Wyrok NSA z dnia 22 września 2023 r., sygn. III OSK 1280/22

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Małgorzata Masternak-Kubiak Sędziowie: Sędzia NSA Wojciech Jakimowicz Sędzia del. WSA Beata Jezielska (spr.) Protokolant: starszy asystent sędziego Rafał Kopania po rozpoznaniu w dniu 22 września 2023 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej A.A. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 22 grudnia 2021 r. sygn. II SA/Wa 3099/21 w sprawie ze skargi A.A. na decyzję Prezesa Rady Ministrów z dnia 9 lipca 2021 r. nr BPRM.ZŚS.270.50.2021(10) w przedmiocie renty socjalnej 1. oddala skargę kasacyjną; 2. odstępuje od zasądzenia zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego w całości.

Uzasadnienie

Wyrokiem z 22 grudnia 2021 r. (sygn. akt II SA/Wa 3099/21) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, po rozpoznaniu sprawy ze skargi A.A. na decyzję Prezesa Rady Ministrów z 9 lipca 2021 r. w przedmiocie renty specjalnej, na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2019 r., poz. 2325 ze zm., dalej jako: p.p.s.a.), oddalił skargę.

W uzasadnieniu wyroku podniesiono, że zaskarżoną decyzją Prezes RM utrzymał w mocy własną decyzję z 24 maja 2021 r. o odmowie przyznania skarżącej świadczenia specjalnego. W uzasadnieniu organ wskazał, że skarżąca umotywowała swój wniosek o przyznanie renty specjalnej trudną sytuacją życiową. Podała, że w 1978 r., kiedy mieszkała i pracowała w dawnej [...], urodziła córkę, a w trakcie porodu przy pomocy kleszczy doszło do uszkodzenia główki dziecka. Skarżąca podała, że jej córka jest osobą niepełnosprawną od urodzenia. Poinformowała także, że posiada około jedenastoletni staż pracy i otrzymuje świadczenie emerytalne w wysokości 1064 zł, co nie wystarcza na pokrycie podstawowych potrzeb rodziny. Organ wskazał, że skarżąca prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z córką, która posiada orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności na stałe. Łączny dochód dwuosobowej rodziny wynosi 2848,44 zł i składa się na niego świadczenie emerytalne w wysokości 1066,30 zł, renta socjalna - 1066,30 zł, świadczenie uzupełniające - 500 zł, zasiłek pielęgnacyjny - 215,84 zł. Wnioskodawczyni poinformowała, że miesięcznie ponosi stałe opłaty mieszkaniowe w kwocie 800 zł, leki - ok. 120 zł, paliwo - ok. 120 zł - 150 zł. Podała, że jej córka wymaga pomocy w zakresie zaspakajania codziennych potrzeb bytowych. Obie pozostają także w stałym leczeniu. Podano, że skarżąca nie korzysta ze świadczeń pomocy społecznej ani ze świadczeń rodzinnych z MOPS. Organ wskazał, że zgromadzone dokumenty oraz dodatkowe wyjaśnienia skarżącej nie dowodzą istnienia szczególnego przypadku, dającego podstawę do przyznania wnioskowanego świadczenia. Podano, że skarżąca nie wykazała, aby wyróżniała się z grona innych aktywnych zawodowo osób, zaś sumienne wykonywanie obowiązków zawodowych nie charakteryzuje się wymaganą w postępowaniach o świadczenia specjalne cechą wybitności i jednostkowości. Organ stwierdził, że nie została spełniona także druga przesłanka w postaci szczególnego zdarzenia losowego, charakteryzującego się elementem wyjątkowości w skali kraju. Podano, że zarówno niepełnosprawność córki, która powstała - zdaniem skarżącej - wskutek niewykonania cesarskiego cięcia, jak też trudna sytuacja zdrowotna i materialna, nie posiada elementu wyjątkowości i nie może zostać zakwalifikowana do zdarzeń nadzwyczajnych. Podkreślono przy tym, że świadczenia specjalne przyznawane przez Prezesa RM nie stanowią odszkodowania, zadośćuczynienia, bądź rekompensaty za doznane krzywdy czy cierpienia, zaś nieprawidłowości w leczeniu mogły być ewentualną przesłanką do wytoczenia powództwa odszkodowawczego na drodze cywilnej. Wyjaśniono także, że świadczenia specjalne nie mają charakteru socjalnego, zaś Prezes RM nie jest predestynowany ani uprawniony do przyznawania świadczeń osobom znajdującym się w trudnym położeniu.