia 2014 r., I FSK 621/13; z 11 września 2014 r., I FSK 1352/13; z 3 marca 2015 r., I FSK 1859/13; z 8 lipca 2015 r. I FSK 729/14).

W świetle powyższego, nie ulega wątpliwości, że Wnioskodawczyni z tytułu zbycia 1/2 udziału w Nieruchomości nie działała i nie będzie działała w charakterze podatnika VAT.

Wnioskodawczyni nie podejmowała żadnych działań związanych z przygotowaniem Nieruchomości do sprzedaży, które mogłyby być porównywalne do działań podejmowanych przez profesjonalistów w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi Dyrektywy VAT, tj. w sposób angażujący zaawansowane środki, typowe dla profesjonalnych handlowców.

Decyzja o zakupie 1/2 udziału w Nieruchomości, a następnie o jej sprzedaży po prawie 10 latach mieści się w ramach zarządu majątkiem osobistym.

Podsumowując, dostawa towarów podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana jest przez podmiot mający status podatnika, działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji.

Wnioskodawczyni natomiast nie działała i nie będzie działała w charakterze podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1 Ustawy VAT.

Sprzedaż 1/2 udziału w Nieruchomości stanowi czynność związaną ze zwykłym wykonywaniem prawa własności, do której regulacje Ustawy o VAT nie mają zastosowania. A zatem, transakcje zbycia 1/2 udziału w Nieruchomości nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Stanowisko Wnioskodawczyni znajduje także potwierdzenie w interpretacjach indywidualnych wydanych przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej. Przykładowo, w interpretacji z 19 stycznia 2021 r. nr 0113-KDIPT1-2.4012.674.2020.3.SM organ wskazał, że „nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje jednorazowych lub okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej, czy zarejestrowanej działalności gospodarczej, a tylko np. wyzbywa się majątku osobistego. Dokonywanie określonych czynności incydentalnie, poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, również nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności. Przyjęcie, że dany podmiot sprzedając nieruchomość działa w charakterze podatnika prowadzącego handlową działalność gospodarczą (jako handlowiec) wymaga ustalenia, czy jego działalność w tym zakresie przybiera formę zawodową (profesjonalną). Przejawem natomiast takiej aktywności określonej osoby w zakresie obrotu nieruchomościami, która może wskazywać, że jej czynności przybierają formę zorganizowaną może być np.: nabycie terenu przeznaczonego pod zabudowę, jego uzbrojenie, wydzielenie dróg wewnętrznych, działania marketingowe podjęte w celu sprzedaży działek, wykraczające poza zwykłe formy ogłoszenia, uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy terenu, czy wystąpienie o opracowanie planu zagospodarowania przestrzennego dla sprzedawanego obszaru, prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług deweloperskich lub innych tego rodzaju usług o zbliżonym charakterze. Przy czym, na tego rodzaju aktywność „handlową” wskazywać musi ciąg powyżej przytoczonych okoliczności, a nie stwierdzenie jedynie faktu wystąpienia pojedynczych z nich.

Podobne stanowisko przedstawił Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 21 stycznia 2021 r., nr 0114-KDIP1-1.4012.728.2020.2.MKA; z 22 stycznia 2021 r. nr 0111-KDIB3-1.4012.805.2020.3.MSO, Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie np. z 2 lutego 2016 r. nr PPP3/4512-951/15-4/PC.

Mając na uwadze powyższe, Wnioskodawczyni prosi o uznanie jej stanowiska za prawidłowe.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku w zakresie podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361):

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy:

Zgodnie z art. 2 pkt 22 ustawy:

Zgodnie z przedstawionymi wyżej przepisami, grunt spełnia definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy, a jego sprzedaż jest traktowana jako czynność odpłatnej dostawy towarów na terytorium kraju, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy.

Problematyka współwłasności została uregulowana w art. 195-221 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.), zwanej dalej: Kodeks cywilny.

Zgodnie z art. 195 ww. ustawy - Kodeks cywilny:

Współwłasność nie jest instytucją samodzielną, lecz stanowi odmianę własności i charakteryzuje się tym, że własność rzeczy (ruchomej lub nieruchomej) przysługuje kilku podmiotom. Do współwłasności stosuje się – jeśli co innego nie wynika z przepisów poświęconych specjalnie tej instytucji – przepisy odnoszące się do własności. Należy zatem uznać, że udział każdego ze współwłaścicieli jest ze swej istoty szczególną postacią prawną własności.

Na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług również zbycie udziału w towarze (np. współwłasność nieruchomości), stanowi odpłatną dostawę towarów. Powyższe potwierdził NSA w uchwale 7 sędziów z 24 października 2011 r. sygn. akt I FPS 2/11.

Jak wynika z art. 196 § 1 ustawy - Kodeks cywilny:

W myśl art. 198 ustawy - Kodeks cywilny:

Rozporządzanie udziałem polega na tym, że współwłaściciel może zbyć swój udział.

Wskazać należy, że nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Pojęcia „podatnik” i „działalność gospodarcza”, na potrzeby podatku od towarów i usług, zostały określone w art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy:

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy:

Określony w ustawie zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, że aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik.

Definicja działalności gospodarczej, zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Ponadto, działalność gospodarczą stanowi wykorzystywanie towarów w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Przez ciągłe wykorzystywanie składników majątku należy rozumieć takie wykorzystywanie majątku, które charakteryzuje się powtarzalnością lub długim okresem trwania. Zatem czerpanie dochodów ze składnika majątku wskazuje na prowadzenie działalności gospodarczej.

Analizując powyższe przepisy należy stwierdzić, że dostawa towarów podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana będzie przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.

Właściwym zatem jest wykluczenie osób fizycznych z grona podatników w przypadku, gdy dokonują sprzedaży, przekazania, bądź darowizny towarów stanowiących część majątku osobistego, tj. majątku, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży, bądź wykonywania innych czynności w ramach działalności gospodarczej.

W kontekście powyższych rozważań nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje jednorazowych lub okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej, czy zarejestrowanej działalności gospodarczej, a tylko np. wyzbywa się majątku osobistego. Dokonywanie określonych czynności incydentalnie, poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, również nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności.

W tym miejscu podkreślić należy, że pojęcie „majątku prywatnego” nie występuje na gruncie analizowanych przepisów ustawy, jednakże wynika z wykładni art. 15 ust. 2 ustawy, w której zasadnym jest odwołanie się do treści orzeczenia TSUE w sprawie C-291/92 (Finanzamt Uelzen V. Dieter Armbrecht), które dotyczyło kwestii opodatkowania sprzedaży przez osobę, będącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, części majątku niewykorzystywanej do prowadzonej działalności gospodarczej, a służącej jej do celów prywatnych. „Majątek prywatny” to zatem taka część majątku danej osoby fizycznej, która nie jest przez nią przeznaczona ani wykorzystywana dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej. Ze wskazanego orzeczenia wynika zatem, że podatnik musi w całym okresie posiadania danej nieruchomości wykazywać zamiar wykorzystywania części nieruchomości w ramach majątku osobistego. Przykładem takiego wykorzystania nieruchomości mogłoby być np. wybudowanie domu dla zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Potwierdzone to zostało również w wyroku TSUE z 21 kwietnia 2005 r., sygn. akt C-25/03 Finanzamt Bergisch Gladbach v. HE, który stwierdził, że majątek prywatny to mienie wykorzystywane dla zaspokojenia potrzeb własnych.

Problem odnoszący się do rozstrzygnięcia, czy sprzedaż nieruchomości jest sprzedażą majątku osobistego, czy też stanowi sprzedaż realizowaną przez podatnika prowadzącego w tym zakresie działalność gospodarczą, była przedmiotem orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 15 września 2011 r. w sprawach połączonych Jarosław Słaby przeciwko Ministrowi Finansów (C-180/10) oraz Emilian Kuć i Halina Jeziorska-Kuć przeciwko Dyrektorowi Izby Skarbowej w Warszawie (C-181/10).

Z ww. orzeczenia wynika m.in., że osoby fizycznej, która prowadziła działalność rolniczą na gruncie nabytym ze zwolnieniem z podatku od wartości dodanej i przekształconym wskutek zmiany planu zagospodarowania przestrzennego niezależnej od woli tej osoby w grunt przeznaczony pod zabudowę, nie można uznać za podatnika podatku od wartości dodanej w rozumieniu art. 9 ust. 1 i art. 12 ust. 1 dyrektywy 112, zmienionej dyrektywą 2006/138/WE, kiedy dokonuje ona sprzedaży tego gruntu, jeśli sprzedaż ta następuje w ramach zarządu majątkiem prywatnym tej osoby.

Ponadto, Trybunał orzekł, że liczba i zakres transakcji sprzedaży nie ma charakteru decydującego i nie może stanowić kryterium rozróżnienia między czynnościami dokonywanymi prywatnie, które znajdują się poza zakresem zastosowania dyrektywy, a czynnościami stanowiącymi działalność gospodarczą. Trybunał stwierdził, że dużych transakcji sprzedaży można dokonywać również jako czynności osobistych.

Podobnie okoliczność, iż przed sprzedażą zainteresowany dokonał podziału gruntu na działki w celu osiągnięcia wyższej ceny łącznej sama z siebie, nie jest decydująca. Nie ma takiego charakteru również długość okresu, w jakim te transakcje następowały, ani wysokość osiągniętych z nich przychodów. Całość powyższych elementów może bowiem odnosić się do zarządzania majątkiem prywatnym zainteresowanego.

Trybunał wyjaśnił, że inaczej jest w wypadku, gdy zainteresowany podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi dyrektywy. Przykładowo podane zostały działania polegające na uzbrojeniu terenu albo na działaniach marketingowych. Działania takie nie należą do zakresu zwykłego zarządu majątkiem prywatnym.

Przyjęcie, że dany podmiot sprzedając grunt działa w charakterze podatnika prowadzącego handlową działalność gospodarczą (jako handlowiec) wymaga ustalenia, czy jego działalność w tym zakresie przybiera formę zawodową (profesjonalną). Przejawem zaś takiej aktywności określonej osoby w zakresie obrotu nieruchomościami, która może wskazywać, że jej czynności przybierają formę zorganizowaną może być np.: nabycie terenu przeznaczonego pod zabudowę, jego uzbrojenie, wydzielenie dróg wewnętrznych, działania marketingowe podjęte w celu sprzedaży działki, wykraczające poza zwykłe formy ogłoszenia, uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy terenu, czy wystąpienie o opracowanie planu zagospodarowania przestrzennego dla sprzedawanego obszaru, prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług deweloperskich lub innych tego rodzaju usług o zbliżonym charakterze. Przy czym, na tego rodzaju aktywność „handlową” wskazywać musi ciąg powyżej przytoczonych okoliczności, a nie stwierdzenie jedynie faktu wystąpienia pojedynczych z nich.

W kwestii opodatkowania sprzedaży ½ udziału w niezabudowanej nieruchomości gruntowe o powierzchni (...) m², istotne jest czy w świetle zaprezentowanego opisu sprawy w celu dokonania sprzedaży tej nieruchomości Sprzedająca podjęła lub podejmie aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producenta, handlowca i usługodawcę w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, co skutkowałoby koniecznością uznania Sprzedającej za podmiot prowadzący działalność gospodarczą w rozumieniu tego przepisu, a więc za podatnika podatku od towarów i usług, czy też sprzedaż ta nastąpi w ramach zarządu majątkiem prywatnym.

We wniosku wskazała Pani, że:

• nabyła Pani 1/2 udziału w Nieruchomości na mocy umowy sprzedaży 17 grudnia 2014 r.;

• Nabycie 1/2 udziału w Nieruchomości nie było opodatkowane podatkiem VAT, podlegało opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych;
• nabyła Pani 1/2 udziału w Nieruchomości do majątku osobistego (tj. 1/2 udziału w Nieruchomości nie jest objęta wspólnością majątkową małżeńską);
• Nieruchomość stanowi tereny budowlane w myśl art. 2 pkt 33 Ustawy VAT, jest niezabudowana, oznaczona w ewidencji gruntów i budynków symbolem Bp (tj. zurbanizowane tereny niezabudowane);
• nie prowadzi Pani pozarolniczej działalności gospodarczej, nie jest zarejestrowanym podatnikiem VAT;
• Nieruchomość nie była wykorzystywana w działalności prowadzonej przez spółki, w których jest Pani udziałowcem, ani w pozarolniczej działalności gospodarczej prowadzonej przez Pani męża, tym samym nie stanowiła środka trwałego i nie była ujęta w ewidencji środków trwałych;
• planowała Pani wybudowanie na Gruncie domu mieszkalnego dla siebie i swojej rodziny;
• planowała Pani zniesienie współwłasności Gruntu poprzez jego fizyczny podział po to, by stać się jedynym właścicielem 1/2 Gruntu na którym planowała rozpoczęcie budowy domu dla siebie i swojej rodziny;
• Grunt nie został podzielony;
• Udział w Gruncie stanowił przez cały czas Pani aktywo (składnik majątku prywatnego);
• nie wykorzystywała Pani Gruntu w celu prowadzenia działalności gospodarczej (w szczególności Grunt nie był dzierżawiony);
• obecnie, Pani wraz z pozostałymi współwłaścicielami Nieruchomości planują jej odpłatne zbycie zewnętrznemu inwestorowi;
• planuje Pani wykorzystanie środków ze sprzedaży 1/2 udziału w Nieruchomości na cele rodzinne (prywatne);
• do chwili obecnej nie doszło do zawarcia umowy przedwstępnej sprzedaży Gruntu, nie jest znany nabywca;
• udzieliła Pani pełnomocnictwa prawnikowi wskazanemu przez potencjalnego nabywcę, zakres pełnomocnictwa obejmuje jedynie zbadanie stanu prawnego własności Gruntu (na mocy pełnomocnictwa, prawnik jest uprawniony do dostępu do Ksiąg Wieczystych Gruntu);
• Nabywca będzie występował o pozwolenie na budowę na własny koszt i we własnym imieniu, po podpisaniu umowy przedwstępnej;
• nie podejmowała Pani aktywnych działań w celu sprzedaży 1/2 udziału w Gruncie;
• nie zawarła Pani również umowy z pośrednikiem obrotu nieruchomościami.

Pani wątpliwości dotyczą ustalenia, czy będzie Pani z tytułu planowanego odpłatnego zbycia ½ udziału w nieruchomości gruntowej podatnikiem podatku od towarów i usług.

Jak już wyżej wskazano, istotnym dla określenia, czy w odniesieniu do konkretnej dostawy mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy. Dopiero po zdefiniowaniu podmiotu jako podatnika VAT - co do zasady - mają dla określenia jego praw i obowiązków zastosowanie przepisy ustawy.

Uznanie, że dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług, wymaga zatem oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy.

Należy więc ustalić, czy w odniesieniu do opisanej czynności sprzedaży ½ udziału w nieruchomości gruntowej Sprzedająca będzie spełniać przesłanki do uznania Jej za podatnika podatku od towarów i usług, tj. czy w świetle zaprezentowanego opisu sprawy, w celu dokonania opisanej sprzedaży podjęła lub podejmie aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producenta, handlowca i usługodawcę w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, co skutkować będzie koniecznością uznania Sprzedającej za podmiot prowadzący działalność gospodarczą w rozumieniu tego przepisu, a więc za podatnika podatku od towarów i usług, czy też sprzedaż ta nastąpi w ramach zarządu majątkiem prywatnym.

Z przedstawionych okoliczności sprawy wynika, że skala zaangażowania Sprzedającej w odniesieniu do sprzedaży ½ udziału w nieruchomości gruntowej, nie wykracza poza ramy czynności związanych ze zwykłym wykonywaniem prawa własności. W analizowanej sprawie brak jest przesłanek świadczących o takiej aktywności Sprzedającej w przedmiocie sprzedaży ww. udziału w nieruchomości gruntowej, która byłaby porównywalna do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem (brak przesłanek zawodowego – stałego i zorganizowanego charakteru takiej działalności). Nie wystąpił bowiem taki ciąg zdarzeń, który jednoznacznie przesądziłby, że sprzedaż przez Sprzedającą opisanych udziałów w nieruchomości wypełni przesłanki działalności gospodarczej.

Wskazała Pani, że nabyła ½ udziału w Nieruchomości na mocy umowy sprzedaży 17 grudnia 2014 r. do majątku osobistego. Nabycie ½ udziałów w Gruncie nie było opodatkowane VAT.

Ponadto wskazała Pani, że Nieruchomość nie była nigdy przedmiotem odpłatnego najmu, ani dzierżawy, ani innych umów o podobnym charakterze. Nie podejmowała Pani żadnych działań mających na celu uatrakcyjnienie lub podniesienie wartości Nieruchomości. Nieruchomość nie była wykorzystywana w działalności prowadzonej przez spółki, w których posiada Pani udziały, ani w pozarolniczej działalności gospodarczej prowadzonej przez Pani męża. Potencjalny Nabywca będzie występował o pozwolenie na budowę na własny koszt i we własnym imieniu, po podpisaniu umowy przedwstępnej. W stosunku do Gruntu nie występowała Pani przyłączenie mediów oraz nie dokonała Pani podziału Gruntu na mniejsze działki.

W związku z powyższym stwierdzić należy, że w tym konkretnym przypadku Sprzedająca nie podejmowała i nie zamierza podjąć aktywnych działań w zakresie obrotu nieruchomościami, które świadczyłyby o angażowaniu środków w sposób podobny do wykorzystywanych przez handlowców. Działania podjęte przez Panią należą do zakresu zwykłego zarządu majątkiem prywatnym.Za przejaw podejmowania aktywnych działań w zakresie obrotu nieruchomościami nie można bowiem uznać samego udzielenia pełnomocnictwa prawnikowi wskazanemu przez potencjalnego nabywcę, którego zakres obejmuje jedynie zbadanie stanu prawnego własności Gruntu (na mocy pełnomocnictwa, prawnik jest uprawniony do dostępu do Ksiąg Wieczystych Gruntu), czy zamieszczenie na Gruncie ogłoszenia informacyjnego o sprzedaży.

Zakres podjętych czynności w odniesieniu do sprzedaży ½ udziału w Gruncie w żadnym wypadku nie pozwala na uznanie, że działalność Sprzedającej będzie miała charakter profesjonalny.

Analiza sprawy w kontekście powołanych przepisów oraz wyroku TSUE z 15 września 2011 r. w sprawach połączonych C-180/10 i C-181/10 prowadzi do wniosku, że planowana przez Panią sprzedaż ½ udziału w Nieruchomości gruntowej, nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdyż brak jest przesłanek, aby w związku z tą transakcją uznać Panią za podatnika tego podatku.

Wobec powyższego należy stwierdzić, że w okolicznościach wskazanych w opisie zdarzenia przyszłego, dokonując omawianej transakcji, będzie Pani korzystać z przysługującego Jej prawa do rozporządzania własnym majątkiem, która to czynność oznacza działanie w sferze prywatnej, co nie stanowi wykonywania działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy. Brak tego statusu pozbawia Panią cech podatnika podatku VAT, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy, w zakresie sprzedaży ½ udziału w Nieruchomości gruntowej, a opisaną dostawę cech czynności podlegającej opodatkowaniu, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Pani stanowisko, zgodnie z którym sprzedaż ½ udziału w Nieruchomości gruntowej nie powinno być kwalifikowane jako działalność gospodarcza w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy VAT, a w rezultacie, że Pani nie będzie działała w charakterze podatnika VAT w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy VAT, uznaję za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

W zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych, którego dotyczy pytanie nr 2 zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Stosownie do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej:

Zatem przedmiotowa interpretacja rozstrzyga w zakresie zastosowania przepisów regulujących podatek od towarów i usług względem Pani, a nie wywiera skutku prawnego dla współwłaścicieli.

Jednocześnie wskazujemy, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy zdarzenie przyszłe sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywało się będzie ze zdarzeniem przyszłym podanym przez Panią w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).