Koncepcja miasta 15-minutowego uwzględnia odzyskiwanie przestrzeni publicznych i poszerzanie dostępu do usług publicznych

Podczas konferencji Eco-Miasto 2023, która odbyła się w Centrum Nauki Kopernik, prof. Carlos Moreno wyjaśniał, że koncepcja miasta 15-minutowego nie jest abstrakcją czy przedmiotem dysput akademickich. Stanowiła główny punkt programu Anne Hidalgo, kandydującej na stanowisko mera Paryża w 2020 r., która po zwycięskich wyborach zaczęła wprowadzać ją w życie. Wdrożenie założeń tej koncepcji błyskawicznie poprawi jakość życia w metropoliach, a w przyszłości także w miasteczkach i na wsiach.

Dyrektor naukowy Katedry Przedsiębiorczości paryskiej Sorbony i twórca idei miasta 15-minutowego był gościem specjalnym konferencji w ramach 10. edycji programu Eco-Miasto, popularyzującego ideę zrównoważonego rozwoju wśród polskich samorządów miejskich. Prof. Carlos Moreno tłumaczył:

• koncepcja 15-minutowego miasta, to odpowiedź na zmiany klimatyczne, społeczne i ekonomiczne zachodzące we współczesnych miastach, zakłada dążenie do przekształcenia ich w policentryczne układy miejskie, gdzie w poszczególnych dzielnicach rozwijane są różnorodne usługi dla mieszkańców, dzięki czemu zyskują oni dostęp do wszystkiego, czego potrzebują do pracy i spędzania czasu wolnego w ciągu 15 minut pieszo lub rowerem;
• ta idea oferuje nowy miejski styl życia, który zwłaszcza dla mieszkańców ogromnych i pełnych nierówności miast, takich jak Paryż, jest bardzo atrakcyjny, uwzględnia on odzyskiwanie przestrzeni publicznych, rozwijanie partycypacyjnych inicjatyw obywatelskich czy poszerzanie dostępu wszystkich obywateli, bez względu na ich zamożność czy wiek, do całej gamy usług publicznych;
• swoją koncepcję opracowywałem przez dekady, jednak prawdziwy rozgłos zyskała dopiero podczas odbywającej się w Paryżu konferencji COP-21 w 2015 r., kiedy to zawarto historyczne porozumienie klimatyczne, wyłożyłem wówczas publicznie swoje argumenty za odejściem od popularnej jeszcze w ubiegłym stuleciu praktyki odseparowywania obszarów mieszkalnych od biznesu, handlu czy rozrywki i powstawania swoistych enklaw zarezerwowanych dla konkretnej grupy społecznej;
• zainteresowanie tą ideą znacznie wzrosło w okresie pandemii, gdy podczas stopniowego znoszenia obostrzeń wiele osób zaczęło odkrywać swoje małe ojczyzny, zauważając w nich poważny deficyt usług publicznych, rozrywkowych, edukacyjnych i handlowych;
• po miesiącach izolacji chętnie wróciliśmy do aktywnego stylu życia, opartego na rozbudowanej komunikacji rowerowej czy pieszej, łatwiejszym dostępie do zdrowej żywności, wysokiej jakości terenach zielonych i silniejszych więziach społecznych, które zmniejszają poczucie samotności, to są postulaty koncepcji miasta 15-minutowego;
• przykład Paryża zainspirował kolejne metropolie do tworzenia przestrzeni bardziej przyjaznych dla własnych mieszkańców, Buenos Aires, Barcelona, Portland, Bogota, Melbourne, to tylko niektóre ich przykłady, co więcej, idea ta przenoszona jest też na kolejne poziomy: ogólnokrajowe (program „20-minutowego sąsiedztwa” realizowany przez rząd szkocki i postulowany przez brytyjską Partię Pracy), czy lokalne, obejmujące mniejsze ośrodki (angielskie Oxford czy Canterbury), a nawet tereny wiejskie;
• oczywiście, podstawową wartością jest realizacja celów klimatycznych i troska o planetę, miasto 15-minutowe to metropolia bez korków, smogu, dodatkowej emisji CO2, lecz tak naprawdę to walka o komfortowe i godne życie dla wszystkich mieszkańców terenów miejskich, których z każdym rokiem przybywa;
• nikomu niczego nie narzucamy ani do niczego nie zmuszamy, zawsze apelowałem, żeby wdrażaniu w życie idei miasta 15-minutowego towarzyszyły szerokie konsultacje społeczne, dyskusje, kampanie edukacyjne, jestem jednak przekonany, że to jedno z tych rzadkich rozwiązań, na którym zyskują naprawdę wszyscy.

Polska również nie pozostaje na uboczu tego globalnego trendu, podczas tegorocznej odsłony ECO-Miasto zaprezentowano projekt Wilanów Park - wielofunkcyjnej inwestycji Nhood Services Poland tworzonej zgodnie z koncepcją prof. Carlosa Moreno. Będzie ona liczącą około 50 tys. m² przestrzenią na kształt „miasta w mieście”, tętniącą życiem, pełną zieleni z 2-hektarowym parkiem miejskim i uzupełniającą istniejący układ urbanistyczny. Układ drogowy i sieć ścieżek rowerowych wokół inwestycji sprawią, że w ciągu kwadransa będzie można dotrzeć do inwestycji z dowolnego miejsca dzielnicy.

Redakcja INFORLEX (na podstawie komunikatu PAP)