Komentarz do Kodeksu Pracy 2021 - Dział IX. Zatrudnianie młodocianych

Zagadnienia ogólne

Od 1 września 2018 r. młodocianym w rozumieniu przepisów Kodeksu pracy jest osoba, która ukończyła 15 lat, ale nie przekroczyła 18 lat (art. 190 Kodeksu pracy). Dotychczas pracownikiem młodocianym była osoba, która ukończyła co najmniej 16 lat, a nie miała skończonych 18 lat. Nowelizacja dostosowała wiek młodocianych do istniejącego systemu edukacji.

Obniżenie wieku pracowników młodocianych z 16 do 15 lat zostało uchwalone w 2009 r. i miało wejść w życie dopiero od 1 września 2018 r. Było to związane z reformą systemu edukacji. Obniżenie wieku rozpoczynania nauki z 7 do 6 lat w 6-letniej szkole podstawowej miało skutkować obniżeniem wieku ukończenia gimnazjum przez uczniów (15 lat). Spowodowało to konieczność obniżenia wieku młodocianego oraz wprowadzenia wyjątkowej dopuszczalności zatrudniania osób, które ukończyły gimnazjum, nie mając 15 lat, oraz osób niemających 15 lat, które nie ukończyły gimnazjum. Ponieważ od 1 września 2018 r. na rynku pracy mieli znaleźć się pierwsi absolwenci gimnazjum, którzy rozpoczęli spełnianie obowiązku szkolnego po zmianach, znowelizowane przepisy w zakresie obniżenia wieku młodocianych miały obowiązywać od 1 września 2018 r. Jednak od 1 września 2017 r. wprowadzono 8-letnią szkołę podstawową i zlikwidowano gimnazja. Podniesiono również z 6 do 7 lat wiek dziecka rozpoczynającego naukę w szkole. To wszystko spowodowało, że obniżenie wieku pracownika młodocianego do 15 lat jest nadal uzasadnione, ponieważ taki wiek osiągną osoby kończące 8-letnią szkołę podstawową.

Po zmianach przepisów zasadniczo zatrudnianie pracowników w wieku poniżej 15 lat jest zabronione. Wyjątkowo tylko istnieje możliwość zatrudnienia młodocianych, którzy:

· ukończyli 8-letnią szkołę podstawową, a nie mają 15 lat,

· nie ukończyli 8-letniej szkoły podstawowej i nie mają 15 lat.

Ponadto po zmianach przepisów od 1 grudnia 2018 r. z osobą, która ukończyła 15 lat i nie ukończyła 8-letniej szkoły podstawowej, może być, na wniosek jej przedstawiciela ustawowego lub opiekuna, zawarta umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego odbywanego w formie przyuczenia do wykonywania określonej pracy, jeżeli: