bruksela

Duzi mogą więcej, czyli pomoc publiczna w UE

Obecne zasady udzielania pomocy publicznej mogą doprowadzić do zaburzeń na jednolitym rynku. W Unii Europejskiej trwa dyskusja o formie wspierania gospodarek po wygaśnięciu przepisów kryzysowych

Unia Europejska od ponad czterech lat funkcjonuje w reżimie kryzysowym. Najpierw powodem była pandemia koronawirusa, następnie kryzys energetyczny, wreszcie wojna rosyjsko-ukraińska. Dotychczasowa doktryna gospodarcza, nastawiona na rozwój, nie przygotowała Unii do ekstremalnych zjawisk ekonomicznych, dlatego odpowiedzi na kryzysy za każdym razem miały charakter precedensowy.

Gdy jednak pieniądze zagwarantowane w wieloletnim budżecie (obecny obowiązuje na lata 2021–2027) i w specjalnych funduszach okazują się niewystarczające, Bruksela ma ograniczone pole działania. Może poprosić państwa o dodatkowe wpłaty do budżetu, zaproponować emisję wspólnego długu lub luzować zasady pomocy publicznej. Państwa UE zdecydowały się na ten ostatni krok jako odpowiedź na kryzysy i system subsydiów państwowych w USA i Chinach, który znacznie lepiej pozycjonuje amerykański i chiński przemysł w globalnej rywalizacji. Zdaniem Bartłomieja E. Nowaka z Uczelni Vistula i Fundacji Pułaskiego samo luzowanie zasad pomocy publicznej bez znaczących inwestycji po stronie UE nie wystarczy. – Będzie to prowadziło jedynie do erozji rynku wewnętrznego poprzez jego coraz większe zróżnicowanie. Na tych zasadach będą korzystały przede wszystkim te państwa UE, które na to stać. Nie dość, że UE nie będzie konkurencyjna wobec USA, to jeszcze sama sobie zaszkodzi – tłumaczy ekspert.