Wyrok SN z dnia 26 maja 2021 r., sygn. V CSKP 65/21

Rozdział kodeksu cywilnego poświęcony zasiedzeniu nie zawiera odpowiednika art. 194 k.c., co oznacza, że w założeniu ustawodawcy zasiedzenie jest równoznaczne nie tylko z prawną, ale także z ekonomiczną ekspropriacją właściciela i służy zarówno uporządkowaniu stosunków własnościowych, jak i ustabilizowaniu stosunków ekonomicznych. Z założeniem tym trudno pogodzić dopuszczenie rozliczeń między byłym a aktualnym właścicielem z odwołaniem do roszczeń uzupełniających. Sytuacja, w której ustawodawca wyłącza obowiązek zapłaty przez posiadacza - także przez posiadacza w złej wierze – ekwiwalentu za uzyskaną własność (a więc za prawo podlegające szczególnej ochronie konstytucyjnej), a równocześnie chroni interesy ekonomiczne właściciela związane z utraconą własnością, dopuszczając możliwość żądania od posiadacza zwrotu korzyści czerpanych z rzeczy (pożytków albo ich wartości, wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy) czy też naprawienia szkody wynikłej z jej pogorszenia (potencjalne odszkodowanie może być bardzo wysokie) byłaby niezrozumiała i świadczyła o niespójności rozwiązań ustawowych (przeczyłaby rozumowaniu a maiori ad minus).

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Krzysztof Strzelczyk (przewodniczący)

SSN Władysław Pawlak

‎SSN Roman Trzaskowski (sprawozdawca)

w sprawie z powództwa Skarbu Państwa-Prezydenta Miasta J. i Gminy J. przeciwko D. S.A. w Z. ‎o zapłatę, ‎po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 26 maja 2021 r., skarg kasacyjnych powodów od wyroku Sądu Apelacyjnego w (...) z dnia 24 stycznia 2019 r., sygn. akt V ACa (...),

1) oddala obie skargi kasacyjne;

2) zasądza od Gminy J. na rzecz strony pozwanej kwotę 5400 (pięć tysięcy czterysta) zł, a od Skarbu Państwa - kwotę 7500 (siedem tysięcy pięćset) zł, z tytułu zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 24 stycznia 2019 r. Sąd Apelacyjny w (...) zmienił wyrok Sądu Okręgowego w G. z dnia 28 kwietnia 2017 r., uwzględniający w większej części powództwa Skarbu Państwa - Prezydenta Miasta J. (dalej - „Skarb Państwa”) i Gminy J. („Gmina”) przeciwko D. S. A. w Z. („D.”) o zapłatę wynagrodzenia z tytułu bezumownego korzystania w okresie od 6 lutego 2002 r. do 31 stycznia 2012 r. z bliżej oznaczonych, należących do powodów (w tym 1 do Gminy) kilkunastu nieruchomości („Nieruchomości”), w ten sposób, że powództwa te oddalił, uznając, iż pozwana zasiedziała służebność przejazdu, oddalił apelację Skarbu Państwa i orzekł o kosztach postępowania.