Wyrok NSA z dnia 20 kwietnia 2023 r., sygn. I OSK 587/22

Dnia 20 kwietnia 2023 roku Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Aleksandra Łaskarzewska (spr.) Sędziowie: sędzia NSA Mariola Kowalska sędzia del. WSA Maria Grzymisławska-Cybulska po rozpoznaniu w dniu 20 kwietnia 2023 roku na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Z. R., J. R., K. R. i C. S. od punktu pierwszego wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 12 października 2021 r., sygn. akt II SA/Kr 798/21 w sprawie ze skargi Z. R., J. R., K. R., C. S., S. K., P. K. na decyzję Wojewody Małopolskiego z dnia 29 kwietnia 2021 r., znak: WS-VI.7534.3.189.2020.BK w przedmiocie odmowy zwrotu części nieruchomości oddala skargę kasacyjną

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie wyrokiem z 12 października 2021 r., po rozpoznaniu sprawy ze skargi Z. R., J. R., K. R., C. S., S. K., P. K. na decyzję Wojewody Małopolskiego z dnia 29 kwietnia 2021 r., znak: WS-VI.7534.3.189.2020.BK w przedmiocie odmowy zwrotu części nieruchomości - I. skargę oddalił w zakresie skarżących Z. R., J. R., K. R., C. S.; II. umorzył postępowanie w zakresie dotyczącym skargi S. K., P. K..

W uzasadnieniu wyroku Sąd I instancji przyjął następujące okoliczności faktyczne i prawne.

Decyzją z 28 października 2020 r. Starosta O. orzekł o odmowie zwrotu na rzecz Z. R., J. R., K. R., C. S., S. K. i P. K. niewydzielonej części nieruchomości położonej w O., obręb ewidencyjny P., oznaczonej obecnie jako działka nr [...] o pow. 0,1511 ha (w granicach dawnej działki nr [...] o pow. 0,2972 ha, przejętej na rzecz Skarbu Państwa na podstawie decyzji Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z 11 lutego 1972 r. o wywłaszczeniu nieruchomości i odszkodowaniu), stanowiącej własność Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji spółka z o.o. z siedzibą w O..

Wojewoda Małopolski decyzją z 29 kwietnia 2021 r., po rozpatrzeniu odwołania Z. R., J. R., K. R., C. S., S. K. i P. K., utrzymał w mocy ww. decyzję Starosty. W uzasadnieniu wskazał, że decyzją Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie, wydaną na podstawie ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczenia nieruchomości, wywłaszczono na cele budowy Zakładu Uzdatniania Wody w P. działkę nr [...], stanowiącą własność S. G., syna W. i K. Pismem z 30 października 2018 r. wniosek o zwrot części działki nr [...], w granicach działki nr [...], złożyła H. R. Stanowiąca przedmiot postępowania nieruchomość odpowiada obecnie części działki nr [...] i stanowi własność Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Spółka z o.o. z siedzibą w O. na podstawie umowy przeniesienia własności zawartej w formie aktu notarialnego z 30 maja 2001 r., pomiędzy Przedsiębiorstwem, a czterema jednostkami samorządu terytorialnego, tj. Gminami O., B., B. i K., które przysługujące im wówczas prawo własności nabyły na podstawie decyzji komunalizacyjnej Wojewody Katowickiego z 8 czerwca 1995 r. W związku z powyższym organ stwierdził, że władanie ww. nieruchomością zostało przeniesione na podmiot trzeci względem jednostek samorządu terytorialnego, a tym samym rzeczona nieruchomość nie podlega zwrotowi. Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Spółka z o.o. z siedzibą w O. - pomimo że jedynymi jej udziałowcami są gminne jednostki samorządu terytorialnego - jest samodzielnym podmiotem prawa, a nieruchomości wniesione do spółki są jej wyłączną własnością. Tymczasem zwrot nieruchomości na podstawie art. 136 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami jest możliwy jedynie w przypadku, gdy aktualny w chwili orzekania stan prawny nieruchomości nie stanowi przeszkody do jej zwrotu poprzedniemu właścicielowi. Powołując się na orzecznictwo sądów administracyjnych organ odwoławczy wyjaśnił na tym tle, że nie może zostać zwrócona nieruchomość, której właścicielem w czasie rozpatrywania wniosku o jej zwrot nie jest Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego.