Senat podjął uchwałę o odrzuceniu ustawy o elektrowniach szczytowo-pompowych mających stabilizować rynek OZE

Senat podjął uchwałę o odrzuceniu ustawy o elektrowniach szczytowo-pompowych, mającej usprawnić ich budowę i umożliwić ich wykorzystywanie jako magazyny energii, co ma zwiększyć możliwości magazynowania energii i stabilizować rynek OZE. Za odrzuceniem ustawy głosowało 46 senatorów, 44 senatorów głosowało przeciw uchwale, 4 senatorów wstrzymało się od głosu.

Wcześniej połączone senackie komisje: Nadzwyczajna do spraw Klimatu, Środowiska oraz Gospodarki Narodowej i Innowacyjności we wspólnym sprawozdaniu zarekomendowały odrzucenie tej ustawy w całości.

W trakcie obrad plenarnych senator sprawozdawca z Nadzwyczajnej Komisji do spraw Klimatu Alicja Chybicka z KO wyjaśniła, że senatorowie swoje stanowisko motywują tym, że specustawa ma iść na skróty, a obowiązujące prawo jest wystarczające, żeby takie elektrownie budować w sposób korzystniejszy dla mieszkańców terenów takich inwestycji.

Senator PiS Wojciech Piecha wskazał, że komisja wnosi o przyjęcie tej ustawy, żeby można było zwiększyć potencjał magazynów energii w Polsce. W Polsce działa sześć elektrowni szczytowo-pompowych, ich całkowita moc to 1 765 MW, a w najbliższym czasie planowane są cztery kolejne, wśród nich jedna na Bystrzycy - Elektrownia Młoty o mocy 750 MW. Przy elektrowniach szczytowo - pompowych powstaną zbiorniki wodne, które zapewnią ochronę przeciwpowodziową, zwiększą retencję i pomogą łagodzić skutki suszy.

Wiceminister Klimatu i Środowiska Anna Trzeciakowska-Łukaszewska przekonywała, że dzięki elektrowniom szczytowo - pompowym można uniknąć blackout'u. Zachęcała senatorów do rozważenia stanowiska, wskazując, że to jedyny magazyn energii, który działa, pozostałe technologie są na etapie badań. Elektrownia szczytowo-pompowa nie traci swojej sprawności w porównaniu z magazynem energii opartym na technologii litowo – jonowej, należy patrzeć na tę ustawę, jako element większej strategii transformacji energetycznej Polski.

Ustawa zakłada, że do 30 czerwca 2024 r. planowanie i realizacja inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowych spełnia wymagania Rozporządzenia Rady UE 2022/2577 i stanowi realizację nadrzędnego celu publicznego oraz służy zdrowiu i bezpieczeństwu publicznemu. Unijne rozporządzenie ma na celu przyspieszenie inwestycji w odnawialne źródła energii.

Główne założenia:

• dla inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo – pompowej wydaje się kompleksową decyzję o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowej, łączącą w sobie aspekty decyzji lokalizacyjnej, podziałowej i wywłaszczeniowej, dzięki czemu:
• przepisy ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (z wyjątkiem art. 57 ust. 1 i 4) nie będą miały zastosowania do przygotowywania projektów dot. realizacji elektrowni szczytowo-pompowych (decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji wydawana byłaby bez względu na istnienie bądź nie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego), a przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami stosowane będą jedynie w zakresie nieuregulowanym w specustawie;
• decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji będzie wiązała właściwe organy przy sporządzaniu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego oraz w zakresie wydawania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu i pozwolenia na budowę;
• ostateczna decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji będzie stanowiła podstawę do dokonywania wpisów w księdze wieczystej i w katastrze nieruchomości;
• znacznie ułatwiony zostanie proces pozyskiwania gruntów na potrzeby realizacji inwestycji, wprowadzenie szczególnego trybu pozyskiwania gruntów w oparciu o decyzję o ustaleniu lokalizacji inwestycji (przy uwzględnieniu, że koszty wywłaszczeń ponosi inwestor), na podstawie którego w szczególności:
  • decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji będzie zatwierdzała podział nieruchomości położonych w obszarze realizacji inwestycji,
  • z dniem, w którym decyzja ta stanie się ostateczna, nieruchomości w niej określone z mocy prawa staną się własnością Skarbu Państwa za odszkodowaniem (następnie będą oddawane w użytkowanie wieczyste inwestorowi), a ograniczone prawa rzeczowe obciążające te nieruchomości lub zobowiązania, których przedmiotem są nieruchomości wygasną (także za odszkodowaniem),
  • decyzja o ustaleniu lokalizacji będzie stanowiła podstawę do wydania przez właściwy organ decyzji o wygaśnięciu trwałego zarządu ustanowionego na nieruchomości przeznaczonej na inwestycję w zakresie elektrowni szczytowo-pompowej, stanowiącej własność Skarbu Państwa,
  • nieuregulowany stan prawny nieruchomości objętych wnioskiem o wydanie decyzji o ustaleniu lokalizacji nie będzie stanowił przeszkody do wydania tej decyzji;
• zostanie uregulowana sytuacja korzystania z cudzych nieruchomości przed rozpoczęciem inwestycji na potrzeby wykonania określonych czynności niezbędnych dla uzyskania określonych decyzji administracyjnych, jeżeli do przeprowadzenia pomiarów, badań lub innych prac niezbędnych do sporządzenia raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko lub do sporządzenia wniosku o wydanie decyzji o ustaleniu lokalizacji (np. wykonanie badań archeologicznych, geologicznych, hydrogeologicznych lub określeniu geotechnicznych warunków posadowienia obiektu), konieczne będzie wejście na teren cudzej nieruchomości (także o nieuregulowanym stanie prawnym), inwestor powinien być uprawniony do uzyskania decyzji wojewody o zezwoleniu na wejście na teren tej nieruchomości;
• usprawnienie procesu inwestycyjnego w zakresie elektrowni szczytowo-pompowej, który wymaga przeprowadzenia wieloetapowego procesu, którego elementem jest pozyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, zgód wodnoprawnych, pozwolenia na budowę, itd. przez:
  • odpowiednie skrócenie terminów wydawania decyzji administracyjnych w stosunku do terminów obowiązujących,
  • wprowadzenie kar pieniężnych nakładanych na organy właściwe do wydania decyzji w razie przekroczenia tych terminów,
  • nadanie rygorów natychmiastowej wykonalności decyzjom wydawanym w procesie inwestycyjnym na podstawie ustawy,
  • skrócenie terminów rozpatrywania przez sądy administracyjne środków zaskarżenia od decyzji wydawanych na podstawie ustawy,
  • uniezależnienie wydania pozwolenia wodnoprawnego od uprzedniego uzyskania decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji (tak by procesy te mogły toczyć się niezależnie);
• wprowadzenie instytucji inwestycji towarzyszącej, co umożliwi zsynchronizowanie obydwu procesów inwestycyjnych, przez inwestycję towarzyszącą należy rozumieć inwestycję w zakresie budowy lub rozbudowy sieci przesyłowej w rozumieniu art. 3 pkt 11a ustawy Prawo energetyczne konieczną do wyprowadzenia mocy z elektrowni szczytowo-pompowej lub inną inwestycję niezbędną do wybudowania lub zapewnienia prawidłowej eksploatacji tej elektrowni.
• uznanie, że elektrownia szczytowo-pompowa jest magazynem energii elektrycznej, co umożliwi skorzystanie z ułatwień wprowadzonych ustawą o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw:
  • wyłączenie z obowiązku posiadania taryfy magazynowania energii elektrycznej,
  • zniesie podwójnego naliczania opłat sieciowych,
  • zwolnienie z połowy opłaty za przyłączenie magazynu do sieci,
  • zwolnienie z obowiązku przedstawiania świadectw pochodzenia do umorzenia, w tym z OZE, z kogeneracji oraz świadectw efektywności energetycznej, energii pobranej z sieci przez magazyn, w części która została następnie po jej zmagazynowaniu wprowadzona do sieci,
  • zwolnienie z opłaty przejściowej, z opłaty mocowej oraz opłaty kogeneracyjnej (w tych dwóch ostatnich przypadkach w części dot. zużycia energii elektrycznej na potrzeby magazynowania energii elektrycznej).

Redakcja INFORLEX