Kiedy ZUS kwalifikuje umowy o dzieło jako umowy o świadczenie usług

ZUS w wyniku kontroli bądź postępowania wyjaśniającego może zakwestionować umowy o dzieło, które w jego opinii zawarte są w celu obejścia prawa, aby uniknąć płacenia składek. Umowy takie ZUS kwalifikuje jako umowy o świadczenie usług, do których zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. A to oznacza, że należy od nich odprowadzić składki do ZUS.

ZUS, będąc organem państwowym, zobowiązany jest do działań kontrolnych w stosunku do płatników w każdej sprawie, w której stwierdzi nieprawidłowości w ustalaniu obowiązku ubezpieczeń społecznych (art. 68 ustawy systemowej). Spór rozstrzygany jest decyzją ZUS, od której płatnicy często odwołują się do właściwego sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. Jeżeli sprawa obowiązku ubezpieczeń została prawomocnie rozstrzygnięta wyrokiem sądu apelacyjnego, można spróbować skorzystać z nadzwyczajnego środka, jakim jest rozpatrzenie sporu przez Sąd Najwyższy.

Różnice pomiędzy umową o dzieło a umową o świadczenie usług/zlecenia

W prawie polskim występuje zasada swobody umów, zgodnie z którą o charakterze prawnym umowy decydują strony umowy. Oznacza to, że co prawda strony, zawierając umowę, mogą jej treść kształtować według swobodnego uznania i zawrzeć taką umowę, jaka im odpowiada, ale pod warunkiem, że będą przestrzegać zarówno przepisów Kodeksu cywilnego, jak i innych norm prawnych, w tym także zasad współżycia społecznego. Nazwa umowy nie może przesądzać o jej rodzaju. Charakter umowy określa jej treść, a także - przede wszystkim - warunki i okoliczności towarzyszące jej wykonywaniu. Zamiar zawarcia umowy o dzieło, a także świadome podpisanie takiej umowy nie mogą zmienić charakteru wykonywanej pracy na podstawie takiej umowy, jeśli wykazuje ono w przeważającym stopniu cechy innego stosunku prawnego. Zatem ważne jest zrozumienie, czym różnią się między sobą umowy o dzieło i umowy zlecenia albo umowy o świadczenie usług. Poniżej przedstawione są cechy poszczególnych umów.