Jak zmiana wysokości pożyczki wpływa na wymiar PCC

Umowa pożyczki podlega opodatkowaniu PCC niezależnie od wydania pieniędzy w wykonaniu tej umowy. Zmiana umowy pożyczki poprzez obniżenie jej kwoty nie zmniejsza podatku, bo podstawą opodatkowania jest kwota z umowy pierwotnej - wyrok NSA z 7 grudnia 2022 r., sygn. akt III FSK 1335/21.

Jak powszechnie wiadomo, świat, w którym żyjemy, nie jest skonstruowany do końca i zawsze sprawiedliwie. Mamy tutaj tego przykład: jeśli zmienisz umowę pożyczki przez jej podwyższenie, to musisz zapłacić podatek odpowiednio wyższy, a jeśli zmienisz umowę pożyczki przez jej obniżenie, to nie masz prawa zapłacić podatku odpowiednio niższego. Kto przyczynił się do tej niesprawiedliwości: ustawodawca, tworząc takie przepisy o PCC, czy sądy, tak je interpretując? Nie mamy wątpliwości, że ustawodawca.

Brzmienie art. 1 ust. 1 pkt 2 i art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o PCC razem wziętych nie pozwala na inne rozstrzygnięcie sprawy. Dodajmy do tego jeszcze art. 11 ustawy o PCC, który zawiera wyczerpującą listę przypadków, w których może nastąpić zwrot PCC. Na liście tej zmiana umowy nie występuje i już. Innymi słowy, w odróżnieniu od CIT, PIT i VAT, dla celów PCC korekta poprzez obniżenie podstawy opodatkowania nie jest przewidziana.

Nauka z niniejszego kazusu jest prosta: wysokość pożyczki określamy rozważnie, a jeśli mimo to zdarzy się, że kwota pożyczki zostanie potem obniżona, nie procesujemy się, by płacić podatek od tej niższej kwoty.

Dodajmy, że pożyczka podlega PCC, jeśli pożyczkodawca nie udziela jej w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Opisana sytuacja jak najbardziej może więc przydarzyć się przedsiębiorcom, z których jeden zdecydował się okazjonalnie wesprzeć finansowo drugiego.

Opr. Krzysztof Janczukowicz

Czytaj więcej w artykule z Monitora Księgowego Nr 5/2023: "Jak zmiana wysokości pożyczki wpływa na wymiar PCC - wyrok NSA" >>