Interpretacja indywidualna z dnia 15 stycznia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL2-1.4011.818.2023.1.KF

Skutki podatkowe umorzenia pożyczki hipotecznej (zaniechanie poboru podatku).

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

14 listopada 2023 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 24 października 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy możliwości skorzystania z zaniechania poboru podatku dochodowego. Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1)Zainteresowana będąca stroną postępowania:

(…);

2)Zainteresowany niebędący stroną postępowania:

(…)

Opis zdarzenia przyszłego

17 września 2008 r. zawarli Państwo umowę nr (…) nazwaną „pożyczką hipoteczną dla osób fizycznych (…) waloryzowaną kursem CHF”. Umowa ta została nazwana umową pożyczki, ale de facto stanowiła umowę kredytu hipotecznego waloryzowanego kursem CHF.

Kwota kredytu hipotecznego wynosiła (…) zł. Okres kredytowania ustalono na 160 miesięcy, tj. od 17 września 2008 r. do 28 grudnia 2021 r. Przedmiot zabezpieczenia kredytu na rzecz Banku stanowiła hipoteka na nieruchomości położonej (…).

Kredyt został zaciągnięty w celu remontu domu jednorodzinnego położonego (…), rozbudowy siedliska i zakupienia dodatkowych gruntów rolnych. Cele te były wskazywane we wniosku kredytowym, a w § 13 ust. 1 ppkt 1 ustalono, że wypłacona kwota ma zostać wykorzystana zgodnie z przeznaczeniem kredytu. Kredytobiorcy nie mieli zatem swobody w dysponowaniu udostępnioną kwotą kapitału.

Ww. kredyt hipoteczny był jedynym na cele mieszkaniowe. Nie korzystali Państwo z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu innego kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację inwestycji.

W związku z abuzywnością części postanowień umowy, na wniosek kredytobiorców przeprowadzono mediację przed Komisją Nadzoru Finansowego. Strony doszły do porozumienia i 14 lipca 2023 r. podpisały ugodę, na mocy której Bank zwolnił Państwa z długu w kwocie (…) PLN, a zwolnienie z długu zostało przyjęte (§ 1 pkt 4 Ugody). W § 1 pkt 12 kredytobiorcy przyjęli do wiadomości, że w wyniku zwolnienia z długu (umorzenia), w odniesieniu do kwoty wskazanej w § 1 ust 4 Ugody, po ich stronie powstał przychód, a w związku z tym Bank ma obowiązek informacyjny (musi wystawić informację PIT-11 zgodnie z właściwymi przepisami prawa).

Zgodnie z § 1 pkt 14 Ugody poinformowano, iż „Bank wystąpił do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej w zakresie stanu faktycznego powstałego w wyniku zawartej Ugody, co do tego czy po stronie Pożyczkobiorcy powstaje przychód w związku ze zwrotem wskazanym w § 1 ust. 6 Ugody, a tym samym na Banku nie ciąży wyżej wskazany obowiązek informacyjny”.

W dniu składania wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej nie mają Państwo wiedzy, czy Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wydał ww. interpretację indywidualną. Wniosek o interpretację indywidualną złożony przez Bank dotyczy umowy pożyczki hipotecznej, natomiast Państwo w składanym wniosku o wydanie interpretacji podnoszą, że zawarta umowa jest umową o kredyt hipoteczny. Niniejszy wniosek dotyczy zatem innego stanu faktycznego niż przedstawiony przez Bank, inny jest również zakres stawianych pytań.

Pytania

1.Czy spełniają Państwo kryteria w zakresie zaniechania poboru podatku dochodowego zawarte w § 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, skoro zawarta umowa definitywnie stanowiła w myśl przepisów kodeksu cywilnego i ustawy prawo bankowe umowę kredytu hipotecznego, a została błędnie przez bank określona jako umowa pożyczki?

2.Czy kwota kredytu hipotecznego błędnie nazwanego pożyczką, objęta umorzeniem – w przypadku spełnienia przez Państwa kryteriów zawartych w § 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe – stanowi Państwa przychód podlegający opodatkowaniu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i czy podlega wykazaniu w zeznaniu rocznym?

3.Czy Bank po umorzeniu kredytu hipotecznego – błędnie nazwanego w umowie pożyczką – powinien wystawić PIT-11 dla Państwa?

Państwa stanowisko w sprawie

W Państwa ocenie, w odniesieniu do pytania nr 1, po wnikliwej analizie przepisów prawa, tj. rozporządzenia Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe należy uznać, że spełniają Państwo każde z wymienionych w ww. rozporządzeniu Ministra Rozwoju i Finansów z 11 marca 2022 r. kryteriów.

Na samym początku należy zauważyć, że umowa nr (…) zawarta 17 września 2008 r. jest w rzeczywistości umową kredytu hipotecznego, a nie umową pożyczki hipotecznej jak błędnie wskazano w jej nazwie.

Nie ulega wątpliwości, że Prawo bankowe rozróżnia udzielanie kredytów od udzielania pożyczek, zatem w myśl art. 65 § 1 k.c. wykładni oświadczeń woli stron należy dokonywać uwzględniając okoliczności, w których zostały złożone. Nie ma znaczenia sama nazwa umowy, a treść oświadczeń woli i ich zamiar. Sąd Najwyższy w wyroku z 25 listopada 2010 r. sygn. I CSK 703/09 uznał, że ocena charakteru umowy zależy nie od jej nazwy, ale od rzeczywistej treści oraz celu i zgodnego zamiaru stron (art. 65 § 2 k.c.) [zob. wyrok SN z 25 listopada 2010 r., I CSK 703/09, LEX nr 724984].

Wobec powyższego oceniając, czy zawarta przez Państwa umowa nr (…) stanowi umowę pożyczki, czy też umowę kredytu, należy zbadać jej treść i cel. Aby dokonać tej analizy trzeba określić charakterystyczne cechy każdej z ww. umów zobowiązaniowych i dokonać oceny treści zawartej przez strony umowy zgodnie z zamiarem stron stosunku zobowiązaniowego.

Umowa pożyczki została uregulowana w przepisach ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.). Zgodnie z art. 720 § 1 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Natomiast w myśl art. 69 ust. 1 ustawy Prawo bankowe, przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Stosownie do ust. 2 ww. przepisu umowa kredytu powinna być zawarta na piśmie i określać w szczególności: strony umowy, kwotę i walutę kredytu, cel, na który kredyt został udzielony, zasady i termin spłaty kredytu, wysokość oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany, sposób zabezpieczenia spłaty kredytu, zakres uprawnień banku związanych z kontrolą wykorzystania i spłaty kredytu, terminy i sposób postawienia do dyspozycji kredytobiorcy środków pieniężnych, wysokość prowizji, jeżeli umowa ją przewiduje, warunki dokonywania zmian i rozwiązania umowy.

Z powyższego wynika, że umowa kredytu jest umową nazwaną. Wynikająca z ustawy definicja tej umowy wskazuje, że jest ona umową dwustronnie zobowiązującą. Z jednej strony, bank zobowiązuje się bowiem do udzielenia kredytu, a jednocześnie staje się uprawniony do uzyskania spłaty oddanej do dyspozycji kredytobiorcy kwoty. Z drugiej strony, kredytobiorca ma prawo domagać się od banku wypłaty kredytu, a następnie obciąża go obowiązek zwrotu oddanej do jego dyspozycji kwoty. Wobec nałożenia na kredytobiorcę obowiązku zapłacenia bankowi odsetek oraz prowizji, które mają charakter wynagrodzenia za korzystanie ze środków pieniężnych banku, umowa kredytu ma również charakter odpłatny. Jest też umową konsensualną, to znaczy dochodzi do skutku w wyniku samego uzgodnienia przez strony jej podstawowych postanowień. Przedmiotem kredytu musi być określona kwota pieniężna. W umowie muszą być też określone zasady spłaty sumy kredytu. Jak się przyjmuje w literaturze, kredyt bankowy to stosunek ekonomiczny pomiędzy bankiem a kredytobiorcą, którego istota polega na dostarczeniu przez bank określonej kwoty środków pieniężnych kredytobiorcy, pod warunkiem jej późniejszego zwrotu wraz z wynagrodzeniem dla banku w postaci odsetek, prowizji i opłat manipulacyjnych (tak R. Sikorski (red.), Prawo Bankowe Komentarz, wyd. 1, Warszawa 2015 i cytowani przez niego Z. Ofiarski, Prawo bankowe, teza 1 do art. 69; W. Srokosz. Udzielanie, s. 217). W świetle powyższego nie ma wątpliwości, że treść umowy nr (…) wskazuje, iż zamiarem stron było zawarcie umowy kredytu. Za przyjęciem, iż zawarta umowa stanowiła umowę kredytu przemawia to, że:

1)zapis § 13 ust 1 pkt 1, zgodnie z którym kredytobiorcy zobowiązani byli wykorzystać pożyczkę zgodnie z przeznaczeniem, zatem udostępniona kwota mogła zostać wykorzystana jedynie na cel wskazany we wniosku kredytowym, a nie na dowolny cel wybrany przez kredytobiorców – zobowiązanie do wykorzystania udostępnionych środków na konkretny cel jest typowe dla umowy kredytowej;

2)określenie Państwa w treści umowy jako „kredytobiorców” (§ 9 ust. 6, § 9 ust. 7, § 28 ust. 2 Umowy);

3)określenie, że zawarta umowa dotyczy „kredytu” (§ 1 pkt 6D, § 3 pkt 4 i 5, § 9 ust. 2, § 9 ust. 7, § 19 ust. 2 Urnowy);

4)postanowienia dotyczące wypłaty, spłaty i zabezpieczenia kredytu, obowiązków w § 13 Umowy są typowe dla umów kredytu hipotecznego zawieranych przez Bank – niniejsza umowa stanowi zmodyfikowany miejscami wzorzec umowy kredytu hipotecznego dla osób fizycznych (…) waloryzowanego kursem CHF stosowany przez Bank;

5)zawarto dodatkowe opłaty, np. opłatę z tytułu ubezpieczenia spłaty (§ 1 ust. 6A) oraz określono prowizję, co stanowi elementy typowe dla umowy kredytu;

6)ustanowiono ubezpieczenie pomostowe – typowe dla umowy o kredyt hipoteczny, takiego ubezpieczenia nie stosuje się w umowie pożyczki;

7)ustanowiono dodatkowe zabezpieczenie umowy w postaci oświadczenia o poddaniu się egzekucji do kwoty (…) zł (§ 4 ust. 1) – jest to typowe zabezpieczenie stosowane w umowach kredytowych;

8)uzależniono uruchomienie umowy od zapłaty prowizji i opłat określonych w § 1 Umowy, ustanowienia hipoteki i złożenia oświadczenia o poddaniu się egzekucji – typowy zapis dotyczący warunkowego uruchomienia środków stosowany w umowach kredytu hipotecznego;

9)oprocentowanie zmienną stopą procentową ustaloną według stawki bazowej LIBOR 3M dla CHF – typowe oprocentowanie umów kredytu indeksowanego do CHF lub denominowanego w CHF;

10)spłata zobowiązania poprzez obciążenie rachunku kredytowego (§ 11 ust. 1) – typowe dla umów kredytowych;

11)możliwość wypowiedzenia umowy w przypadku wykorzystania przez kredytobiorców udostępnionego kapitału na inny cel niż dotychczas uzgodniony na podstawie § 14 ust. 2 pkt 5 Umowy – zapis typowy dla umów kredytowych;

12)w § 25 ust. 1 przewidziano, że integralną część Umowy stanowi „Regulamin udzielania kredytów hipotecznych dla osób fizycznych w ramach (…)”, który to regulamin był wykorzystywany w przypadku zawierania przez kredytobiorców umów kredytowych;

13)w § 25 ust. 2 ustalono, że w sprawach nieuregulowanych zastosowanie mają m.in. przepisy prawa bankowego, co również świadczy o tym, iż zawarta umowa jest umową kredytu hipotecznego, a nie umową pożyczki.

Podkreślić trzeba, że cel przeznaczenia środków pieniężnych jest podstawowym elementem różnicującym umowę kredytu od pożyczki. Kredytobiorca może wykorzystać udostępnione środki pieniężne tylko dla realizacji celu wskazanego w umowie kredytu. Wykorzystanie ich na inny cel jest zabronione. Jeśli więc zamiarem stron było, aby mogli Państwo zużyć środki pieniężne na jakikolwiek cel, to aby zrealizować ten zamiar, strony musiały się posłużyć umową pożyczki. Jednak niniejsza umowa została zawarta w celu remontu domu jednorodzinnego, rozbudowy siedliska i zakupienia dodatkowych gruntów rolnych. Cele te były wskazywane we wniosku kredytowym, a w § 13 ust. 1 pkt 1 Umowy ustalono, że wypłacona kwota ma zostać wykorzystana zgodnie z przeznaczeniem kredytu. W konsekwencji byli Państwo przekonani, że zostali Państwo zobowiązani do wykorzystania udostępnionych im, na podstawie Umowy środków finansowych, na ww. cele mieszkaniowe. Wykorzystanie udostępnionego kapitału na cele inne niż określone we wniosku kredytowym, stanowiło podstawę dla Banku do wypowiedzenia Umowy na podstawie § 14 ust. 2 pkt 5 Umowy. W świetle powyższego, zawarta między Państwem a Bankiem umowa odpowiadała zatem swą treścią umowie kredytu określonej w przepisach prawa bankowego.

Do postanowień przedmiotowo istotnych umowy kredytu zalicza się postanowienia określające nie tylko kwotę kredytu, wysokość odsetek i termin zwrotu kredytu, ale również cel, na który kredyt zostaje udzielony. Zawarta między stronami umowa w § 13 ust. 1 pkt 1 określała, że są Państwo zobowiązani do wykorzystania udostępnionej kwoty kapitału zgodnie z przeznaczeniem. Przeznaczenie kredytu wynika jednoznacznie z wniosku o udzielenie kredytu, wobec czego należy przyjąć, że zawarta między stronami umowa zawiera wszystkie postanowienia odpowiadające swej treści umowie kredytu. Zatem umowę nr (…) należy traktować jako umowę o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych (…) waloryzowany kursem CHF. Umowa pomimo swej nazwy została w rzeczywistości zawarta na wzorcu umownym odpowiadającym treścią wzorcowi umowy o kredyt hipoteczny. Nieprawidłowa nazwa umowy w myśl art. 65 § 1 k.c. nie stanowi o stosunku zobowiązaniowym, który reguluje, zatem rzeczoną umowę należy uznać jako umowę o kredyt hipoteczny.

Zgodnie z § 1 pkt 1 ww. Rozporządzenia, zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:

-kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej oraz

-osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej.

W myśl § 3 ww. Rozporządzenia, ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:

-udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz

-zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz

-zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wszystkie ww. kryteria zostały spełnione przez Państwa, ponieważ:

-kredyt hipoteczny został zaciągnięty przez kredytobiorców na własne cele mieszkaniowe,

-kredytobiorcy (osoby fizyczne będące stroną umowy) nie korzystali z umorzenia wierzytelności innego kredytu hipotecznego.

-kredyt hipoteczny został indeksowany do CHF i został zabezpieczony hipotecznie.

W konsekwencji spełnili Państwo kryteria wskazane w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, bowiem umowa nr (…) pomimo swej błędnej nazwy stanowi w rzeczywistości umowę kredytu mieszkaniowego (hipotecznego).

Zatem w Państwa ocenie, umorzenie kwoty wierzytelności z tytułu zaciągnięcia ww. umowy kredytu hipotecznego waloryzowanego kursem CHF, który został przeznaczony na cele określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlega zaniechaniu poboru podatku dochodowego na podstawie ww. rozporządzenia Ministra Finansów.

W Państwa ocenie, w odniesieniu do pytania nr 2, uwzględniając dotychczasowe rozważania należy stwierdzić, że kwota umorzonego zobowiązania w wysokości (…) zł stanowi Państwa przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlegający wykazaniu w zeznaniu rocznym, ale z uwagi na przepisy rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, nie podlega opodatkowaniu z racji zastosowania zaniechania poboru podatku dochodowego z tego tytułu.

W Państwa ocenie, w odniesieniu do pytania nr 3, skoro ww. kwota umorzonego długu w wysokości (…) zł nie podlega opodatkowaniu, Bank nie ma obowiązku wystawiania informacji PIT-11 dla podatnika. Z rozporządzenia (w sprawie zaniechania poboru podatku) wynika, że umorzone zobowiązania, czyli podstawowa kwota kredytu oraz odsetki, są nieopodatkowane. Należy zatem przyjąć, że Bank nie musi więc wysyłać do Państwa oraz urzędu skarbowego informacji PIT-11.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy:

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, przysporzeniem majątkowym i przychodem w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych są nie tylko aktywa, które ulegają zwiększeniu u podatnika, ale także zmniejszenie jego pasywów.

Umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.

Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.):

Tak więc, dla umorzenia wierzytelności konieczna jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).

W wyniku umorzenia wierzytelności po stronie dłużnika pojawia się rzeczywista korzyść, nie musi bowiem wydatkować środków, które byłby zobowiązany przeznaczyć na uregulowanie wierzytelności.

Zatem umorzenie wierzytelności – co do zasady – skutkuje powstaniem przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 omawianej ustawy:

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

W konsekwencji, kwotę umorzonej wierzytelności należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Na podmiotach dokonujących świadczeń z innych źródeł ciążą natomiast obowiązki informacyjne wynikające z art. 42a ust. 1 tej ustawy, zgodnie z którym:

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych nie podlegają jednak przychody, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych zawartym w powyższej ustawie bądź, od których zaniechano poboru podatku.

W tym miejscu należy wskazać na rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2022 r. poz. 592 ze zm.).

Zgodnie z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Finansów:

Natomiast z § 3 ww. rozporządzenia wynika, że:

Z kolei § 4 ww. rozporządzenia stanowi, że:

Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Dochody, od których zaniechano poboru podatku nie są wykazywane w zeznaniach rocznych i nie podlegają opodatkowaniu oraz zgłoszeniu do urzędu skarbowego.

Podkreślenia wymaga, że prawo do zaniechania poboru podatku jest wyjątkiem od zasady powszechności opodatkowania, dlatego do interpretacji przepisów ustanawiających to prawo należy stosować wykładnię ścisłą, która nie wychodzi poza literalne brzmienie przepisów. Jak wskazał Wojewódzki Sąd Administracyjny w wyroku z 2 czerwca 2022 r. sygn. akt I SA/Gl 115/22:

Odnosząc się do Państwa wątpliwości wyjaśnić należy, że z literalnego brzmienia powołanego wyżej rozporządzenia Ministra Finansów wprost wynika, że dotyczy ono wyłącznie kredytu hipotecznego. Potocznie dosyć często pojęcia „kredyt” i „pożyczka” stosuje się jako synonimy. Choć mają wiele cech wspólnych, są to jednak dwa różne produkty finansowe. Na gruncie regulacji przepisów prawa kredyt i pożyczka to dwie odrębne instytucje różniące się podstawami prawnymi i zasadami ich zawierania, zatem nie są tożsame i nie mogą być używane zamiennie, jeśli chodzi o wykładnię przepisów prawa, które się do nich odnoszą.

Umowa pożyczki została uregulowana w przepisach Kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 720 § 1 Kodeksu cywilnego:

Stosownie do art. 720 § 2 ww. Kodeksu:

Kredyt został natomiast uregulowany przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2324 ze zm.). Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Następne przepisy rozdziału 5 ustawy Prawo bankowe szczegółowo określają: elementy umowy kredytu, w tym w szczególności cel, na który kredyt został udzielony, zasady udzielania kredytu i oceny zdolności kredytowej, obowiązek udzielania informacji dotyczących kontroli sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy oraz wykorzystania i spłaty kredytu, zabezpieczenie i wypowiadanie umów kredytu, ochronę kredytobiorcy czy też zasady oprocentowania kredytu. Prawo bankowe rozróżnia więc udzielanie kredytów od udzielania pożyczek.

Ponadto tym, co odróżnia pożyczkę hipoteczną i kredyt mieszkaniowy, to przeznaczenie środków. W przypadku pożyczki hipotecznej mogą być one wydane na dowolny cel. Kredyt mieszkaniowy/hipoteczny może być natomiast przeznaczony wyłącznie na realizację celów mieszkaniowych kredytobiorcy.

Jak wynika z art. 3 ust. 1 ustawy o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2245 ze zm.):

Zatem kredyt mieszkaniowy/hipoteczny może być zaciągany wyłącznie na realizację celów mieszkaniowych kredytobiorcy, które jednocześnie nie są związane z działalnością gospodarczą lub prowadzeniem gospodarstwa rolnego.

Tymczasem jak wskazali Państwo we wniosku, w 2008 r. zawarli Państwo z Bankiem umowę pożyczki hipotecznej. Późniejsze zamienne używanie słów pożyczka/kredyt przez Bank pozostaje bez znacznie dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy. Podstawowym dokumentem jest umowa, którą podpisali Państwo z Bankiem, a która dotyczy pożyczki hipotecznej, a nie kredytu hipotecznego. Ponadto, umowa została zawarta w celu remontu domu jednorodzinnego, rozbudowy siedliska oraz zakupienia dodatkowych gruntów rolnych. Tym samym, cel na jaki miały zostać przeznaczone pozyskane środki pieniężne dotyczył również zakupienia gruntów rolnych, a więc innych niż Państwa cele mieszkaniowe. Mając na uwadze powyższe, pożyczki hipotecznej, którą Państwo zaciągnęli, nie należy utożsamiać z kredytem mieszkaniowym/hipotecznym, o którym mowa w omawianym rozporządzeniu Ministra Finansów.

W konsekwencji, nie można zgodzić się z Państwa stanowiskiem, że spełniają Państwo warunki w zakresie zaniechania poboru podatku dochodowego określone w rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe. Skoro pożyczka hipoteczna nie została przez ustawodawcę uwzględniona w ww. rozporządzeniu, to umorzenie kwoty wierzytelności z tytułu jej zaciągnięcia nie może korzystać z zaniechania poboru podatku dochodowego.

Zatem, umorzona w 2023 r. przez Bank kwota pożyczki hipotecznej zaciągniętej przez Państwa w 2008 r., stanowi dla Państwa przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Na Banku natomiast spoczywa obowiązek wystawienia dla Państwa informacji PIT-11, wynikający z art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

W związku z załączeniem do wniosku dokumentów należy zaznaczyć, że Organ wydając interpretację indywidualną opiera się jedynie na przedstawionym we wniosku stanie faktycznym lub zdarzeniu przyszłym. Nie ma możliwości modyfikowania (uzupełniania, odtwarzania) stanu faktycznego danej sprawy, nie prowadzi również postępowania dowodowego. W rezultacie dołączone do wnioski dokumenty nie podlegały analizie w toku niniejszego postępowania.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

Pani (...) (Zainteresowana będąca stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).