Interpretacja indywidualna z dnia 8 listopada 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDSL1-2.4011.392.2023.2.AP

Odpłatne zbycie nieruchomości po rozszerzeniu wspólności majątkowej małżeńskiej.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

9 września 2023 r. wpłynął Pana wniosek z 9 września 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży nieruchomości. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 25 października 2023 r. (wpływ 25 października 2023 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

A, będąc kawalerem, (...)2018 r. otrzymał w darowiźnie lokal mieszkalny nr (...), wraz z przynależną komórką lokatorską nr (...), oraz udział wynoszący (...) część stanowiącego odrębną nieruchomość lokalu niemieszkalnego – garażu wielostanowiskowego usytuowanego (...).

A następnie zawarł związek małżeński. E i A – małżonkowie – zawarli (...)2019 r. umowę majątkową małżeńską, na mocy której rozszerzyli wspólność ustawową na majątek nabyty przez każdego z małżonków z osobna, w tym na opisany powyżej lokal mieszkalny oraz lokal niemieszkalny – garaż wielostanowiskowy.

W wyniku zawarcia powyższej umowy majątkowej małżeńskiej lokal mieszkalny nr (...) w budynku nr (...) przy ulicy (...), wraz z przynależną komórką lokatorską nr (...), oraz udział wynoszący (...) część stanowiącego odrębną nieruchomość lokalu niemieszkalnego – garażu wielostanowiskowego usytuowanego na kondygnacji (...) weszły w skład majątku wspólnego A i E – małżonków.

Obecnie E i A planują dokonać w 2024 r. sprzedaży nieruchomości stanowiącej lokal mieszkalny nr (...) w budynku nr (...) przy ulicy (...), wraz z przynależną komórką lokatorską nr (...), oraz udział wynoszący (...) części stanowiącego odrębną nieruchomość lokalu niemieszkalnego – garażu wielostanowiskowego usytuowanego (...).

Sprzedaż nie będzie dokonywana w ramach wykonywania działalności gospodarczej.

Pytanie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku)

Czy w przypadku sprzedaży w 2024 r. przez Wnioskodawcę lokalu mieszkalnego nr (...) w budynku nr (...) przy ulicy (...), wraz z przynależną komórką lokatorską nr (...), oraz udziału wynoszącego (...) części stanowiącego odrębną nieruchomość lokalu niemieszkalnego – garażu wielostanowiskowego usytuowanego (...) wystąpi obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych oraz składania odpowiednich deklaracji podatkowych?

Pana stanowisko w sprawie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku)

W ocenie Wnioskodawcy, w przypadku sprzedaży w 2024 r. przez A lokalu mieszkalnego nr (...) w budynku nr (...) przy ulicy (...), wraz z przynależną komórką lokatorską nr (...), oraz udziału wynoszącego (...) części stanowiącego odrębną nieruchomość lokalu niemieszkalnego – garażu wielostanowiskowego usytuowanego (...) nie wystąpi obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Wykształcona już jednolita linia orzecznicza sądów administracyjnych prezentuje stanowisko wskazujące, że rozszerzenie wspólności majątkowej małżeńskiej poprzez włączenie do majątku wspólnego nieruchomości wchodzącej uprzednio w skład majątku osobistego jednego z małżonków, nie stanowi nabycia tej nieruchomości przez drugiego z małżonków w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem w przedmiotowej sprawie datą nabycia nieruchomości przez każdego z małżonków jest data nabycia przez tego małżonka, który nieruchomość włączył do majątku wspólnego.

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 13 maja 2016 r., sygn. II FSK 1110/14 stwierdził, że małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową rozszerzyć lub ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków (umowa majątkowa).

Umowa rozszerzająca wspólność majątkową małżeńską uregulowana została w art. 47 § 1 k.r.o. Jest to umowa, której celem jest ustanowienie ustroju majątkowego między małżonkami w sposób odmienny od przewidzianego w przepisach o wspólności ustawowej. Umowy o rozszerzenie wspólności ustawowej w zakresie, w jakim ustanawiają zasadę kształtującą ustrój majątkowy, są stricte umowami majątkowymi małżeńskimi, działają na przyszłość i mają charakter organizacyjny (wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 7 sierpnia 2015 r., sygn. akt I CA 185/15). Tak więc skoro z chwilą objęcia nieruchomości wspólnością majątkową nie następuje jakiekolwiek wydzielenie części nieruchomości, a żadnemu z małżonków (współwłaścicieli) nie przysługuje własność fizycznie wydzielonej części rzeczy, to nie można przyjąć, że z chwilą rozszerzenia wspólności majątkowej (wspólności ustawowej) strona takiej umowy wyzbyła się prawa do tej rzeczy.

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 22 marca 2017 r., sygn. II FSK 456/15, wskazał, że włączenie do majątku wspólnego, na mocy umowy rozszerzającej ustawową wspólność małżeńską, nieruchomości należącej do majątku osobistego jednego z małżonków, nie stanowi nabycia tej nieruchomości przez drugiego z małżonków w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 u.p.d.o.f. oraz za datę nabycia takiej nieruchomości należy uznać datę jej nabycia do majątku osobistego pierwszego z małżonków. Podobnej oceny dokonał także Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 2 kwietnia 2019 r., sygn. akt II FSK 822/17, zgodnie z którym rozszerzenie wspólności małżeńskiej majątkowej ma charakter organizacyjny i nie stanowi nabycia w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Małżeńskiej umowy majątkowej nie można utożsamiać ze zbyciem ani z nabyciem poszczególnych składników majątku, ani z nabyciem udziałów w tym majątku.

Wydane zostały również interpretacje podatkowe potwierdzające powyższe stanowisko, przykładowo 0115-KDIT3.4011.160.2023.1.KP.

Z uwagi na powyższe, Wnioskodawca stwierdza, że datą nabycia nieruchomości przez każdego z małżonków jest (...)2018 r., tym samym pięcioletni termin określony w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych upływa 31 grudnia 2023 r.

W opisanej sytuacji sprzedaży nieruchomości w 2024 r. przez A, transakcja będzie zwolniona z podatku dochodowego od osób fizycznych oraz składania deklaracji podatkowych dotyczących opisanego zdarzenia.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy:

Podkreślić należy, że przepis art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy formułuje generalną zasadę, zgodnie z którą sprzedaż nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz praw określonych w tym przepisie przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, jeżeli nie następuje w ramach wykonywania działalności gospodarczej, skutkuje powstaniem przychodu. Tym samym, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz ww. praw nastąpi po upływie pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie i nie następuje w ramach wykonywania działalności gospodarczej – nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym, kwota uzyskana ze sprzedaży nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz ww. praw w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

Zatem przychód z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości lub jej części oraz udziału w nieruchomości nie powstanie, jeżeli spełnione są łącznie dwa warunki:

-odpłatne zbycie nieruchomości nie następuje w wykonywaniu działalności gospodarczej (nie stanowi przedmiotu działalności gospodarczej) oraz

-zostało dokonane po upływie pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło jej nabycie lub wybudowanie.

W przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości i praw majątkowych, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c ww. ustawy, co do zasady decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych ma moment i sposób ich nabycia.

Aby stwierdzić, czy sprzedaż przez Pana nieruchomości podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, istotne jest ustalenie, czy jej odpłatne zbycie nastąpi po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło jej nabycie.

Wyjaśnić należy, że ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie precyzuje pojęcia „nabycie”, a także nie wskazuje, czy ma to być nabycie odpłatne, czy nieodpłatne. Nie określa również na podstawie, jakiej czynności prawnej bądź zdarzenia prawnego, może nastąpić nabycie nieruchomości, ich części oraz udziału w nieruchomości lub praw majątkowych. Zatem, pojęcie to należy rozumieć szeroko, co oznacza, że z nabyciem nieruchomości lub praw majątkowych wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mamy do czynienia z chwilą uzyskania prawa własności do nieruchomości lub tych praw, bez względu na charakter czynności prawnej, na podstawie której doszło do przysporzenia majątkowego w postaci własności rzeczy lub praw.

Interpretacja pojęcia „nabycie” została przedstawiona w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 3 listopada 2009 r., sygn. akt II FSK 1489/08, w którym Sąd stwierdził, że aby ustalić, jaka czynność prawna wyznacza początek biegu pięcioletniego terminu należy odwołać się do regulacji zawartych w prawie cywilnym. Według Kodeksu cywilnego nabycie jest to uzyskanie prawa własności rzeczy. Zatem, aktywa majątkowe ulegają zwiększeniu. Przez pojęcie „nabycie” użyte w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należy rozumieć każde zwiększenie aktywów majątku podatnika.

Zgodnie z art. 155 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2023 r., poz. 1610 ze zm.):

Umowa darowizny uregulowana w art. 888-902 Kodeksu cywilnego jest umową jednostronnie zobowiązującą, konsensualną, nieodpłatną i kazualną (tzn. jest podstawą przysporzenia, która jest konieczna do przejścia własności rzeczy).

Jak wynika z art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego:

Zatem jeśli świadczenie będzie polegać na przekazaniu rzeczy (np. nieruchomości) dochodzi do przeniesienia prawa własności rzeczy z darczyńcy na obdarowanego. Z zacytowanego przepisu wynika, że podstawową cechą umowy darowizny jest bezpłatne świadczenie darczyńcy na rzecz obdarowanego kosztem jego majątku. Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego (świadczenie musi wzbogacić obdarowanego) i zobowiązanie darczyńcy musi być zamierzone jako nieodpłatne. Umowa darowizny dochodzi do skutku z chwilą złożenia oświadczenia woli przez obdarowanego o przyjęciu darowizny.

Z informacji wskazanych we wniosku wynika, że:

–(...)2018 r. otrzymał Pan w darowiźnie lokal mieszkalny nr (...)w budynku nr (...)przy ulicy (...), wraz z przynależną komórką lokatorską nr (...), oraz udział wynoszący (...)część stanowiącego odrębną nieruchomość lokalu niemieszkalnego – garażu wielostanowiskowego usytuowanego (...),

–(...)2019 r. zawarł Pan umowę majątkową małżeńską, na mocy której rozszerzył Pan wspólność ustawową na majątek nabyty przez każdego z małżonków z osobna, w tym na opisane powyżej nieruchomości,

–w 2024 r. planuje Pan sprzedać nieruchomość stanowiącą lokal mieszkalny nr(...)w budynku nr (...)przy ulicy (...), wraz z przynależną komórką lokatorską nr (...), oraz udział wynoszący (...)część stanowiącego odrębną nieruchomość lokalu niemieszkalnego – garażu wielostanowiskowego usytuowanego (...),

–sprzedaż nie będzie dokonywana w ramach wykonywania działalności gospodarczej.

Wskazuję, że stosunki majątkowe między małżonkami zostały uregulowane w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t. j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1359 ze zm.).

Według art. 31 § 1 wskazanej wyżej ustawy:

Jak wskazuje art. 33 pkt 1 i 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

Na podstawie pierwszego zdania art. 47 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

W doktrynie prawa rodzinnego podkreśla się, że w przypadku majątku osobistego, małżonek pozostaje w stosunku do niego podmiotem wyłącznie uprawnionym, co oznacza, że jego uprawnienia do dysponowania przedmiotami wchodzącymi w skład majątku osobistego nie podlegają co do zasady żadnym ograniczeniom, w tym wynikającym z przepisów prawa rodzinnego, takimi jak konieczność uzyskania zgody współmałżonka co do możliwości rozporządzania konkretnym składnikiem majątku osobistego. Możliwe jest więc swobodne dokonywanie pomiędzy małżonkami czynności rozporządzających prowadzących do przeniesienia określonego przedmiotu majątkowego z majątku osobistego do majątku wspólnego.

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 13 maja 2016 r., sygn. akt II FSK 1110/14 stwierdził, że:

Tożsamej oceny dokonano w szeregu innych wyroków Naczelnego Sądu Administracyjnego (przykładowo: wyrok z 22 marca 2017 r., sygn. akt II FSK 456/15, wyrok z 7 kwietnia 2016 r., sygn. akt II FSK 313/14 oraz wyrok z 9 kwietnia 2002 r., sygn. akt III SA 2717/00).

Tak więc, skoro z chwilą objęcia nieruchomości wspólnością majątkową nie następuje jakiekolwiek wydzielenie części nieruchomości, a żadnemu z małżonków (współwłaścicieli) nie przysługuje własność fizycznie wydzielonej części rzeczy, to nie można przyjąć, że z chwilą rozszerzenia wspólności majątkowej (wspólności ustawowej) strona takiej umowy wyzbyła się prawa do tej rzeczy. Tym samym, włączenie do majątku małżonków w drodze umowy rozszerzającej ustawową wspólność majątkową nieruchomości stanowiącej majątek odrębny jednego małżonka, nie jest nabyciem tej nieruchomości przez drugiego małżonka w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Powyższe oznacza, że za datę nabycia nieruchomości, która znajdowała się uprzednio w majątku odrębnym małżonka, a następnie została włączona do majątku wspólnego małżonków w drodze rozszerzenia ustawowej wspólności majątkowej należy przyjąć dzień, w którym małżonek nabył to prawo do majątku odrębnego. W konsekwencji, w wyniku zawarcia umowy rozszerzającej wspólność ustawową małżonkowie stają się współwłaścicielami nieruchomości.

Uwzględniając powyższe stwierdzam, że jeśli zbycie przedmiotowej nieruchomości nie nastąpi w wykonaniu działalności gospodarczej, to planowana na 2024 r. transakcja sprzedaży będzie dla Pana wolna od podatku dochodowego od osób fizycznych, gdyż w takiej sytuacji pięcioletni termin, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawyo podatku dochodowym od osób fizycznych, należy liczyć oddaty nabycia nieruchomości przez Pana, a nie od daty notarialnego rozszerzenia wspólności majątkowej.

Wskazał Pan we wniosku, że (...)2018 r. otrzymał Pan w darowiźnie lokal mieszkalny nr (...) w budynku nr (...) przy ulicy (...), wraz z przynależną komórką lokatorską nr (...), oraz udział wynoszący (...) część stanowiącego odrębną nieruchomość lokalu niemieszkalnego – garażu wielostanowiskowego usytuowanego (...), a zatem w omawianej sprawie bezsporny jest fakt, że jest to dla Pana data nabycia, od której należy liczyć upływ pięcioletniego terminu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Podsumowując, planowana w 2024 r. sprzedaż lokalu mieszkalnego nr (...) w budynku nr (...) przy ulicy (...), wraz z przynależną komórką lokatorską nr (...), oraz udziału wynoszącego (...) część stanowiącego odrębną nieruchomość lokalu niemieszkalnego – garażu wielostanowiskowego usytuowanego (...), nie będzie stanowiła dla Pana źródła przychodu określonego w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie, do dnia sprzedaży upłynie 5 lat. W konsekwencji, nie będzie ciążył na Panu obowiązek zapłaty podatku dochodowego z tego tytułu.

Skoro – jak wyżej wywiedziono – planowana sprzedaż nieruchomości, nie będzie stanowiła dla Pana źródła przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, to konsekwencją powyższego będzie brak konieczności złożenia w urzędzie skarbowym deklaracji podatkowej (PIT-39) oraz innych dokumentów w związku z tą sprzedażą.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Pana i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Skoro stroną wniosku o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych jest Pan, to ta interpretacja nie wywołuje skutków podatkowych dla Pana żony.

W odniesieniu natomiast do powołanej przez Pana interpretacji stwierdzam, że zapadła ona w indywidualnej sprawie i nie jest wiążąca dla organu wydającego niniejszą interpretację.

Końcowo – odnosząc się do powołanych przez Pana wyroków sądów administracyjnych wskazać należy, że rozstrzygnięcia te dotyczyły tylko konkretnych spraw podatników, osadzonych w określonym stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym i tylko w tych sprawach rozstrzygnięcia w nich zawarte są wiążące. Natomiast organy podatkowe, mimo że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkują się wydanymi rozstrzygnięciami innych organów podatkowych oraz sądów administracyjnych, to nie mają możliwości zastosowania ich wprost, z tego powodu, że nie stanowią materialnego prawa podatkowego.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383).