Rada UE przyjmuje stanowisko w sprawie rozporządzenia o ekoprojekcie

Rada przyjęła stanowisko („podejście ogólne”) w sprawie projektu rozporządzenia ustanawiającego ramy ustalania wymogów dotyczących ekoprojektu dla zrównoważonych produktów. Nowe rozporządzenie zastąpi obowiązującą dyrektywę z 2009 r. i będzie mieć szerszy zakres: ustala się w nim wymogi zrównoważenia środowiskowego dla niemal wszystkich rodzajów towarów wprowadzanych na unijny rynek. W rozporządzeniu wprowadza się cyfrowy paszport produktu oraz ustanawia przepisy dotyczące przejrzystości co do niesprzedanych produktów konsumpcyjnych i zakazuje niszczenia takich produktów.

Stanowisko Rady usprawnia ramy upoważniające Komisję do wprowadzania wymogów ekoprojektu i podnosi poziom ambicji tego rozporządzenia poprzez bezpośredni zakaz niszczenia niesprzedanych wyrobów włókienniczych (przy czym przewidziano wyjątek dla mikroprzedsiębiorstw i małych przedsiębiorstw oraz okres przejściowe dla średnich przedsiębiorstw). Z zakresu dyrektywy wyłączono pojazdy silnikowe, a firmom zapewniono okres minimalny na dostosowanie się do wymogów wprowadzanych przez Komisję.

Ekowymogi i cyfrowy paszport

Rozporządzenie o ekoprojekcie będzie mieć zastosowanie do niemal wszystkich kategorii produktów. Wprowadza zharmonizowane ramy ustalania wymogów dla konkretnych grup produktów, by nie tylko były one energo- i zasobooszczędne (tak jak tego wymagała obowiązująca dyrektywa z 2009 r.), lecz także bardziej trwałe, niezawodne, nadające się do wielokrotnego użytku, ulepszenia i naprawy, łatwiejsze do konserwacji i recyklingu. W przypadku gdy będą tego wymagać nowe rodzaje produktów lub technologii, Komisja może proponować nowe wymogi w drodze aktów delegowanych.

Rozporządzenie ma też ułatwić przemieszczanie takich produktów na jednolitym rynku. Nowy „cyfrowy paszport produktu” będzie dostarczał informacji na temat zrównoważenia środowiskowego produktów. Konsumentom i firmom pomoże w dokonywaniu świadomego wyboru przy kupnie produktów, a organom publicznym – w prowadzeniu skuteczniejszych inspekcji i kontroli. Proponowane rozporządzenie ustanawia też przepisy o przejrzystości i zapobieganiu niszczeniu niesprzedanych produktów konsumpcyjnych oraz o zielonych zamówieniach publicznych.

Stanowisko Rady

W tekście stanowiska Rady wyjaśniono, w jaki sposób angażować ekspertów państw członkowskich oraz inne zainteresowane strony, np. przemysł, w opracowywanie przyszłych wymogów ekoprojektu. Wyjaśniono też kryteria i aspekty, które należy wziąć pod uwagę przed opracowaniem takich wymogów.

Tekst podejścia ogólnego wprowadza bezpośredni zakaz niszczenia wyrobów włókienniczych i odzieży, przy czym przewidziano 4-letnie wyjątek dla średnich przedsiębiorstw oraz ogólny wyjątek dla małych przedsiębiorstw i mikroprzedsiębiorstw. Zakaz ma zmniejszyć wpływ, jaki na środowisko wywierają ubrania czy sprzęt, które zostały wyprodukowane, ale nigdy nie zostały użyte, obserwowany zwłaszcza od czasu gwałtownego rozwoju sprzedaży przez internet. Zjawisko to powoduje utratę cennych zasobów gospodarczych, ponieważ towary są produkowane, transportowane, a następnie niszczone, przy czym nigdy nie zostają wykorzystane zgodnie z przeznaczeniem.

Stanowisko Rady wyłącza pojazdy silnikowe z grup towarów objętych zakresem dyrektywy, gdyż oddziaływania środowiskowego samochodów dotyczą już inne przepisy.

Ponadto w podejściu ogólnym Rady przewidziano minimalny okres transpozycji, co oznacza, że akt delegowany ustanawiający wymogi ekoprojektu zaczyna obowiązywać 18 miesięcy od jego wejścia w życie, zatem podmioty gospodarcze będą mieć czas na dostosowanie się do nowych wymogów. Państwom członkowskim zapewniono też dwa lata na dostosowanie i przyjęcie niezbędnych środków krajowych, w tym dotyczących nadzoru rynkowego i kar.

Kontekst

Obowiązująca dyrektywa o ekoprojekcie (2009/125/WE) ustanowiła wymogi dotyczące efektywności energetycznej obejmujące 31 grup produktów. Zgodnie z obliczeniami Komisji pozwoliła zaoszczędzić 120 mld EUR w wydatkach na energię i obniżyć o 10% roczne zużycie energii przez produkty objęte jej zakresem. Proponowane rozporządzenie opiera się na obowiązującej dyrektywie o ekoprojekcie, jednak rozszerza jej zakres na większość kategorii produktów (z wyjątkiem jedynie żywności, paszy, leków i produktów weterynaryjnych oraz pojazdów silnikowych). Obejmuje też wymogi co do trwałości produktu, możliwości ponownego wykorzystania, ulepszenia i naprawy; obecności substancji, które utrudniają obieg zamknięty; efektywności energetycznej i zasobooszczędności; zawartości materiałów z recyklingu, regeneracji i recyklingu produktów; śladu węglowego i środowiskowego oraz wymogów informacyjnych, w tym cyfrowego paszportu produktu.

Co dalej?

Uzgodnione dziś podejście ogólne formalizuje stanowisko negocjacyjne Rady. Jest także mandatem, na podstawie którego prezydencja Rady rozpocznie dyskusje z Parlamentem Europejskim, gdy tylko ten ostatni przyjmie swoje stanowisko.

consilium.europa.eu