(1)

Program "Cła 2020" ustanowiony na mocy rozporządzenia (UE) nr 1294/2013 (3) i programy będące jego poprzednikami przyczyniły się w znacznym stopniu do ułatwienia i usprawnienia współpracy celnej między organami celnymi, a także do budowania ich zdolności administracyjnych, w zakresie potencjału ludzkiego i w dziedzinie technologii informacyjnej. Ponieważ wiele działań organów celnych ma charakter transgraniczny, bardziej wydajny i skuteczny sposób rozwijania takiej współpracy ma zapewnić państwom członkowskim ramy, w których może ona mieć miejsce poprzez ustanowienie programu dotyczącego ceł na poziomie Unii, realizowanego przez Komisję. Program "Cła 2020" okazał się także rozwiązaniem opłacalnym i wnoszącym faktyczną wartość dodaną do innych, dwustronnych lub wielostronnych, ram współpracy celnej. Ponadto program "Cła 2020" przyczynia się do ochrony interesów finansowych Unii i państw członkowskich poprzez wspieranie skutecznego poboru należności celnych. Zharmonizowane procedury celne są również ważne dla osiągania równoważnych rezultatów w zakresie zapobiegania nadużyciom finansowym i nielegalnym transgranicznym przepływom towarów. W związku z tym dalsze finansowanie działań w dziedzinie współpracy celnej poprzez ustanowienie nowego programu, tj. programu "Cła" (zwanego dalej "Programem"), jest zasadne, sprzyja wydajności oraz leży w interesie Unii.

(2)

Unia celna od 50 lat stanowi jeden z fundamentów Unii, która jest jednym z największych bloków handlowych na świecie. Unia celna jest ważnym przykładem pomyślnej integracji unijnej i ma zasadnicze znaczenie dla właściwego funkcjonowania wewnętrznego rynku z korzyścią zarówno dla przedsiębiorców, jak i dla obywateli. Unia celna znacznie się zmieniła w ciągu tego okresu, a organy celne z powodzeniem wykonują szeroki zakres zadań na granicach. Współpracując ze sobą, dążą one do ułatwienia zgodnego z prawem i sprawiedliwego handlu i ograniczenia biurokracji, pobierają dochody do budżetów krajowych i budżetu Unii oraz pomagają chronić obywateli przed zagrożeniami związanymi z terroryzmem, zagrożeniami dla zdrowia i środowiska oraz innymi rodzajami zagrożeń. W szczególności poprzez wprowadzenie ram wspólnego zarządzania ryzykiem na poziomie Unii i kontrolę przepływów środków pieniężnych w celu zwalczania prania pieniędzy i finansowania terroryzmu organy celne odgrywają istotną rolę w zwalczaniu terroryzmu i przestępczości zorganizowanej oraz nieuczciwej konkurencji. Biorąc pod uwagę te szerokie uprawnienia, organy celne są faktycznie wiodącymi organami, jeśli chodzi o kontrolę towarów na granicach zewnętrznych Unii. Warunkiem osiągnięcia silniejszej i ambitniejszej Unii jest zapewnienie jej niezbędnych zasobów. W tym kontekście Program powinien nie tylko obejmować współpracę celną, ale powinien też zapewniać wsparcie szerszego zakresu zadań organów celnych, które to zadania określono w art. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 952/2013 (4), takich jak nadzór nad międzynarodową wymianą handlową Unii, a zatem przyczyniać się do wdrażania zewnętrznych aspektów rynku wewnętrznego, wspólnej polityki handlowej oraz pozostałych wspólnych polityk Unii w zakresie wymiany handlowej, a także bezpieczeństwo całego łańcucha dostaw.

Podstawa prawna niniejszego rozporządzenia powinna zatem obejmować współpracę celną, jak przewidziano w art. 33 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), rynek wewnętrzny, jak przewidziano w art. 114 TFUE, i wspólną politykę handlową, jak przewidziano w art. 207 TFUE.

(3)

Program powinien wspomóc państwa członkowskie i Komisję poprzez zapewnienie ram działań, które mają na celu: wspieranie unii celnej i organów celnych, współpracujących ze sobą i działających jednolicie; przyczynienie się do ochrony interesów finansowych i gospodarczych Unii i jej państw członkowskich; zapewnienie bezpieczeństwa i ochrony Unii i jej mieszkańców, a tym samym przyczynienie się do ochrony konsumentów; ochronę Unii przed nieuczciwymi i nielegalnymi praktykami handlowymi przy równoczesnym ułatwianiu legalnej działalności gospodarczej; a także ułatwienie legalnego handlu, tak by przedsiębiorstwa i obywatele mogli w pełni korzystać z potencjału rynku wewnętrznego i światowego handlu.

(4)

Cła stanowią dynamiczny obszar polityki, przed którym stoją nowe wyzwania, takie jak globalizacja, nowe modele nadużyć finansowych i przemytu, a także transformacja cyfrowa. W związku z tymi wyzwaniami konieczne jest zapewnienie większego wsparcia organom celnym i innowacyjnych rozwiązań. Wspomniane wyzwania jeszcze bardziej uwypuklają potrzebę zacieśnienia współpracy między organami celnymi.

(5)

Aby zapewnić opłacalność Program powinien wykorzystywać możliwe synergie z innymi środkami Unii w powiązanych dziedzinach, takimi jak program Fiscalis, który ma zostać ustanowiony rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego program Fiscalis na rzecz współpracy w dziedzinie opodatkowania, instrument wsparcia finansowego na rzecz sprzętu do kontroli celnej, który ma zostać ustanowiony rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającym w ramach Funduszu Zintegrowanego Zarządzania Granicami, instrument wsparcia finansowego na rzecz sprzętu do kontroli celnej (zwanym dalej "rozporządzeniem w sprawie instrumentu na rzecz sprzętu do kontroli celnej"), unijny program zwalczania nadużyć finansowych, który ma zostać ustanowiony rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającym unijny program zwalczania nadużyć finansowych, instrument wsparcia finansowego na rzecz zarządzania granicami i wiz, który ma zostać ustanowiony rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającym, w ramach Funduszu Zintegrowanego Zarządzania Granicami, instrument wsparcia finansowego na rzecz zarządzania granicami i wiz (IZGW), Fundusz Bezpieczeństwa Wewnętrznego, który ma zostać ustanowiony rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającym Fundusz Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Program na rzecz jednolitego rynku, który ma zostać ustanowiony rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającym program na rzecz rynku wewnętrznego, konkurencyjności przedsiębiorstw, w tym małych i średnich przedsiębiorstw, dziedziny roślin, zwierząt, żywności i paszy, oraz statystyk europejskich ("Program na rzecz jednolitego rynku"),

Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności ustanowiony rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/241 (5) oraz Instrument Wsparcia Technicznego ustanowiony rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/240 (6).

(6)

W świetle znaczenia przeciwdziałania zmianie klimatu oraz zgodnie z zobowiązaniami Unii na rzecz realizacji porozumienia paryskiego (7) i celów Organizacji Narodów Zjednoczonych określonych w Agendzie na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030, przyjętej 25 września 2015 r., działania na mocy niniejszego rozporządzenia powinny przyczyniać się do realizacji dążeń Unii, by co najmniej 30 % łącznej kwoty budżetu Unii przeznaczyć na wspieranie celów związanych z klimatem oraz by 7,5 % budżetu rocznego Unii w 2024 r. oraz 10 % zarówno w 2026 r., jak i w 2027 r. stanowiły wydatki związane z różnorodnością biologiczną, przy uwzględnieniu istnienia nakładających się na siebie aspektów celów w zakresie klimatu i różnorodności biologicznej.

(7)

W niniejszym rozporządzeniu określono pulę środków finansowych na Program, która podczas corocznej procedury budżetowej ma stanowić dla Parlamentu Europejskiego i Rady główną kwotę odniesienia w rozumieniu pkt 18 Porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 16 grudnia 2020 r. pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą Unii Europejskiej i Komisją Europejską w sprawie dyscypliny budżetowej, współpracy w kwestiach budżetowych i należytego zarządzania finansami, a także nowych zasobów własnych, w tym harmonogramu wprowadzania nowych zasobów własnych (8). Aby jakiekolwiek nieprzewidziane wydatki mogły zostać uznane za kwalifikujące się do objęcia finansowaniem, powinny być bezpośrednio związane z celami Programu. Z puli środków finansowych na Program powinno być możliwe pokrywanie niezbędnych i należycie uzasadnionych wydatków na zarządzanie Programem i ocenie realizacji jego celów, pod warunkiem że działania te są związane z celem ogólnym i celami szczegółowymi Programu.

(8)

W celu wsparcia procesu przystępowania państw trzecich i stowarzyszania tych państw, jeżeli spełnione są określone warunki, Program powinien być otwarty dla państw przystępujących, państw kandydujących, potencjalnych kandydatów i krajów objętych europejską polityką sąsiedztwa. Może on być również otwarty dla innych państw trzecich zgodnie z warunkami określonymi w umowach szczegółowych pomiędzy Unią a tymi państwami i obejmujących kwestie ich uczestnictwa w programach Unii.

(9)

Do Programu stosuje się rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2018/1046 (9) (zwane dalej "rozporządzeniem finansowym"). Rozporządzenie finansowe określa zasady wykonania budżetu Unii, w tym zasady dotyczące dotacji, nagród, zamówień, zarządzania pośredniego, instrumentów finansowych, gwarancji budżetowych, pomocy finansowej oraz zwrotu kosztów poniesionych przez ekspertów zewnętrznych.

(10)

Do niniejszego rozporządzenia zastosowanie mają horyzontalne zasady finansowe przyjęte przez Parlament Europejski i Radę na podstawie art. 322 TFUE. Zasady te zostały ustanowione w rozporządzeniu finansowym i określają w szczególności procedurę uchwalania i wykonywania budżetu w drodze dotacji, zamówień, nagród, wykonania pośredniego oraz przewidują kontrolę odpowiedzialności podmiotów upoważnionych do działań finansowych. Zasady przyjęte na podstawie art. 322 TFUE obejmują również ogólny system warunkowości służący ochronie budżetu Unii.

(11)

Działania w ramach programu "Cła 2020" okazały się odpowiednie i dlatego powinny zostać utrzymane. Aby uprościć i uelastycznić realizację Programu, a tym samym zwiększyć skuteczność w osiąganiu jego celów, działania powinny zostać zdefiniowane wyłącznie w kategoriach ogólnych z podaniem wykazu przykładów konkretnych działań. Poprzez współpracę i budowanie zdolności Program powinien również propagować i wspierać wdrażanie innowacji i zwiększanie ich efektu dźwigni w celu dalszej poprawy zdolności unii celnej i unijnych organów celnych w zakresie realizacji głównych priorytetów dotyczących ceł. Działania finansowane w ramach niniejszego Programu powinny zostać zakończone lub dostosowane pod kątem większej skuteczności lub adekwatności, jeżeli w dowolnym momencie okażą się nieodpowiednie.

(12)

Rozporządzenie w sprawie instrumentu na rzecz sprzętu do kontroli celnej zostanie wkrótce przyjęte. W celu zachowania spójności i horyzontalnej koordynacji wszelkich działań prowadzonych w ramach współpracy dotyczących ceł i sprzętu do kontroli celnej, należy wdrażać wszystkie takie działania na podstawie jednego aktu prawnego, a mianowicie niniejszego rozporządzenia zawierającego jeden zbiór przepisów. W związku z tym instrument wsparcia finansowego na rzecz sprzętu do kontroli celnej powinien wspierać wyłącznie zakup, utrzymanie i modernizację kwalifikującego się sprzętu do kontroli celnej, natomiast niniejszy Program powinien wspierać wszelkie inne odnośne działania, takie jak działania prowadzone w ramach współpracy dotyczące oceny potrzeb w zakresie sprzętu lub - w stosownych przypadkach - szkolenia w odniesieniu do zakupionego sprzętu.

(13)

Wymiana informacji celnych i innych informacji powiązanych jest kluczowa dla prawidłowego funkcjonowania ceł i wykracza znacznie poza taką wymianę prowadzoną w ramach unii celnej. Dostosowania europejskich systemów elektronicznych lub ich rozszerzenia w celu umożliwienia współpracy z państwami trzecimi, które nie uczestniczą w Programie, oraz z organizacjami międzynarodowymi mogłyby leżeć w interesie Unii. W związku z tym, jeżeli jest to należycie uzasadnione takim interesem, odpowiednie dostosowania lub rozszerzenia europejskich systemów elektronicznych powinny stanowić koszty kwalifikowalne do finansowania w ramach Programu.

(14)

Biorąc pod uwagę znaczenie globalizacji, Program powinien nadal przewidywać możliwość angażowania ekspertów zewnętrznych w rozumieniu art. 238 rozporządzenia finansowego. Takimi ekspertami zewnętrznymi powinni być głównie przedstawiciele organów rządowych, w tym organów rządowych z państw trzecich nieuczestniczących w Programie, a także pracownicy naukowi i przedstawiciele organizacji międzynarodowych, przedsiębiorców lub społeczeństwa obywatelskiego. Wybór ekspertów zewnętrznych do grup ekspertów powinien opierać się na decyzji Komisji z dnia 30 maja 2016 r. ustanawiającej przepisy horyzontalne dotyczące tworzenia i funkcjonowania grup ekspertów Komisji. Eksperci zewnętrzni uczestniczący we własnym imieniu w wydarzeniach organizowanych ad hoc w ramach Programu, takich jak jednorazowe spotkania i konferencje, powinni być wybierani przez Komisję, m.in. spośród ekspertów zaproponowanych przez państwa uczestniczące. Należy zapewnić, by eksperci zewnętrzni wyznaczeni jako osoby działające we własnym imieniu i od których wymaga się działania niezależnie i w interesie publicznym, byli bezstronni oraz by nie występowały konflikty interesów w związku z pełnionymi przez nich obowiązkami zawodowymi. Informacje dotyczące wyboru i uczestnictwa wszelkich ekspertów zewnętrznych powinny być publicznie dostępne. Przy wyborze ekspertów zewnętrznych należy uwzględnić cel, jakim jest zapewnienie zrównoważonej reprezentacji zainteresowanych stron, oraz zasadę równości płci.

(15)

Zgodnie z zobowiązaniem Komisji do zapewnienia spójności i uproszczenia programów finansowania zawartym w komunikacie z dnia 19 października 2010 r. pt. "Przegląd budżetu UE", w przypadku gdy działania przewidziane w Programie prowadzą do osiągnięcia celów, które są wspólne dla różnych instrumentów finansowania, zasoby powinny być współdzielone z innymi unijnymi instrumentami finansowania, pod warunkiem że nie skutkuje to podwójnym finansowaniem. Działania w ramach Programu powinny zapewniać spójność w wykorzystaniu zasobów unijnych wspierających unię celną i organy celne.

(16)

Oczekuje się, że największa część budżetu w ramach Programu zostanie przeznaczona na działania w zakresie budowania zdolności w dziedzinie technologii informacyjnej. Wśród tych działań w zakresie budowania zdolności w dziedzinie technologii informacyjnej najwyższy priorytet należy przyznać działaniom, które dotyczą systemów elektronicznych, które są niezbędne do wdrożenia unii celnej i do wykonywania przez organy celne swoich zadań. W niniejszym rozporządzeniu należy zdefiniować elementy wspólne i krajowe europejskich systemów elektronicznych. Wspólne i krajowe elementy mogą być łączone. Ponadto jasno zdefiniowany powinien zostać zakres działań i obowiązków Komisji i państw członkowskich.

(17)

Niniejsze rozporządzenie powinno być wykonywane za pomocą programów prac. Z uwagi na średnio- i długoterminowy charakter celów i w oparciu o zdobyte z biegiem czasu doświadczenia, powinna istnieć możliwość, by programy prac obejmowały kilka lat. Przejście z rocznych programów prac na wieloletnie programy prac zmniejszyłoby obciążenie administracyjne zarówno Komisji, jak i państw członkowskich. Wieloletnie programy prac powinny obejmować maksymalnie trzy lata.

(18)

W działaniach wdrażanych w ramach Programu należy uwzględniać ustalenia i zalecenia Europejskiego Trybunału Obrachunkowego w dziedzinie ceł, w szczególności sprawozdanie specjalne nr 19/2017 z dnia 5 grudnia 2017 r. pt. "Procedury przywozu - luki w ramach prawnych i nieskuteczne wdrażanie wpływają negatywnie na interesy finansowe UE" i sprawozdanie specjalne nr 26/2018 z dnia 10 października 2018 r. pt. "Szereg opóźnień w systemach informatycznych służb celnych: jak do nich doszło?".

(19)

W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania niniejszego rozporządzenia należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 (10).

(20)

Zgodnie z pkt 22 i 23 Porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa (11) Program powinien być oceniany na podstawie informacji zgromadzonych zgodnie ze szczególnymi wymogami dotyczącymi monitorowania, przy czym należy unikać obciążeń administracyjnych, w szczególności dla państw członkowskich, a także nadmiernej regulacji. Wymogi te powinny, w stosownych przypadkach, obejmować mierzalne wskaźniki stanowiące podstawę porównywalnej i całościowej ewaluacji skutków w praktyce Programu. Ewaluacje okresowe i końcowe, które powinny zostać przeprowadzane nie później niż cztery lata po, odpowiednio, rozpoczęciu oraz zakończeniu realizacji Programu, powinny wnieść wkład w sprawny proces decyzyjny w kontekście kolejnych wieloletnich ram finansowych dotyczący współpracy w dziedzinie ceł. W związku z tym szczególnie ważne jest, by ewaluacje okresowe i końcowe zawierały satysfakcjonujące i wystarczające informacje oraz by zostały one przeprowadzone w odpowiednim terminie. Oprócz okresowych i końcowych ewaluacji Programu należy również sporządzać, w ramach systemu sprawozdawczości dotyczącej realizacji, roczne sprawozdania z postępów w celu monitorowania realizacji Programu. Sprawozdania te powinny obejmować podsumowanie zdobytych doświadczeń, oraz, w stosownych przypadkach, napotkanych utrudnień i zidentyfikowanych niedociągnięć w kontekście działań prowadzonych w ramach Programu w danym roku. Te roczne sprawozdania z postępów powinny być przekazywane Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.

(21)

Aby we właściwy sposób reagować na zmiany w priorytetach polityki, należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania aktów zgodnie z art. 290 TFUE w odniesieniu do zmian w wykazie wskaźników służących mierzeniu realizacji celów szczegółowych Programu oraz w odniesieniu do uzupełnienia niniejszego rozporządzenia o przepisy dotyczące ustanowienia ram monitorowania i ewaluacji. Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów, oraz aby konsultacje te prowadzone były zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa. W szczególności, aby zapewnić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie udział na równych zasadach w przygotowaniu aktów delegowanych, instytucje te otrzymują wszelkie dokumenty w tym samym czasie co eksperci państw członkowskich, a eksperci tych instytucji mogą systematycznie brać udział w posiedzeniach grup ekspertów Komisji zajmujących się przygotowaniem aktów delegowanych.

(22)

Zgodnie z rozporządzeniem finansowym, rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 883/2013 (12) i rozporządzeniami Rady (WE, Euratom) nr 2988/95 (13), (Euratom, WE) nr 2185/96 (14) i (UE) 2017/1939 (15) interesy finansowe Unii należy chronić za pomocą proporcjonalnych środków, w tym środków w zakresie zapobiegania nieprawidłowościom - w tym nadużyciom finansowym - ich wykrywania, korygowania i prowadzenia w ich sprawie postępowań, odzyskiwania środków utraconych, nienależnie wypłaconych lub nieodpowiednio wykorzystanych oraz, w stosownych przypadkach, nakładania kar administracyjnych. W szczególności, zgodnie z rozporządzeniami (Euratom, WE) nr 2185/96 i (UE, Euratom) nr 883/2013, Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) jest uprawniony do prowadzenia dochodzeń administracyjnych, w tym kontroli na miejscu i inspekcji, w celu ustalenia, czy miały miejsce nadużycia finansowe, korupcja lub wszelka inna nielegalna działalność na szkodę interesów finansowych Unii. Zgodnie z rozporządzeniem Rady (UE) 2017/1939 Prokuratura Europejska (EPPO) jest uprawniona do prowadzenia postępowań przygotowawczych oraz wnoszenia i popierania oskarżeń w sprawie przestępstw naruszających interesy finansowe Unii, jak przewidziano w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1371 (16).

Zgodnie z rozporządzeniem finansowym każda osoba lub podmiot, które otrzymują środki finansowe Unii, mają w pełni współpracować w celu ochrony interesów finansowych Unii, przyznać Komisji, OLAF, Trybunałowi Obrachunkowemu oraz, w przypadku państw członkowskich, które uczestniczą we wzmocnionej współpracy na podstawie rozporządzenia (UE) 2017/1939, EPPO niezbędne prawa i dostęp, a także zapewniać, aby wszelkie osoby trzecie uczestniczące w wykonywaniu środków finansowych Unii przyznały tym organom równoważne prawa.

(23)

Państwa trzecie mogą uczestniczyć w Programie na podstawie decyzji przyjętej na mocy umowy międzynarodowej lub na podstawie innego instrumentu prawnego. W niniejszym rozporządzeniu należy wprowadzić przepis szczególny zobowiązujący państwa trzecie do przyznania właściwemu urzędnikowi zatwierdzającemu, OLAF oraz Trybunałowi Obrachunkowemu praw i dostępu niezbędnych do wykonywania w pełni ich odpowiednich kompetencji.

(24)

Koszty kwalifikowalne powinny zostać określone przez odniesienie do charakteru działań kwalifikowalnych, w tym między innymi kosztów podróży i pobytu uczestników spotkań i podobnych wydarzeń lub kosztów związanych z organizacją wydarzeń. Finansowanie na mocy Programu powinno podlegać zasadom, o których mowa w rozporządzeniu finansowym, takim jak zasada równego traktowania, proporcjonalności i przejrzystości, oraz powinno zapewniać optymalne wykorzystanie zasobów finansowych Programu w ramach realizacji jego celów.

(25)

Rodzaje finansowania i metody wykonania na podstawie niniejszego rozporządzenia powinny być wybierane w zależności od stopnia, w jakim umożliwiają osiągnięcie szczegółowych celów działań i uzyskanie zakładanych rezultatów, z uwzględnieniem w szczególności kosztów kontroli, obciążeń administracyjnych oraz przewidywanego ryzyka nieprzestrzegania przepisów. Te rodzaje finansowania i metody wykonania powinny uwzględniać korzystanie z płatności ryczałtowych, finansowanie według stawek zryczałtowanych i koszty jednostkowe, a także finansowanie niepowiązane z kosztami, o którym mowa w art. 125 ust. 1 rozporządzenia finansowego.

(26)

Ponieważ cel niniejszego rozporządzenia, a mianowicie ustanowienie unijnego programu rzecz współpracy w dziedzinie ceł, nie może zostać osiągnięty przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na jego rozmiary i skutki możliwe jest jego lepsze osiągnięcie na poziomie Unii, może ona podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tego celu.

(27)

Aby zapewnić ciągłość udzielania wsparcia w odpowiednim obszarze polityki i umożliwić rozpoczęcie wdrażania od początku obowiązywania wieloletnich ram finansowych na lata 2021-2027, niniejsze rozporządzenie powinno wejść w życie w trybie pilnym i być stosowane z mocą wsteczną od dnia 1 stycznia 2021 r.

(28)

Niniejsze rozporządzenie zastępuje rozporządzenie (UE) nr 1294/2013, które w związku z tym należy uchylić,

1)

"organy celne" oznaczają organy celne zdefiniowane w art. 5 pkt 1 rozporządzenia (UE) nr 952/2013;

2)

"europejskie systemy elektroniczne" oznaczają systemy elektroniczne niezbędne do celów unii celnej i do wykonywania zadań organów celnych, w szczególności systemy elektroniczne, o których mowa w art. 16 ust. 1, art. 278 i 280 rozporządzenia (UE) nr 952/2013, w art. 8 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/880 (17) oraz w innych przepisach prawa Unii regulujących systemy elektroniczne na potrzeby celne, w tym w umowach międzynarodowych, takich jak Konwencja celna dotycząca międzynarodowego przewozu towarów z zastosowaniem karnetów TIR (zwana dalej "konwencją TIR") (18);

3)

"element wspólny" oznacza element europejskich systemów elektronicznych opracowany na poziomie Unii, który jest dostępny dla wszystkich państw członkowskich lub jest uznawany przez Komisję za wspólny przez wzgląd na efektywność, bezpieczeństwo i racjonalizację;

4)

"element krajowy" oznacza element europejskich systemów elektronicznych opracowany na poziomie krajowym, który jest dostępny w państwie członkowskim, w którym element ten utworzono lub które przyczyniło się do jego wspólnego utworzenia;

5)

"państwo trzecie" oznacza państwo, które nie jest państwem członkowskim Unii.

a)

przygotowania i jednolitego wdrażanie przepisów prawa celnego i polityki celnej;

b)

współpracy celnej;

c)

budowania zdolności administracyjnych i zdolności w dziedzinie technologii informacyjnej, w tym w zakresie kompetencji ludzkich i szkoleń, oraz opracowania i eksploatacji europejskich systemów elektronicznych;

d)

innowacji w dziedzinie polityki celnej.

a)

państwa przystępujące, państwa kandydujące i potencjalni kandydaci, zgodnie z ogólnymi zasadami i ogólnymi warunkami uczestnictwa tych państw w programach unijnych, ustanowionymi w odpowiednich umowach ramowych i decyzjach rad stowarzyszenia lub w podobnych umowach oraz zgodnie ze szczegółowymi warunkami ustanowionymi w umowach między Unią a tymi państwami;

b)

państwa objęte europejską polityką sąsiedztwa, zgodnie z ogólnymi zasadami i ogólnymi warunkami uczestnictwa tych państw w programach Unii, ustanowionymi w odpowiednich umowach ramowych i decyzjach rad stowarzyszenia lub w podobnych umowach oraz zgodnie ze szczegółowymi warunkami ustanowionymi w umowach między Unią a tymi państwami;

c)

inne państwa trzecie, zgodnie z warunkami określonymi w szczegółowej umowie regulującej uczestnictwo danego państwa trzeciego w programach Unii, pod warunkiem że umowa ta:

a)

spotkania i podobne wydarzenia organizowane ad hoc;

b)

ustrukturyzowaną współpracę opartą na projektach, na przykład wspólne rozwijanie technologii informacyjnej przez grupę państw członkowskich;

c)

działania w zakresie budowania zdolności w dziedzinie technologii informacyjnej, w szczególności w zakresie opracowania i eksploatacji europejskich systemów elektronicznych;

d)

działania w zakresie kompetencji ludzkich i inne działania w zakresie budowania zdolności, w tym szkolenia i wymianę najlepszych praktyk;

e)

działania wspierające i inne działania, w tym:

a)

opracowanie i eksploatację wspólnych elementów;

b)

ogólną koordynację opracowania i eksploatacji europejskich systemów elektronicznych, mając na celu zapewnienie ich operacyjności, cyberodporności, wzajemnego połączenia, stałego doskonalenia i zsynchronizowanego wdrożenia i - w ramach tej ogólnej koordynacji - ułatwienie skutecznej i szybkiej komunikacji z i pomiędzy państwami członkowskimi w kwestiach związanych z tymi systemami;

c)

koordynację europejskich systemów elektronicznych na poziomie Unii w celu ich promowania i wdrażania na poziomie krajowym;

d)

koordynację opracowania i eksploatacji europejskich systemów elektronicznych w odniesieniu do ich interakcji z osobami trzecimi, z wyłączeniem działań mających na celu spełnienie wymogów krajowych;

e)

koordynację europejskich systemów elektronicznych z innymi odpowiednimi działaniami dotyczącymi administracji elektronicznej na poziomie Unii;

f)

terminową i przejrzystą komunikację z zainteresowanymi stronami zaangażowanymi we wdrażanie europejskich systemów elektronicznych na poziomie Unii i państw członkowskich, w szczególności dotyczącą opóźnień we wdrażaniu elementów wspólnych i krajowych.

a)

opracowanie i eksploatację elementów krajowych;

b)

koordynację opracowania i eksploatacji elementów krajowych na poziomie krajowym;

c)

koordynację europejskich systemów elektronicznych z innymi odpowiednimi działaniami dotyczącymi administracji elektronicznej na poziomie krajowym;

d)

regularne dostarczanie Komisji informacji o środkach podjętych w celu umożliwienia zainteresowanym organom celnym lub przedsiębiorcom pełnego i skutecznego wykorzystania europejskich systemów elektronicznych;

e)

wdrażanie europejskich systemów elektronicznych na poziomie krajowym.

a)

w odniesieniu do każdego działania:

b)

w odniesieniu do dotacji - maksymalną stopę współfinansowania, o której mowa w art. 10 ust. 2, oraz, w stosownych przypadkach, istotne kryteria udzielenia dotacji, które mają być stosowane.

1)

spotkania i podobne wydarzenia organizowane ad hoc

2)

ustrukturyzowana współpraca oparta na projektach

3)

kompetencje ludzkie i inne działania w zakresie budowania zdolności

A.

Budowanie zdolności (administracyjnych, ludzkich i w dziedzinie technologii informacyjnej)

B.

Dzielenie się wiedzą i tworzenie sieci kontaktów