(1)

Unia celna stanowi fundament Unii Europejskiej, która jest jednym z największych bloków handlowych na świecie. Unia celna ma zasadnicze znaczenie dla udanej integracji Unii i właściwego funkcjonowania rynku wewnętrznego z korzyścią dla przedsiębiorstw i konsumentów.

(2)

Unijny handel międzynarodowy podlega zarówno przepisom prawa celnego, jak i przepisom innym niż przepisy celne. Te ostatnie mają zastosowanie do konkretnych towarów w obszarach polityki takich jak zdrowie i bezpieczeństwo, środowisko, rolnictwo, rybołówstwo, dziedzictwo kulturowe i nadzór rynku. Jednym z głównych zadań powierzonych organom celnym na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 952/2013 (3) jest zapewnianie bezpieczeństwa i ochrony Unii i jej mieszkańców oraz ochrony środowiska, w stosownych przypadkach w ścisłej współpracy z innymi organami. Brak harmonizacji między unijnymi formalnościami niedotyczącymi ceł oraz formalnościami celnymi prowadzi do złożonych i uciążliwych obowiązków sprawozdawczych dla przedsiębiorstw, nieskutecznych procesów odprawy towarów sprzyjających błędom i oszustwom oraz dodatkowych kosztów dla przedsiębiorców. Brak interoperacyjności systemów stosowanych przez te organy celne i inne organy stanowi poważną przeszkodę na drodze do ukończenia tworzenia jednolitego rynku cyfrowego w odniesieniu do kontroli celnych. W celu rozwiązania problemu niepełnej interoperacyjności między organami celnymi a właściwymi organami partnerskimi w zarządzaniu procesami odprawy towarów oraz w celu koordynacji działań w tym obszarze Komisja i państwa członkowskie podjęły na przestrzeni lat szereg zobowiązań do opracowania inicjatyw w zakresie jednego okienka do celów odprawy towarów.

(3)

Zgodnie z decyzją nr 70/2008/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (4) państwa członkowskie i Komisja mają podejmować starania w celu utworzenia i wdrożenia modelu usług objętych systemem jednego okienka zapewniających niezakłócony przepływ danych między przedsiębiorcami a organami celnymi, między organami celnymi a Komisją, między organami celnymi a innymi administracjami lub agencjami oraz pomiędzy systemami celnymi w Unii. Niektóre elementy tej decyzji zostały zastąpione albo nie są wystarczająco konkretne, aby zachęcać i motywować do dalszych postępów, w szczególności w zakresie inicjatywy dotyczącej jednego okienka. W związku z tym i zgodnie ze sprawozdaniem końcowym Komisji z dnia 21 stycznia 2015 r. zatytułowanym "Ocena wdrożenia elektronicznych systemów celnych w UE" w konkluzjach Rady z dnia 17 grudnia 2014 r. w sprawie wdrażania elektronicznych systemów celnych oraz jednego okienka w Unii Europejskiej zatwierdzono deklarację wenecką z dnia 15 października 2014 r. i wezwano Komisję do przedstawienia wniosku dotyczącego zmiany decyzji nr 70/2008/WE.

(4)

W dniu 1 października 2015 r. Rada przyjęła decyzję (UE) 2015/1947 (5), zawierającą w imieniu Unii Porozumienie o ułatwieniach w handlu, które weszło w życie w dniu 22 lutego 2017 r. Porozumienie to stanowi największe osiągnięcie w zakresie ułatwień w handlu i reformy celnej w ramach Światowej Organizacji Handlu. Zawiera ono postanowienia mające na celu znaczne usprawnienie odprawy towarów i skutecznej współpracy między organami celnymi a innymi organami regulacyjnymi w zakresie ułatwień w handlu oraz kwestii zgodności z przepisami celnymi. Zgodnie z art. 10 ust. 4 tego porozumienia członkowie mają dążyć do utworzenia lub utrzymania pojedynczego punktu kontaktowego, umożliwiającego przedsiębiorstwom składanie dokumentów lub zgłaszanie wymaganych danych uczestniczącym organom lub służbom w związku z przywozem, wywozem lub tranzytem towarów za pośrednictwem jednego punktu wprowadzenia. W stosownych przypadkach i w przypadkach przewidzianych w przepisach Unii innych niż przepisy prawa celnego państwa członkowskie powinny również móc umożliwić przedsiębiorstwom składanie dokumentów lub zgłaszanie wymaganych danych w odniesieniu do towarów czasowo składowanych za pośrednictwem tego jednego punktu wprowadzenia.

(5)

Ułatwienia w handlu, a także bezpieczeństwo i ochrona dotyczą wszystkich organów zaangażowanych w proces odprawy towarów na granicach Unii. Gwałtowny wzrost handlu międzynarodowego i elektronicznego zwiększył potrzebę lepszej współpracy i koordynacji wśród tych organów. Trwający proces transformacji cyfrowej umożliwia skuteczniejsze rozwiązanie tej sytuacji poprzez połączenie systemów organów celnych i właściwych organów partnerskich oraz umożliwienie zintegrowanej, dostępnej i systematycznej zautomatyzowanej wymiany informacji między nimi, z myślą o zacieśnieniu współpracy w zakresie procedur celnych. Obecne ramy zgodności regulacyjnej są niewystarczające do wspierania skutecznej interakcji między organami celnymi a właściwymi organami partnerskimi, których systemy i procedury charakteryzują się rozdrobnieniem i redundancją. W pełni skoordynowany i sprawny proces odprawy towarów wymaga usprawnionego unijnego otoczenia regulacyjnego w zakresie handlu międzynarodowego, zapewniające długoterminowe korzyści Unii i jej mieszkańcom we wszystkich obszarach polityki, sprzyjające skuteczności i sprawnemu funkcjonowaniu rynku wewnętrznego oraz zapewniające ochronę konsumentów.

(6)

Wdrażając niniejsze rozporządzenie należy uwzględnić sprawozdanie specjalne Europejskiego Trybunału Obrachunkowego nr 4/2021 pt. "Kontrole celne - niedostateczna harmonizacja szkodzi interesom finansowym UE" oraz konkluzje Rady z dnia 28 czerwca 2021 r. w sprawie tego sprawozdania specjalnego, ponieważ właściwe funkcjonowanie rynku wewnętrznego i unii celnej wymaga wystarczających zasobów i personelu.

(7)

Plan działania UE na rzecz administracji elektronicznej na lata 2016-2020 ustanowiony w komunikacie Komisji z dnia 19 kwietnia 2016 r. ma na celu zwiększenie wydajności usług publicznych poprzez wyeliminowanie istniejących barier cyfrowych, zmniejszenie obciążenia administracyjnego i zwiększenie jakości interakcji między administracjami krajowymi. W szczególności ten plan działania ustanawia zasady takie jak standardowa zasada "domyślnej cyfrowości" usług, zasada jednorazowości podawania informacji oraz zasada "domyślnej transgraniczności", które mają na celu ułatwienie mobilności w ramach jednolitego rynku cyfrowego. Zapisano w nim również zasady "domyślnej interoperacyjności", która ma zapewnić sprawne funkcjonowanie usług publicznych na całym rynku wewnętrznym oraz wiarygodność danych osobowych i bezpieczeństwo informatyczne.

(8)

Zgodnie z wizją przedstawioną w Planie działania UE na rzecz administracji elektronicznej na lata 2016-2020 i z szerszymi staraniami na rzecz uproszczenia i cyfryzacji procesów przekazywania informacji w odniesieniu do międzynarodowej wymiany towarowej Komisja opracowała dobrowolny projekt pilotażowy zwany unijnym systemem jednego okienka w dziedzinie ceł służącego do wymiany świadectw. Projekt ten pozwala organom celnym na automatyczną weryfikację zgodności z ograniczoną liczbą formalności pozacelnych, umożliwiając wymianę informacji pomiędzy systemami celnymi uczestniczących państw członkowskich a odpowiednimi unijnymi systemami pozacelnymi, które służą do zarządzania formalnościami niedotyczącymi ceł. Projekt ten usprawnił procedury odprawy celnej, ale jego dobrowolny charakter wyraźnie ogranicza potencjał do generowania znacznych korzyści dla organów celnych, właściwych organów partnerskich i przedsiębiorców. Potencjalne korzyści płynące z projektu są ograniczone, w szczególności ze względu na brak kompleksowego obrazu całego przywozu do Unii i wywozu z Unii oraz na jego ograniczony wpływ na zmniejszenie obciążenia administracyjnego dla przedsiębiorców.

(9)

Aby osiągnąć w pełni cyfrowe środowisko i wydajny proces odprawy towarów dla wszystkich stron zaangażowanych w handel międzynarodowy, konieczne jest ustanowienie wspólnych zasad zharmonizowanego i zintegrowanego unijnego środowiska jednego okienka w dziedzinie ceł. Środowisko to powinno obejmować zestaw w pełni zintegrowanych usług elektronicznych świadczonych na poziomie unijnym i krajowym, aby ułatwić dzielenie się informacjami i współpracę cyfrową między organami celnymi a właściwymi organami partnerskimi oraz usprawnić procesy odprawy towarów dla przedsiębiorców. Unijne środowisko jednego okienka w dziedzinie ceł powinno zostać utworzone w zgodności z możliwościami wiarygodnej identyfikacji i uwierzytelniania, jakie daje rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 910/2014 (6), oraz z zasadą jednorazowości, w stosownych przypadkach, jak powtórzono w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1724 (7). Aby wdrożyć unijne środowisko jednego okienka w dziedzinie ceł, konieczne jest ustanowienie, na podstawie projektu pilotażowego, systemu wymiany świadectw, a mianowicie elektronicznego unijnego systemu jednego okienka w dziedzinie ceł służącego do wymiany świadectw (EU CSW-CERTEX) łączącego krajowe środowiska jednego okienka w dziedzinie ceł i unijne systemy pozacelne służące do zarządzania konkretnymi formalnościami niedotyczącymi ceł. Konieczna jest również harmonizacja krajowych środowisk jednego okienka w dziedzinie ceł, włączenie tych środowisk do unijnego środowiska jednego okienka w dziedzinie ceł i ustanowienie zestawu przepisów dotyczących cyfrowej współpracy administracyjnej w ramach unijnego środowiska jednego okienka w dziedzinie ceł.

(10)

Unijne środowisko jednego okienka w dziedzinie ceł powinno być w jak największym stopniu uzgodnione i interoperacyjne z innymi istniejącymi lub przyszłymi systemami związanymi z cłami, takimi jak odprawa scentralizowana na mocy rozporządzenia (UE) nr 952/2013. W stosownych przypadkach należy dążyć do synergii między europejskim systemem morskich pojedynczych punktów kontaktowych ustanowionym rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1239 (8), a unijnym środowiskiem jednego okienka w dziedzinie ceł.

(11)

Niniejsze rozporządzenie powinno w szczególności prowadzić do lepszej ochrony obywateli oraz zmniejszenia obciążenia administracyjnego dla przedsiębiorców i organów celnych.

(12)

Konieczne jest, aby unijne środowisko jednego okienka w dziedzinie ceł obejmowało rozwiązania o wysokim poziomie cyberbezpieczeństwa, aby w miarę możliwości zapobiegać atakom, które mogłyby zakłócić funkcjonowanie systemów celnych i pozacelnych, zaszkodzić bezpieczeństwu handlu lub spowodować szkody dla gospodarki Unii. Standardy cyberbezpieczeństwa powinny być opracowywane tak, aby ewoluowały w tym samym tempie co wymogi regulacyjne w zakresie bezpieczeństwa informacji sieciowych. Przy tworzeniu, obsłudze i utrzymaniu unijnego środowiska jednego okienka w dziedzinie ceł Komisja i państwa członkowskie powinny stosować się do odpowiednich wytycznych dotyczących cyberbezpieczeństwa wydanych przez Agencję Unii Europejskiej ds. Cyberbezpieczeństwa (ENISA).

(13)

Wymiana informacji cyfrowych poprzez EU CSW-CERTEX powinna obejmować unijne formalności pozacelne określone w prawodawstwie Unii innym niż przepisy prawa celnego, którego egzekwowanie powierzono organom celnym. Unijne formalności pozacelne obejmują wszystkie operacje, które mają zostać przeprowadzone przez osobę fizyczną, przedsiębiorcę lub właściwy organ partnerski w zakresie międzynarodowego przepływu towarów, w tym tę część przepływu. która przebiega między państwami członkowskimi, jeżeli jest to wymagane. W ramach tych formalności nakłada się różne obowiązki w odniesieniu do przywozu, wywozu lub tranzytu określonych towarów, a ich weryfikacja za pośrednictwem kontroli celnych ma fundamentalne znaczenie dla skutecznego funkcjonowania unijnego środowiska jednego okienka w dziedzinie ceł. EU CSW-CERTEX powinien obejmować formalności cyfrowe określone w prawodawstwie Unii i zarządzane przez właściwe organy partnerskie w elektronicznych unijnych systemach pozacelnych, w których przechowuje się istotne informacje z wszystkich państw członkowskich wymagane do odprawy towarów. Należy zatem określić unijne formalności pozacelne i odpowiednie unijne systemy pozacelne, które powinny być przedmiotem współpracy cyfrowej za pośrednictwem EU CSW-CERTEX.

W szczególności definicja unijnych systemów pozacelnych powinna być szeroka i powinna obejmować różne sytuacje i sformułowania prawne w aktach prawnych, które umożliwiły lub umożliwią utworzenie tych systemów i korzystanie z nich. Należy również określić terminy, w których dany unijny system pozacelny obejmujący unijną formalność pozacelną oraz krajowe środowiska jednego okienka w dziedzinie ceł powinny zostać połączone z EU CSW-CERTEX. Terminy te powinny odzwierciedlać terminy dopełnienia określonej unijnej formalności pozacelnej ustanowione w prawodawstwie Unii innym niż przepisy prawa celnego, aby umożliwić dopełnienie tej formalności za pośrednictwem unijnego środowiska jednego okienka w dziedzinie ceł. W szczególności EU CSW-CERTEX powinien początkowo obejmować wymogi sanitarne i fitosanitarne, przepisy dotyczące przywozu produktów ekologicznych, wymogi środowiskowe dotyczące fluorowanych gazów cieplarnianych i substancji zubożających warstwę ozonową oraz formalności związane z przywozem dóbr kultury.

(14)

EU CSW-CERTEX powinien ułatwiać wymianę informacji między krajowymi środowiskami jednego okienka w dziedzinie ceł a unijnymi systemami pozacelnymi. Odpowiednio, gdy przedsiębiorca składa zgłoszenie celne lub zgłoszenie do powrotnego wywozu, w przypadku którego wymagane jest uprzednie dopełnienie unijnych formalności pozacelnych, organy celne i właściwe organy partnerskie powinny móc automatycznie i skutecznie wymieniać i sprawdzać informacje wymagane do procesu odprawy celnej. Usprawniona współpraca cyfrowa i koordynacja między organami celnymi a właściwymi organami partnerskimi powinna prowadzić do bardziej zintegrowanych, szybszych i prostszych elektronicznych procesów na potrzeby odprawy towarów oraz lepszego egzekwowania unijnych formalności pozacelnych i większego zakresu zgodności z nimi.

(15)

Komisja we współpracy z państwami członkowskimi powinna opracować, zintegrować i obsługiwać EU CSW-CERTEX, w tym zapewnić państwom członkowskim odpowiednie szkolenia na temat jego funkcjonowania i wdrażania. Aby zapewnić odpowiednie, zharmonizowane i znormalizowane usługi jednego okienka na szczeblu Unii w zakresie unijnych formalności pozacelnych, Komisja powinna połączyć każdy z unijnych systemów pozacelnych z EU CSW-CERTEX. Państwa członkowskie, w razie potrzeby wspierane przez Komisję, powinny być odpowiedzialne za połączenie swoich krajowych środowisk jednego okienka w dziedzinie ceł z EU CSW-CERTEX.

(16)

Przetwarzanie danych osobowych i danych nieosobowych w EU CSW-CERTEX powinno odbywać się zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 (9) (zwanym dalej "RODO"), rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1725 (10) (zwanym dalej "rozporządzeniem w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych przez instytucje, organy i jednostki organizacyjne Unii") i pozostaje bez uszczerbku dla rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1807 (11) (zwanego dalej "rozporządzeniem w sprawie swobodnego przepływu danych nieosobowych"). Powinno ono odbywać się w bezpiecznym i chronionym środowisku, które jest chronione przed zagrożeniami cyberbezpieczeństwa. W tym celu należy korzystać z odpowiednich środków organizacyjnych i technicznych w zakresie cyberbezpieczeństwa, takich jak szyfrowanie. Ponadto powinno ono umożliwiać wymianę informacji między krajowymi środowiskami jednego okienka w dziedzinie ceł a unijnymi systemami pozacelnymi bez przechowywania danych osobowych, z wyjątkiem rejestrów technicznych wymaganych do identyfikacji danych przesyłanych do danego systemu. Powinno ono również w razie potrzeby wiązać się z przekształcaniem danych w celu umożliwienia wymiany informacji pomiędzy obiema dziedzinami cyfrowymi. Infrastruktura technologii informacyjnej wykorzystywana do przekształcania danych powinna być zlokalizowana w Unii.

(17)

W zależności od rodzaju formalności pozacelnych informacje elektroniczne, które mają być wymieniane za pośrednictwem EU CSW-CERTEX, mogą zawierać różne kategorie osób, których dane dotyczą, oraz ich dane osobowe wymagane do złożenia zgłoszenia celnego lub zgłoszenia do powrotnego wywozu lub złożenia wniosku o dokumenty załączane do zgłoszenia. Zgłoszenia celne lub zgłoszenia do powrotnego wywozu mogą zawierać dane osobowe różnych kategorii osób, których dane dotyczą, w tym eksporterów, importerów, odbiorców i dodatkowych uczestników łańcucha dostaw. Dokumenty załączane do zgłoszenia mogą zawierać te same informacje w odniesieniu do innych kategorii osób, których dane dotyczą, takich jak nadawcy, eksporterzy, odbiorcy, importerzy i licencjobiorcy. Trzecia kategoria osób, których dane dotyczą, których dane osobowe mogą być przetwarzane w EU CSW-CERTEX, obejmuje upoważniony personel organów celnych, właściwych organów partnerskich lub innego certyfikowanego organu, a także personel Komisji i dostawców usług będących osobami trzecimi działających w imieniu Komisji, zaangażowanych w obsługę i utrzymanie EU CSW-CERTEX.

(18)

Jeżeli dane osobowe są przetwarzane przez co najmniej dwa podmioty, które wspólnie ustalają cele i sposoby przetwarzania, podmioty te są współadministratorami. Ponieważ Komisja oraz organy celne i właściwe organy partnerskie państw członkowskich są odpowiedzialne za funkcjonowanie EU CSW-CERTEX, powinny one być współadministratorami przetwarzania danych osobowych w EU CSW-CERTEX zgodnie z rozporządzeniami (UE) 2016/679 i (UE) 2018/1725.

(19)

Unijne środowisko jednego okienka w dziedzinie ceł powinno obejmować niezawodne instrumenty i powinno być zaprojektowane z myślą o zwiększaniu zdolności organów celnych w zakresie analizy danych i wspieraniu tych zdolności, w tym poprzez wykorzystanie narzędzi wspomaganych sztuczną inteligencją w celu wykrywania naruszeń podlegających kontrolom celnym lub badanych przez organy celne, w tym w odniesieniu do bezpieczeństwa i ochrony towarów oraz ochrony interesów finansowych Unii.

(20)

Zwiększona cyfryzacja formalności celnych i unijnych formalności pozacelnych mających zastosowanie do handlu międzynarodowego otworzyła państwom członkowskim nowe możliwości w zakresie poprawy współpracy cyfrowej między organami celnymi a właściwymi organami partnerskimi. Realizując te możliwości i priorytety, niektóre państwa członkowskie zaczęły opracowywać ramy dla krajowych środowisk jednego okienka w dziedzinie ceł. Inicjatywy te są bardzo różne w zależności od poziomu istniejącej architektury technologii informacyjnych w dziedzinie ceł, od priorytetów i struktur kosztów. Konieczne jest zatem wymaganie od państw członkowskich, by na potrzeby unijnych formalności pozacelnych objętych EU CSW-CERTEX ustanowiły i obsługiwały krajowe środowiska jednego okienka w dziedzinie ceł z minimalnym zestawem funkcji umożliwiających wykorzystanie wszystkich danych obecnych w unijnych systemach pozacelnych wykorzystywanych przez właściwe organy partnerskie. Te krajowe środowiska jednego okienka powinny stanowić krajowe komponenty unijnego środowiska jednego okienka w dziedzinie ceł, umożliwiając wymianę informacji i współpracę drogą elektroniczną między organami celnymi, właściwymi organami partnerskimi i przedsiębiorcami w celu zapewnienia przestrzegania i skutecznego egzekwowania przepisów prawa celnego i unijnych formalności pozacelnych objętych EU CSW-CERTEX.

Zgodnie z tym celem krajowe środowiska jednego okienka w dziedzinie ceł powinny umożliwiać automatyczną weryfikację przez organy celne formalności, w odniesieniu do których dane są przekazywane z unijnego systemu pozacelnego za pośrednictwem EU CSW-CERTEX. Krajowe środowiska jednego okienka w dziedzinie ceł powinny również umożliwiać właściwym organom partnerskim monitorowanie i kontrolę ilości towarów dozwolonych (zwane dalej "zarządzaniem ilością"), które zostały dopuszczone do obrotu w Unii przez organy celne. Należy to zapewnić poprzez dostarczanie do unijnych systemów pozacelnych za pośrednictwem EU CSW-CERTEX niezbędnych informacji dotyczących odprawy celnej. W praktyce zarządzanie ilością na poziomie Unii jest konieczne, aby umożliwić lepsze egzekwowanie formalności pozacelnych poprzez automatyczne i konsekwentne monitorowanie użycia dozwolonych ilości przy dopuszczaniu towarów do obrotu, tak by zapobiec ich nadmiernemu lub niewłaściwemu użyciu. Połączenie krajowych środowisk jednego okienka w dziedzinie ceł z EU CSW-CERTEX ułatwiłoby efektywne zarządzanie ilością na poziomie Unii.

(21)

Aby dodatkowo uprościć proces odprawy towarów dla przedsiębiorców, krajowe środowiska jednego okienka w dziedzinie ceł powinny stać się jednym kanałem komunikacji, który - bez uszczerbku dla wykorzystania innych istniejących kanałów - mógłby być wykorzystywany przez przedsiębiorców do komunikowania się z organami celnymi i właściwymi organami partnerskimi. Środowiska te nie powinny jednak ograniczać ani utrudniać innych form współpracy między organami celnymi a właściwymi organami partnerskimi. Unijne formalności pozacelne podlegające temu dodatkowemu środkowi ułatwiającemu stanowią podzbiór nadrzędnych formalności objętych EU CSW-CERTEX. Komisja powinna stopniowo wskazywać te formalności, oceniając spełnienie zestawu kryteriów istotnych dla ułatwień w handlu, z uwzględnieniem ich wykonalności prawnej i technicznej. Aby w dalszym stopniu zwiększać ułatwienia w handlu i poprawiać skuteczność kontroli, powinna istnieć możliwość wykorzystywania krajowych środowisk jednego okienka w dziedzinie ceł jako platformy służącej do koordynacji kontroli między organami celnymi a właściwymi organami partnerskimi zgodnie z art. 47 ust. 1 rozporządzenia (UE) nr 952/2013.

(22)

Każde państwo członkowskie powinno wyznaczyć co najmniej jeden właściwy organ, który będzie administratorem operacji przetwarzania danych odbywających się w ramach krajowego środowiska jednego okienka w dziedzinie ceł. Te operacje przetwarzania danych powinny być przeprowadzane zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2016/679. Biorąc pod uwagę, że niektóre dane pochodzące z krajowych środowisk jednego okienka w dziedzinie ceł mają być wymieniane z unijnymi systemami pozacelnymi za pośrednictwem EU CSW-CERTEX, od każdego państwa członkowskiego powinno się wymagać powiadomienia Komisji bez zbędnej zwłoki o naruszeniach ochrony danych osobowych zagrażających bezpieczeństwu, poufności, dostępności lub integralności danych osobowych przetwarzanych w jego krajowym środowisku jednego okienka i wymienianych za pośrednictwem EU CSW-CERTEX.

(23)

W pełni skoordynowany proces odprawy towarów wymaga procedur wspierających cyfrową współpracę i dzielenie się informacjami między organami celnymi, właściwymi organami partnerskimi i przedsiębiorcami w celu wypełniania i egzekwowania unijnych formalności pozacelnych objętych EU CSW-CERTEX. W tym kontekście interoperacyjność oznacza zdolność do płynnego prowadzenia tych procesów w systemach i dziedzinach celnych i innych niż celne, bez utraty kontekstu lub znaczenia wymienianych danych. Aby umożliwić w pełni zautomatyzowaną weryfikację unijnych formalności pozacelnych, EU CSW-CERTEX powinien zapewniać interoperacyjność techniczną oraz spójne znaczenie istotnych danych. Ważne jest uspójnienie terminologii dotyczącej formalności celnych i pozacelnych w celu zapewnienia, aby wymieniane dane i informacje były zachowywane i rozumiane w trakcie wymian między unijnymi systemami pozacelnymi a krajowymi środowiskami jednego okienka w dziedzinie ceł. Ponadto w celu zapewnienia zharmonizowanego egzekwowania unijnych formalności pozacelnych w całej Unii, w EU CSW-CERTEX powinno się określić procedurę celną lub ponowny wywóz, w przypadku których można korzystać z dokumentu załączanego do zgłoszenia na podstawie decyzji administracyjnej wskazanej przez właściwy organ partnerski w dokumencie załączanym do zgłoszenia. Z technicznego punktu widzenia EU CSW-CERTEX powinien zapewniać zgodność danych celnych z danymi innymi niż celne poprzez zmianę - w razie potrzeby - ich formatu lub struktury, bez zmiany ich treści.

(24)

EU CSW-CERTEX powinien służyć kilku celom w odniesieniu do objętych nim unijnych formalności pozacelnych. Powinno się w nim udostępniać organom celnym istotne dane w celu lepszego egzekwowania przez nie pozacelnej unijnej polityki regulacyjnej dzięki zautomatyzowanej weryfikacji tych formalności. Powinien on również dostarczać właściwym organom partnerskim istotnych danych do monitorowania i określania przez nie pozostałej ilości towarów dozwolonych nieodpisanych przez organy celne w ramach odprawy celnej innych przesyłek. Ponadto powinien on wspierać wdrażanie zasady "punktu kompleksowej obsługi" w odniesieniu do przeprowadzania kontroli, o których mowa w art. 47 ust. 1 rozporządzenia (UE) nr 952/2013, poprzez ułatwianie integracji procedur celnych i unijnych procedur pozacelnych z myślą o w pełni zautomatyzowanym procesie odprawy towarów.

Niektóre akty prawne Unii wymagają przekazywania danych pomiędzy krajowymi systemami celnymi a systemem informacji i komunikacji ustanowionym w danym akcie. EU CSW-CERTEX powinien zatem umożliwiać zautomatyzowaną wymianę informacji między organami celnymi a właściwymi organami partnerskimi, gdy jest to wymagane w tych aktach, nie ograniczając współpracy tylko do tej wymiany danych. W zakresie, w jakim nie stanowi o tym prawo Unii, państwa członkowskie określają aspekt operacyjny współpracy między organami celnymi a innymi organami na poziomie krajowym. W związku z tym państwa członkowskie mogą korzystać ze wszystkich funkcji EU CSW-CERTEX w celu w pełni zautomatyzowanego dopełniania formalności i realizowania innych zautomatyzowanych transferów danych między organami celnymi a odpowiednimi właściwymi organami partnerskimi, wymaganych prawodawstwem Unii ustanawiającym unijne formalności pozacelne.

(25)

Aby ustanowić jeden kanał komunikacji z organami zaangażowanymi w odprawę towarów, krajowe środowiska jednego okienka w dziedzinie ceł powinny umożliwiać przedsiębiorcom dostarczanie w pojedynczym punkcie niezbędnych danych wymaganych w przepisach prawa celnego i unijnych przepisach innych niż dotyczące ceł oraz otrzymywanie bezpośrednio w tym punkcie wszelkich powiązanych elektronicznych informacji zwrotnych od zaangażowanych organów. Takie informacje zwrotne mogą obejmować powiadomienia o decyzjach celnych. Powinno być możliwe, aby ten jeden kanał komunikacji wykorzystywany był wyłącznie do unijnych formalności pozacelnych objętych EU CSW-CERTEX oraz wskazanych jako odpowiednie dla dodatkowych środków ułatwiających.

(26)

Dane zawarte w zgłoszeniu celnym lub zgłoszeniu do powrotnego wywozu i dane zawarte w dokumentach załączanych do zgłoszenia wymaganych na potrzeby wymienionych w załączniku unijnych formalności pozacelnych w znacznym stopniu się pokrywają. Aby umożliwić ponowne wykorzystanie danych, tak by przedsiębiorcy nie musieli dostarczać tych samych danych więcej niż raz, konieczne jest uzgodnienie i racjonalizacja wymogów dotyczących danych na potrzeby formalności celnych oraz unijnych formalności pozacelnych objętych EU CSW-CERTEX. Komisja powinna zatem określić elementy danych, które są zawarte zarówno w zgłoszeniu celnym lub w zgłoszeniu do powrotnego wywozu, jak i w dokumentach załączanych do zgłoszenia wymaganych na potrzeby wymienionych w załączniku unijnych formalności pozacelnych (zwane dalej "wspólnym zbiorem danych"). Komisja powinna również określić elementy danych, które są wymagane wyłącznie na mocy unijnych przepisów innych niż przepisy celne (zwane dalej "zbiorem danych właściwego organu partnerskiego"). Wspólny zbiór danych, zbiór danych właściwego organu partnerskiego i zbiór danych wymaganych wyłącznie przez organy celne powinny stanowić zintegrowany zbiór danych obejmujący wszystkie informacje związane z odprawą celną potrzebne do wypełnienia formalności celnych oraz unijnych formalności pozacelnych objętych EU CSW-CERTEX.

(27)

Aby umożliwić dopełnianie formalności celnych oraz formalności pozacelnych dotyczących tego samego przemieszczania towarów, krajowe środowiska jednego okienka w dziedzinie ceł powinny (w przypadku obowiązkowych unijnych systemów pozacelnych) lub mogą (w przypadku dobrowolnych unijnych systemów pozacelnych) umożliwiać przedsiębiorcom przedłożenie za pośrednictwem zintegrowanego zbioru danych wszystkich danych wymaganych przez różne organy regulacyjne do objęcia towarów procedurą celną lub do ich powrotnego wywozu. W zależności od konkretnych unijnych formalności pozacelnych, powinna istnieć możliwość przedłożenia takich danych w różnych momentach i wraz ze zgłoszeniem celnym lub zgłoszeniem do powrotnego wywozu składanymi przed oczekiwanym przedstawieniem towarów organom celnym zgodnie z art. 171 rozporządzenia (UE) nr 952/2013. Przedłożenie danych w taki sposób umożliwiłoby wprowadzenie w życie zasady jednorazowości. Krajowe środowiska jednego okienka w dziedzinie ceł powinny wykorzystywać zintegrowany zbiór danych do przekazywania wspólnego zbioru danych i zbioru danych właściwego organu partnerskiego do EU CSW-CERTEX oraz przekazywania organom celnym wspólnych i szczegółowych danych wymaganych przez te organy.

(28)

Aby przekazywać informacje dostarczane przez przedsiębiorców za pośrednictwem krajowego środowiska jednego okienka w dziedzinie ceł wszystkim właściwym organom, EU CSW-CERTEX powinien umożliwiać niezbędną wymianę informacji między dziedziną ceł a dziedziną niedotyczącą ceł. W szczególności EU CSW-CERTEX powinien służyć do odbioru z krajowych środowisk jednego okienka w dziedzinie ceł danych wymaganych do dopełniania mających zastosowanie unijnych formalności pozacelnych i do przekazywania tych danych do odpowiedniego unijnego systemu pozacelnego. Wymiana ta powinna umożliwiać właściwym organom partnerskim przegląd informacji przesyłanych do odpowiednich unijnych systemów pozacelnych oraz podejmowanie decyzji w zakresie odprawy celnej, które powinny być przekazywane organom celnym za pośrednictwem EU CSW-CERTEX. Organy celne powinny natomiast przekazywać te informacje przedsiębiorcom za pośrednictwem krajowych środowisk jednego okienka w dziedzinie ceł. Jako identyfikator służący do udostępniania i wzajemnej weryfikacji informacji związanych z tą wymianą powinno się wykorzystywać numer rejestracyjny i identyfikacyjny przedsiębiorcy (zwany dalej "numerem EORI").

(29)

Zgodnie z art. 9 rozporządzenia (UE) nr 952/2013 numer EORI jest przydzielany każdemu przedsiębiorcy zaangażowanemu w operacje celne jako identyfikator na potrzeby wszystkich kontaktów z organami celnymi w Unii. Komisja utrzymuje centralny system EORI do przechowywania i obsługi danych związanych z EORI. Aby ułatwić współpracę między poszczególnymi organami zaangażowanymi w proces odprawy towarów, właściwe organy partnerskie powinny mieć dostęp do systemu EORI w celu potwierdzenia numeru EORI, którego mogą zażądać od przedsiębiorców przy dopełnianiu formalności.

(30)

Ścisła współpraca między Komisją a państwami członkowskimi jest kluczowa dla koordynacji wszystkich działań związanych ze skutecznym funkcjonowaniem unijnego środowiska jednego okienka w dziedzinie ceł. Pomoże ona również zniwelować różnice w poziomie cyfryzacji i gotowości cyfrowej, co pozwoli zapobiec potencjalnym zakłóceniom. Biorąc pod uwagę szeroki i różnorodny zakres tych działań, każde państwo członkowskie powinno wyznaczyć właściwy organ jako krajowego koordynatora. Bez uszczerbku dla organizacji wewnętrznej administracji krajowych, krajowy koordynator powinien być punktem kontaktowym dla Komisji i powinien promować współpracę na szczeblu krajowym, jednocześnie zapewniając interoperacyjność systemu. Komisja powinna w razie potrzeby zapewniać koordynację i pomagać w zapewnianiu skutecznego egzekwowania unijnych formalności pozacelnych.

(31)

Tworzenie unijnego środowiska jednego okienka w dziedzinie ceł pociąga za sobą różne koszty związane z wdrażaniem. Ważne jest, aby rozdzielić te koszty pomiędzy Komisję i państwa członkowskie w najbardziej odpowiedni sposób, w zależności od rodzaju świadczonych usług. Komisja powinna ponosić koszty związane z tworzeniem, utrzymaniem i obsługą EU CSW-CERTEX, który jest centralnym komponentem unijnego środowiska jednego okienka w dziedzinie ceł, oraz koszty związane z zapewnieniem funkcjonowania jego interfejsów z unijnymi systemami pozacelnymi. Państwa członkowskie powinny ponosić koszty związane z ich rolą w zakresie zapewniania funkcjonowania interfejsów z EU CSW-CERTEX oraz tworzenia, utrzymania i obsługi krajowych środowisk jednego okienka w dziedzinie ceł.

(32)

Konieczne jest szczegółowe planowanie, aby stopniowo włączać do EU CSW-CERTEX różne unijne formalności pozacelne z różnorodnych obszarów polityki. W tym celu Komisja powinna przygotować program prac, aby wprowadzić te formalności do EU CSW-CERTEX oraz stworzyć połączenia między unijnymi systemami pozacelnymi przetwarzającymi te formalności a EU CSW-CERTEX. Głównym celem tego programu prac powinno być wspieranie wymogów operacyjnych i harmonogramu wdrażania tych działań, ze szczególnym uwzględnieniem prac informatycznych wymaganych między innymi w krajowych środowiskach jednego okienka w dziedzinie ceł. Program prac powinien być regularnie poddawany przeglądowi, aby ocenić ogólne postępy w stosowaniu niniejszego rozporządzenia i aktualizowany co najmniej raz na trzy lata.

(33)

Komisja powinna regularnie monitorować stopień rozwoju unijnego środowiska jednego okienka w dziedzinie ceł i potencjał dalszego rozszerzenia jego stosowania. W tym celu Komisja powinna sporządzać roczne sprawozdanie na temat stanu wdrożenia unijnego środowiska jednego okienka w dziedzinie ceł i krajowych środowisk jednego okienka w dziedzinie ceł, w odniesieniu do programu prac. Ponadto sprawozdanie to powinno również zawierać szczegółowy przegląd istniejących unijnych formalności pozacelnych oraz formalności zawartych we wnioskach ustawodawczych Komisji, aby uzyskać jasny ogląd stanu cyfryzacji formalności na granicach. Co więcej, w sprawozdaniu tym należy, co najmniej raz na trzy lata, zawrzeć wyniki regularnego monitorowania funkcjonowania unijnego środowiska jednego okienka w dziedzinie ceł. Oprócz monitorowania Komisja powinna także regularnie oceniać funkcjonowanie EU CSW-CERTEX, aby zapewnić skuteczne egzekwowanie unijnych formalności pozacelnych objętych EU CSW-CERTEX. Komisja powinna przedstawiać Parlamentowi Europejskiemu i Radzie regularne sprawozdania oceniające dotyczące funkcjonowania unijnego środowiska jednego okienka w dziedzinie ceł. W sprawozdaniach tych należy zamieszczać podsumowanie postępów, określać obszary wymagające poprawy i proponować zalecenia na przyszłość w świetle postępów poczynionych w kierunku lepszej współpracy cyfrowej między organami celnymi a właściwymi organami partnerskimi zaangażowanymi w odprawę towarów, aby zapewnić uproszczenie procedur dla przedsiębiorców i skuteczne egzekwowanie unijnych formalności pozacelnych. W sprawozdaniach tych należy również uwzględniać istotne informacje przekazane przez państwa członkowskie, m.in. na temat ich krajowych środowisk jednego okienka w dziedzinie ceł. Do celów monitorowania i sprawozdawczości Komisja powinna zorganizować i utrzymywać stały dialog z państwami członkowskimi, odpowiednimi przedsiębiorcami i innymi właściwymi podmiotami.

(34)

Utworzenie nowych systemów informatycznych i aktualizacja istniejących systemów informatycznych wymagają znacznych wysiłków w zakresie inwestycji finansowych i ludzkich, zwłaszcza w same technologie informatyczne. Niniejsze rozporządzenie buduje pomosty między organami celnymi a właściwymi organami partnerskimi oraz zapewnia ramy współpracy cyfrowej, które należy wdrożyć w całej Unii. W związku z tym - aby zapewnić odpowiednie planowanie i ramy czasowe - zachęca się państwa członkowskie do przeprowadzania ocen jego skutków dla ich krajowych systemów, procesów i planowania oraz do przekazania Komisji w odpowiednim terminie niezbędnych informacji z myślą o wspieraniu lepszego stanowienia prawa, w szczególności w odniesieniu do aktów delegowanych i aktów wykonawczych, zgodnie z celami Porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa (12).

(35)

W celu zapewnienia wydajnego i skutecznego funkcjonowania unijnego środowiska jednego okienka w dziedzinie ceł należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania aktów zgodnie z art. 290 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w odniesieniu do zmiany znajdującego się w załączniku wykazu unijnych formalności pozacelnych objętych EU CSW-CERTEX, uzupełnienia niniejszego rozporządzenia poprzez określenie elementów danych, które mają być wymieniane za pośrednictwem EU CSW-CERTEX oraz uzupełnienia niniejszego rozporządzenia poprzez określenie wspólnego zbioru danych wraz ze zbiorem danych właściwego organu partnerskiego dla każdego odpowiedniego aktu Unii mającego zastosowanie do unijnych formalności pozacelnych włączonych do EU CSW-CERTEX. Przy zmianie wykazu unijnych formalności pozacelnych objętych EU CSW-CERTEX Komisja powinna również określić daty, do których odpowiednie unijne systemy pozacelne i krajowe środowiska jednego okienka w dziedzinie ceł powinny zostać połączone z EU CSW-CERTEX. Daty te należy ustalić z uwzględnieniem dwóch elementów: po pierwsze, dat, do których należy wypełnić niektóre obowiązki wynikające z prawodawstwa Unii, aby zapewnić możliwość wykorzystania do tego celu unijnego środowiska jednego okienka w dziedzinie ceł, a po drugie, okresów wdrażania, które są powszechnie stosowane w systemach celnych.

Państwa członkowskie mogą połączyć niektóre unijne systemy pozacelne i krajowe środowisko jednego okienka w dziedzinie ceł z EU CSW-CERTEX wcześniej, niż w terminie określonym w załączniku. Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów, oraz aby konsultacje te prowadzone były zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa. W szczególności, aby zapewnić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie udział na równych zasadach w przygotowaniu aktów delegowanych, instytucje te otrzymują wszelkie dokumenty w tym samym czasie co eksperci państw członkowskich, a eksperci tych instytucji mogą systematycznie brać udział w posiedzeniach grup eksperckich Komisji zajmujących się przygotowaniem aktów delegowanych.

(36)

W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania niniejszego rozporządzenia należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze w odniesieniu do: ustanawiania zakresu odpowiedzialności każdego ze współadministratorów za przestrzeganie obowiązków wynikających z rozporządzeń (UE) 2016/679 i (UE) 2018/1725; przyjmowania przepisów szczegółowych dotyczących wymiany informacji prowadzonej za pośrednictwem EU CSW-CERTEX, w tym - w stosownych przypadkach - przepisów szczegółowych w celu zapewnienia ochrony danych osobowych; wskazywania unijnych formalności pozacelnych włączonych do EU CSW-CERTEX, które mogą podlegać dodatkowej współpracy cyfrowej; przyjmowania ustaleń proceduralnych dotyczących dodatkowych wymian informacji za pośrednictwem EU CSW-CERTEX, w tym - w stosownych przypadkach -przepisów szczegółowych regulujących ochronę danych osobowych, oraz przyjęcia programu prac wspierającego wdrażanie przepisów dotyczących połączenia właściwych unijnych systemów pozacelnych z EU CSW-CERTEX oraz integracji odpowiednich unijnych formalności pozacelnych. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 (13).

(37)

Ponieważ niniejszym rozporządzeniem wprowadza się mechanizm służący organom celnym do egzekwowania formalności mających wpływ na proces odprawy towarów, konieczne jest zawarcie tego rozporządzenia i przepisów uzupełniających i wykonawczych do niego w definicji przepisów prawa celnego zawartej w art. 5 pkt 2 rozporządzenia (UE) nr 952/2013. Podejście to jest zgodne z art. 3 tego rozporządzenia, w którym powierzono organom celnym zadanie polegające na zapewnianiu bezpieczeństwa i ochrony Unii i jej mieszkańców, w stosownych przypadkach w ścisłej współpracy z innymi organami, przy jednoczesnym ułatwianiu wymiany handlowej. Należy zatem zmienić rozporządzenie (UE) nr 952/2013 w celu włączenia unijnego środowiska jednego okienka w dziedzinie ceł do zawartego w nim wykazu przepisów prawa celnego. Artykuł 163 ust. 1 rozporządzenia (UE) nr 952/2013 stanowi, że dokumenty załączane do zgłoszenia wymagane do zastosowania przepisów regulujących właściwą procedurę celną lub powrotny wywóz mają znajdować się w posiadaniu zgłaszającego i być do dyspozycji organów celnych w chwili składania zgłoszenia celnego lub zgłoszenia do powrotnego wywozu. Ponieważ organy celne będą w stanie uzyskać niezbędne dane związane z unijnymi formalnościami niedotyczącymi ceł za pośrednictwem EU CSW-CERTEX, obowiązek ten należy uznać za spełniony. Należy zatem odpowiednio zmienić art. 163 ust. 1 rozporządzenia (UE) nr 952/2013 w celu lepszego zintegrowania procedur celnych i unijnych procedur pozacelnych, tak aby mogły one przebiegać jednocześnie.

(38)

Zgodnie z art. 42 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2018/1725 skonsultowano się z Europejskim Inspektorem Ochrony Danych, który wydał opinię w dniu 20 listopada 2020 r.

(39)

Włączenie unijnych formalności pozacelnych do EU CSW-CERTEX wymaga wdrożenia nowej infrastruktury technologii informacyjnej, aby ustanowić połączenia między krajowymi środowiskami jednego okienka w dziedzinie ceł a unijnymi systemami pozacelnymi, określenia danych, które mają być wymieniane, oraz opracowania specyfikacji technicznych i funkcjonalnych. Do celów stosowania niniejszego rozporządzenia należy zatem wziąć pod uwagę czas niezbędny do realizacji tych zadań na poziomie unijnym i krajowym. Ponadto należy przypuszczać, że wdrożenie dodatkowych środków w zakresie współpracy cyfrowej zajmie znacznie więcej czasu, ponieważ wymaga uprzedniego wskazania odpowiednich unijnych formalności pozacelnych wraz z właściwymi zmianami technicznymi. Konieczne jest zatem odroczenie stosowania niektórych przepisów niniejszego rozporządzenia.

(40)

Ponieważ cel niniejszego rozporządzenia, mianowicie poprawa egzekwowania unijnych wymogów regulacyjnych na granicach Unii i ułatwienie handlu międzynarodowego, nie może zostać osiągnięty w sposób wystarczający przez państwa członkowskie ze względu na z natury transnarodowy charakter przemieszczania towarów przez granice i jego złożoność, natomiast ze względu na skalę i skutki działania Unii możliwe jest jego lepsze osiągnięcie na poziomie Unii, może ona podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tego celu,