Nieodpłatne przekazanie małżonce zespołu składników majątku działalności gospodarczej do dalszego ich wykorzystania w ramach prowadzonej przez małżonkę działalności gospodarczej - podleganie wyłączeniu z opodatkowania na mocy art. 6 pkt 1 ustawy.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usługjest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

18 czerwca 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 14 czerwca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy wskazania, czy nieodpłatne przekazanie małżonce opisanego zespołu składników majątku Pana działalności gospodarczej do dalszego ich wykorzystywania w ramach prowadzonej przez Pana małżonkę działalności gospodarczej, będzie podlegało wyłączeniu z opodatkowania na mocy art. 6 pkt 1 ustawy. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismami z 23 sierpnia 2024 r. (wpływ 25 sierpnia 2024 r., 12 września 2024 r. i 17 września 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca jako osoba fizyczna prowadząca indywidualną działalność gospodarczą na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej jest od dnia 5 września 2013 r. zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług jako podatnik VAT czynny. Przedmiotowa działalność gospodarcza Wnioskodawcy prowadzona jest od dnia 5 września 2013 r., a jej przeważający przedmiot, stosownie do treści wpisu do CEIDG, a zarazem stosownie do faktycznego charakteru tej działalności, stanowi produkcja wyrobów tartacznych PKD 16.10.Z.

W tym zakresie w ramach prowadzonej działalności gospodarczej Wnioskodawca zgromadził konieczny dla przedmiotu Jego działalności potencjał techniczny, w ramach którego wskazać należy na poniższe rzeczowe składniki majątku:

-pilarka taśmowa pozioma stanowiąca środek trwałych – zakup dokonany w roku 2013, wartość początkowa wynikająca z ewidencji środków trwałych (…) zł,

-ostrzałka do pił tarczowych stanowiąca środek trwały, nabyta dla celów prowadzonej działalności gospodarczej w roku 2013, wartość początkowa wynikająca z ewidencji środków trwałych (…) zł,

-automatyczny zawierak do pił taśmowych stanowiący środek trwały, nabyty w roku 2013 dla celów działalności gospodarczej, wartość początkowa wynikająca z ewidencji środków trwałych (…) zł,

-przyczepa z żurawiem wraz z fotelem operatora stanowiąca środek trwały – zakup dokonany w roku 2013, wartość początkowa wynikająca z ewidencji środków trwałych (…) zł,

-ciągnik rolniczy (…) stanowiący środek trwały nabyty dla celów działalności w roku 2014, wartość początkowa wynikająca z ewidencji środków trwałych (…) zł,

-szereg innych drobnych maszyn i urządzeń, które składają się na potencjał techniczny przedsiębiorstwa Wnioskodawcy.

W aspekcie wskazanych składników majątku Wnioskodawcy służących wykonywaniu Jego indywidualnej działalności gospodarczej wskazania zarazem wymaga, iż w związku z nabyciem przedmiotowych składników majątku, w tym środków trwałych Wnioskodawcy, jako podatnikowi podatkuVAT czynnemu przysługiwało uprawnienie płynące z regulacjiart. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług w zakresie prawa do obniżenia wartości podatku należnego o wartość podatku naliczonego. W konsekwencji Wnioskodawca dokonywał odliczenia podatku naliczonego wynikającego z nabycia poszczególnych, a powyżej wskazanych składników majątku Jego przedsiębiorstwa, w tym środków trwałych.

Wskazując na charakter działalności gospodarczej Wnioskodawcy zauważenia zarazem wymaga, iż jest to działalność usługowa prowadzona w niewielkim rozmiarze wyłącznie indywidualnie przez Wnioskodawcę, tj. bez korzystania z osób trzecich. Wskazany park maszynowy pozwala na prowadzenie przedmiotowej aktywności gospodarczej w formule jednoosobowej, którą Wnioskodawca może wykonywać zarówno w miejscu zamieszkania (na stanowiącej Jego własność w ramach małżeńskiej wspólności ustawowej nieruchomości), jak i w innych miejscach, stosownie do otrzymywanych zleceń, a to z uwagi na mobilny charakter potencjału maszynowego.

Nadto zauważenia wymaga, iż dla celów prowadzonej działalności gospodarczej nie jest wymaganym wykorzystywanie żadnych budynków czy budowli, a tym samym możliwym jest świadczenie usług tartacznych przez Wnioskodawcę w oparciu o posiadany potencjał techniczny w warunkach zewnętrznych.

Jednocześnie zauważenia wymaga, iż z uwagi na charakter i rozmiar działalności Wnioskodawcy na dzień sporządzenia wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji prawa podatkowego nie istnieją jakiekolwiek zobowiązania, jak i wierzytelności związane z przedmiotową działalnością gospodarczą. Ma ona bowiem charakter działalności przydomowej, tj. prowadzonej w miejscu zamieszkania Wnioskodawcy.

W aspekcie prowadzonej działalności gospodarczej Wnioskodawcy wskazać także należy, iż w ostatnim czasie z uwagi na stan zdrowia Wnioskodawcy, a także przejście w roku 2024 na emeryturę, Jego działalność w przedmiocie usługowego wykonywania usług tartacznych koncentrowała się na wykonywaniu zleconych usług tartacznych na rzecz przedsiębiorstwa małżonki Wnioskodawcy, które prowadzone jest na tej samej nieruchomości, na której działalność gospodarczą prowadzi Wnioskodawca, a przedmiot której to działalności prowadzonej w znacznie większym rozmiarze stanowi produkcja wyrobów z drewna.

Aktualnie, z uwagi na przejście na emeryturę, a także stan zdrowia (przejście poważnej operacji kardiologicznej), poczynając od dnia 1 kwietnia 2024 r. Wnioskodawca zawiesił prowadzoną indywidualnie działalność gospodarczą, stosownie do obowiązujących w tym aspekcie przepisów ustawy Prawo Przedsiębiorców.

W związku z zaistniałą sytuacją, w szczególności przebytym zabiegiem operacyjnym o charakterze kardiologicznym, Wnioskodawca rozważa przekazanie całości zespołu składników majątkowych swojej działalności gospodarczej do przedsiębiorstwa prowadzonego przez małżonkę Wnioskodawcy. Po dokonaniu projektowanej czynności przekazania zespołu składników majątku Wnioskodawcy do przedsiębiorstwa małżonki Wnioskodawca dokona wykreślenia swojej działalności gospodarczej z Centralnej Ewidencji Działalności Gospodarczej. Wnioskodawca dokona też zgłoszenia likwidacji swojej działalności dla celów Jego wykreślenia jako podatnika VAT czynnego.

Zauważenia wymaga, iż po przekazaniu opisanych składników majątku przedsiębiorstwa Wnioskodawcy do przedsiębiorstwa Jego małżonki po stronie Wnioskodawcy, jako przedsiębiorcy, a zarazem podatnika nie pozostaną jakiekolwiek składniki majątku, umowy, zobowiązania czy wierzytelności, które byłyby związane z Jego działalnością gospodarczą. Powyższe oznacza, iż wszystkie istniejące na dzień przekazania składanki majtku działalności gospodarczej Wnioskodawcy zostaną przekazane do przedsiębiorstwa małżonki Wnioskodawcy.

W tym aspekcie wskazania wymaga, iż pomiędzy małżonkami przez cały okres małżeństwa, tj. od ok. (…) lat istnieje ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej, a w efekcie czego stosownie do regulacji art. 31 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks Rodzinny, z punktu widzenia prawa cywilnego składniki majątkowe zarówno przedsiębiorstwa Wnioskodawcy, jak i przedsiębiorstwa małżonki Wnioskodawcy, wchodzą w skład małżeńskiej wspólności ustawowej. Z tego punktu widzenia na gruncie regulacji Prawa Cywilnego trudno jest uznać, aby planowane przekazanie przedsiębiorstwa przez Wnioskodawcę do przedsiębiorstwa małżonki Wnioskodawcy stanowiło darowiznę, bowiem zarówno przed, jak i po tej czynności przedmiotowe składniki majątkowe będą się składały na majątek wspólny małżonków. Niemniej jednak kierując się autonomią prawa podatkowego, a zarazem regulacjami ustawy o VAT, w ramach której każdy z małżonków prowadzący swoją indywidualną działalność gospodarczą jest uznawany za odrębnego podatnika podatku od towarów i usług uznać należy, iż na gruncie regulacji ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług planowane przekazanie przedsiębiorstwa Wnioskodawcy do przedsiębiorstwa małżonki Wnioskodawcy będzie stanowiło czynność prawną o charakterze nieodpłatnym dokonywaną pomiędzy odrębnymi podatnikami podatku od towarów i usług.

W aspekcie analizowanego zdarzenia przyszłego wskazania nadto wymaga, iż w ramach działalności gospodarczej małżonki Wnioskodawcy nie są prowadzone usługi o charakterze tartacznym. Małżonka Wnioskodawcy nie posiada w składzie swojego przedsiębiorstwa potencjału maszynowego pozwalającego na świadczenie tego typu usług, stąd też w ramach bieżących potrzeb nabywała je m.in. od przedsiębiorstwa męża. Po przekazaniu przedsiębiorstwa Wnioskodawcy do przedsiębiorstwa małżonki Wnioskodawcy, będzie mogła wykorzystywać otrzymany od męża zespół składników majątku składający się na całość Jego działalności gospodarczej na dwóch płaszczyznach:

-pierwszą będzie stanowiła możliwość wewnętrznego wykonywania czynności tartacznych na rzecz własnego przedsiębiorstwa,

-drugą będzie stanowiła natomiast możliwość świadczenia usług tartacznych na rzecz Klientów zewnętrznych.

Powyższe prowadzi do wniosku, iż zachowując strukturę przekazanego przez małżonka zespołu składników majątku Jego działalności gospodarczej już w ramach przedsiębiorstwa małżonki będzie zachodzić pełna kontynuacja wykorzystywania przedsiębiorstwa Wnioskodawcy dla celów wykonywania czynności opodatkowanych oczywiście z uwzględnieniem dotychczasowego potencjału oraz rozmiaru dotychczasowej działalności gospodarczej Wnioskodawcy. Otrzymany zespół składników majątku będzie bowiem kompletny i wystarczający dla kontynuowania w ramach przedsiębiorstwa małżonki Wnioskodawcy dotychczasowej działalności gospodarczej Wnioskodawcy w kształcie, przedmiocie i dotychczasowym rozmiarze tej działalności.

Doprecyzowanie opisu sprawy

Na pytania zawarte w wezwaniu:

1.Czy, przekaże Pan nieodpłatnie żonie całe przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2023 r. poz. 1610), tj. zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczony do prowadzenia działalności gospodarczej, obejmujący w szczególności:

-oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);

-własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;

-prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;

-wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;

-koncesje, licencje i zezwolenia;

-patenty i inne prawa własności przemysłowej;

-majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;

-tajemnice przedsiębiorstwa;

-księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej?

wskazał Pan, że:

Odnosząc się do przedmiotowej kwestii wskazać należy jednoznacznie, iż, w ocenie Wnioskodawcy, przekaże On małżonce całe Jego przedsiębiorstwo obejmujące wszystkie materialne i niematerialne jego składniki wchodzące w jego skład, w tym wszystkie wskazane we wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji prawa podatkowego składniki majątku kwalifikowane jako środki trwałe, inne składniki majątku rzeczowego, które stosownie do obowiązujących w tym zakresie przepisów nie są kwalifikowane jako środki trwałe, a także pozostałe elementy składające się na Jego przedsiębiorstwo, tj. księgi i dokumenty związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, bazę klientów, technologie świadczonych usług, tajemnice przedsiębiorstwa – a zatem kompletny zespół materialnych i niematerialnych elementów składający się na całość przedsiębiorstwa Wnioskodawcy, który co istotne jest w pełni zdolny do prowadzenia działalności w przedmiocie i rozmiarze dotychczasowej działalności Wnioskodawcy, a to produkcji wyrobów tartacznych oraz świadczenia usług tartacznych.

W aspekcie przedmiotowej kwestii wskazania wymaga, iż przedsiębiorstwo Wnioskodawcy, co zostało podkreślone we wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji prawa podatkowego stanowi jednoosobową działalność gospodarczą prowadzoną w małym jednoosobowym rozmiarze, a tym samym w jego skład nie wchodzi szereg wskazanych w otwartym i przykładowym katalogu dyspozycji art. 55¹ ustawy Kodeks Cywilny elementów. Przedsiębiorstwo Wnioskodawcy nie posiada m.in. koncesji, zezwoleń czy zobowiązań i wierzytelności. Niemniej istniejący na moment przekazania, opisany we wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji prawa podatkowego zespół składników działalności gospodarczej Wnioskodawcy posiada, w Jego opinii, pełną samodzielną, techniczną, funkcjonalną i gospodarczą zdolność do prowadzenia działalności gospodarczej w dotychczasowym przedmiocie i rozmiarze w jakim działalność ta w oparciu o ten zespół składników dotychczas prowadzona była przez Wnioskodawcę. Co istotne, zamiarem Wnioskodawcy jest przekazanie całości istniejącego zespołu materialnych i niematerialnych składników Jego przedsiębiorstwa bez dokonywania wyłączeń jakichkolwiek jego elementów, co też oznacza, iż przekazany zespół elementów działalności gospodarczej Wnioskodawcy będzie tożsamym z tym, który służył działalności gospodarczej Wnioskodawcy prowadzonej od dnia 5 września 2013 r. Istotnym jest tutaj również, iż niezwłocznie po dokonaniu przekazania przedmiotów działalności gospodarczej Wnioskodawcy, Wnioskodawca dokona wykreślenia swojej działalności gospodarczej z CEIDG, a także dokona stosownych zgłoszeń dla celów jego wykreślenia z rejestru podatników VAT, a w wyniku przekazania po stronie Wnioskodawcy nie pozostaną jakiekolwiek elementy Jego działalności gospodarczej.

W analizowanej sprawie podkreślenia wymaga, iż pomiędzy Wnioskodawcą i Jego małżonką istnieje ustrój małżeńskiej wspólności ustawowej, a w ramach tego ustroju, stosownie do regulacji ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks Rodzinny (Dz. U. z 2023 r. poz. 2809), przedsiębiorstwo Wnioskodawcy wchodzi w skład majątku objętego małżeńską wspólnością ustawową. Z tego powodu na gruncie regulacji prawa cywilnego, przekazanie przedsiębiorstwa Wnioskodawcy Jego małżonce nie będzie stanowiło o przejściu prawa własności zarówno w odniesieniu do całości przedsiębiorstwa, jak i poszczególnych jego elementów (to będzie nadal przysługiwało obojgu małżonkom), przy czym w wyniku przekazania przedsiębiorstwo Wnioskodawcy wejdzie w skład przedsiębiorstwa małżonki Wnioskodawcy i w ramach Jej działalności będzie w pełni wykorzystywane dla celów kontynuowania dotychczasowej Jego działalności.

Reasumując, w opinii Wnioskodawcy, przedmiot przekazania stanowić będzie Jego przedsiębiorstwo w rozumieniu regulacji art. 55¹ ustawy Kodeks Cywilny. Podkreślenia jednak wymaga, iż dokonanie kwalifikacji przedmiotu przyszłego przekazania szczegółowo opisanego zespołu elementów działalności gospodarczej Wnioskodawcy jako przedsiębiorstwa dla celów stosowania regulacji art. 6 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. (Dz. U. z 2024 r. poz. 361), stanowi przedmiot złożonego wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji prawa podatkowego, a tym samym kwalifikacja Wnioskodawcy oparta na opisanym stanie faktycznym stanowi Jego opinię, nie zaś rozstrzygnięcie co do uznania wszystkich elementów przyszłego przekazania jako przedsiębiorstwo w rozumieniu regulacji art. 6 pkt 1 ustawy o VAT.

2.Czy przekazane przez Pana żonie składniki majątkowe będą w Pana przedsiębiorstwie na moment nieodpłatnego przekazania wyodrębnione:

-na płaszczyźnie organizacyjnej, tj. będą stanowiły wyodrębnioną organizacyjnie część (zespół składników będzie wyodrębnioną w sposób faktyczny działalnością operacyjną, do której można przyporządkować poszczególne składniki majątkowe); organizacyjny aspekt wyodrębnienia oznacza, że składniki tworzące „część przedsiębiorstwa” posiadały cechę zorganizowania; czy wyodrębnienie zostało dokonane na bazie statutu, regulaminu lub innego aktu o podobnym charakterze (tj. nastąpiło ich faktyczne wyodrębnienie w strukturze organizacyjnej),

-na płaszczyźnie finansowej, tj. na podstawie prowadzonej przez Pana ewidencji rachunkowej będzie możliwe przyporządkowanie składników majątku, przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań do wyodrębnionej działalności, przez co będzie możliwe określenie jej wyniku finansowego,

-na płaszczyźnie funkcjonalnej, tj. czy zespół składników majątkowych będzie na tyle zorganizowany, aby samodzielnie wykonywać zadania i prowadzić działalność gospodarczą?

wskazał Pan, że:

Odpowiadając na przedmiotowe pytanie podkreślić należy, iż Wnioskodawca przekaże małżonce całość zespołu składników majątku (materialnych i niematerialnych), które wchodzą w skład Jego działalności gospodarczej, w efekcie czego po stronie Wnioskodawcy, jako dotychczasowego przedsiębiorcy, nie pozostaną jakiekolwiek elementy Jego dotychczasowego przedsiębiorstwa. Z uwagi na przedmiot oraz rozmiar prowadzonej dotychczas jednoosobowej działalności gospodarczej trudno jest mówić aby w ramach działalności gospodarczej Wnioskodawcy były wydzielone struktury cechujące się odrębnością organizacyjną, finansową czy funkcjonalną, a zatem takie które spełniają definicję zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Natomiast wskazać należy, iż przekazanie obejmie całość działalności gospodarczej Wnioskodawcy, która była i jest w pełni zdolna gospodarczo, organizacyjnie, funkcjonalnie i finansowo do prowadzenia działalności przez Wnioskodawcę w przedmiocie i rozmiarze w jakim działalność ta była od dnia 5 września 2013 r.

3.Czy dla kontynuowania działalności gospodarczej na składnikach majątku przedsiębiorstwa będących przedmiotem nieodpłatnego przekazania będzie konieczne angażowanie przez nabywcę (Pana żonę) innych składników majątku, które nie są przedmiotem transakcji bądź wykonanie innych działań faktycznych lub prawnych? Jeśli nabywca (żona) będzie musiał takie działania podjąć, to należy je wskazać i opisać.

wskazał Pan, że:

Odpowiadając na przedmiotowe pytanie wskazać należy jednoznacznie, iż dla kontynuowania działalności w zakresie w jakim przedmiot przekazania jest zdolny do momentu jego przekazania do wykorzystywania przez Wnioskodawcę nie jest koniecznym angażowanie przez małżonkę jakichkolwiek innych składników majątku, niebędących przedmiotem czynności nieodpłatnego przekazania. Innymi słowy poczynając od dnia przekazania opisanych składników majątku działalności gospodarczej Wnioskodawcy bez angażowania jakichkolwiek dodatkowych składników majątku, małżonka Wnioskodawcy będzie mogła w oparciu o przedmiot przekazania kontynuować działalność gospodarczą Wnioskodawcy w pełnym jej dotychczasowym przedmiocie oraz rozmiarze.

4.Czy w momencie nieodpłatnego przekazania zespół składników majątkowych będzie posiadał potencjalną zdolność do działania jako niezależne przedsiębiorstwo realizujące określone zadania gospodarcze i nabywca będzie miał faktyczną możliwość nieprzerwanego kontynuowania działalności w zakresie produkcji wyrobów tartacznych?

wskazał Pan, że:

Odpowiedź na przedmiotowe pytanie jest jednoznacznie twierdząca. Oznacza to, iż przedmiot przekazania, poczynając od momentu dokonania przekazania składników majątku na rzecz małżonki Wnioskodawcy, będzie posiadał pełną potencjalną zdolność do działania jako niezależne przedsiębiorstwo realizujące określone zadania gospodarcze i nabywca będzie miał faktyczną możliwość nieprzerwanego kontynuowania działalności w zakresie produkcji wyrobów tartacznych, oczywiście w rozmiarze, w jakim działalność ta była dotychczas prowadzona.

Pytanie

Czy nieodpłatne przekazanie przez Wnioskodawcę opisanego zespołu składników majątku działalności gospodarczej Wnioskodawcy małżonce, dla celów ich dalszego wykorzystywania w ramach prowadzonej przez małżonkę Wnioskodawcy działalności gospodarczej, będzie podlegało wyłączeniu z opodatkowania w oparciu o treść regulacji art. 6 pkt 1, a tym samym brak będzie podstaw dla uznania tej czynności za dostawę towarów, o której mowa w treści regulacji art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2024 r. poz. 361)?

Pana stanowisko w sprawie

Stosownie do regulacji art. 5 ust. 1 pkt1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (dalej: ustawa o VAT), jedną z czynności podlegających opodatkowaniu na gruncie regulacji ustawy o VAT stanowi odpłatna dostawa towarów na terytorium kraju. Tą (dostawę towarów), w świetle regulacji art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, stanowi, co do zasady przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również szereg przypadków szczególnych wskazanych w treści tej normy.

W aspekcie analizowanej sprawy zasadnym staje się zarazem wskazanie na regulacje art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, w świetle której – przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

W tym aspekcie zauważenia zarazem wymaga, iż regulacje ustawy o VAT nie przewidują własnej, autonomicznej dla celów podatkowych definicji przedsiębiorstwa. Stąd zasadnym dla potrzeb stosowania regulacji art. 6 pkt 1 ustawy o VAT,staje się posiłkowe odwołanie do treści regulacji art. 55¹ ustawy Kodeks Cywilny, przy czym dokonanie kwalifikacji – czy w danym wypadku przedmiot wkładu stanowi przedsiębiorstwo – wymaga dokonania zarówno analizy samej treściart. 55¹ ustawy Kodeks Cywilny, jak i analizy wszystkich okoliczności indywidualnego stanu faktycznego, na podstawie którego dokonywane jest rozstrzygnięcie w kontekście istniejącej linii orzecznictwa sądowego, a także z uwzględnieniem utrwalonej praktyki interpretacyjnej, o której mowa w treści regulacjiart. 35 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo Przedsiębiorców (Dz. U. z 2021 r. poz. 162). W konsekwencji, właściwym staje się wskazanie na brzmienie regulacji art. 55¹ ustawy Kodeks Cywilny, w myśl której to regulacji – przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności:

1)oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);

2)własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;

3)prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;

4)wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;

5)koncesje, licencje i zezwolenia;

6)patenty i inne prawa własności przemysłowej;

7)majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;

8)tajemnice przedsiębiorstwa;

9)księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Zauważenia zarazem wymaga, iż przytoczona treść regulacji art. 55¹ Kodeksu Cywilnego nie wskazuje zamkniętego obligatoryjnego katalogu zespołu materialnych i niematerialnych składników majątku pozwalających na ich uznanie za przedsiębiorstwo. Nie wymaga także, aby dla uznania zespołu materialnych i niematerialnych składników majątku za przedsiębiorstwo w konkretnej indywidualnej sprawie wymaganym było istnienie w ramach danego przedsiębiorstwa wszystkich elementów wskazanych w treści art. 55¹ ustawy Kodeks Cywilny. O kwalifikacji takiej przesądza użyte w tej regulacji sformułowanie w szczególności, co oznacza, iż w zależności od konkretnego indywidualnego stanu faktycznego na przedsiębiorstwo może składać się tylko część z wymienionych wskazanym wyliczeniem składników, bądź nawet mogą wchodzić w skład przedsiębiorstwa inne elementy niż wymienione regulacją art. 55¹ Kodeksu Cywilnego.

Na kwalifikację taką wskazał m.in. Dyrektor Krajowej Informacji Podatkowej w treści interpretacji indywidualnej prawa podatkowego z dnia 25 września 2018 r. (0112-KDIL4.4012.270.2018.2.JK), w której wykazano :

„Należy zauważyć, że użyte w ww. artykule określenie »w szczególności« wskazuje jedynie na przykładowe wyliczenie składników przedsiębiorstwa. Oznacza to, że z jednej strony w jego skład mogą wchodzić inne elementy, niewymienione w tym artykule, a z drugiej brak któregoś z tych elementów nie musi pozbawiać zespołu rzeczy i praw przymiotu przedsiębiorstwa”.

Przenosząc powyższą analizę na grunt rozpatrywanego zdarzenia przyszłego zwrócić uwagę należy również, iż dla kwalifikacji zbycia przedsiębiorstwa, a tym samym stosowania regulacjiart. 6 pkt 1 ustawy o VAT, nie jest koniecznym aby przedmiot dostawy stanowiły wszystkie składniki majątku składające się na przedsiębiorstwo. Akcentowany jest bowiem pogląd, w myśl którego wystarczającym jest bowiem przeniesienie minimum środków koniecznych do prowadzenia przedsiębiorstwa.

W stanowisku Sądu Najwyższego wyrażonym wyrokiem Izby Cywilnej z dnia 17 października 2000 r., sygn. I CKN 850/98 wykazano: „Ocena, czy doszło do nabycia przedsiębiorstwa jest więc możliwa in concrete, a miarodajne jest ustalenie, czy nabyto minimum środków, bez których kontynuowanie przez nabywcę działalności gospodarczej realizowanej przed zbyciem nie jest możliwe. Strony – jak wynika z art. 55(2) KC – mają pozostawioną swobodę co do tego, jakie elementy tworzące pojęcie przedsiębiorstwa objąć przedmiotem czynności prawnej, z tym że swoboda w wyłączaniu poszczególnych składników nie może iść tak daleko, aby zakres wyłączeń przekreślił istotę przedsiębiorstwa. Dlatego też zbycie przedsiębiorstwa powinno obejmować co najmniej te składniki, które determinują funkcje spełniane przez przedsiębiorstwo”.

Powyższa kwalifikacja jest potwierdzana w obszarze oceny skutków podatkowych na gruncie regulacjiart. 6 pkt 1 ustawy o VAT,także w stanowisku wyrażanym w treści wydawanych interpretacji indywidualnych prawa podatkowego. Przykładowo interpretacją indywidualną prawa podatkowego z dnia 27 marca 2012 r. (sygn. IPPP2/443-34/12-2/IG) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie uznał za prawidłowe stanowisko Wnioskodawcy, w świetle którego:

„Przyjęty w orzecznictwie pogląd wskazuje, że aby dokonać przeniesienia przedsiębiorstwa, przeniesienie musi dotyczyć minimum środków koniecznych do prowadzenia przedsiębiorstwa (tak w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 17 października 2000 r., sygn. I CKN 850/98)” i dalej „Należy zatem stwierdzić, iż czynność prawna dotycząca przedsiębiorstwa – z uwagi na funkcjonalną jedność wszystkich elementów – powinna odnosić się, jeżeli nie do całego przedsiębiorstwa, to przynajmniej do tej jego części, która kształtuje jego określoną działalność. Poza nawiasem czynności nie mogą pozostać zatem te jego elementy, bez których działalność przedsiębiorstwa nie mogłaby się odbywać na tych samych zasadach, tracąc swój aktualny obraz”.

Z kolei NSA wyrokiem z dnia 1 października 2020 r. (I FSK 12/18 ) dokonując analizy pojęcia zbycia przedsiębiorstwa na gruncie regulacji art. 6 pkt 1 ustawy o VAT wykazał: „W orzecznictwie zasadnie się podnosi, że powyższych pojęć (także pojęcia »przedsiębiorstwo«), nie można wykładać wyłącznie bazując na określeniu »przedsiębiorstwa« w przepisach K.c.(art. 55¹ K.c.), lecz należy dokonywać tej interpretacji w ramach prowspólnotowej wykładni z uwzględnieniem wskazanej powyżej normy art. 19 dyrektywy 2006/112/WE(art. 5 (8) VI Dyrektywy). Jej natomiast wykładni dokonał TSUE m.in. w wyroku z 27 listopada 2003 r. w sprawie (...) (C-497/01). W orzeczeniu tym Trybunał stwierdził, że (...) pojęcie zbycia, czy to za wynagrodzeniem, czy też bez lub w charakterze aportu wniesionego do spółki, całości aktywów lub jej części, należy interpretować tak, iż obejmuje ono zbycie przedsiębiorstwa lub niezależnej części przedsiębiorstwa, włącznie z jego rzeczowymi składnikami oraz, w zależności od konkretnego przypadku, składnikami niematerialnymi, które łącznie, stanowią przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa zdolną do prowadzenia niezależnej działalności gospodarczej, natomiast nie obejmuje ono zwykłego zbycia aktywów, takiego jak sprzedaż zapasów produktów”.

Ponadto, w wyroku z dnia 10 listopada 2011 r. w sprawie (...) (C-444/10) TSUE zaznaczył, że artykuł 5 (8) VI Dyrektywy (art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE) należy interpretować w ten sposób, że przeniesienie własności zapasu towarów oraz wyposażenia sklepu z jednoczesnym oddaniem nabywcy w dzierżawę lokalu handlowego na podstawie umowy na czas nieoznaczony, ale możliwej do rozwiązania przez każdą ze stron z zachowaniem krótkiego terminu wypowiedzenia, stanowi przekazanie całości lub części aktywów, w rozumieniu tego przepisu, pod warunkiem iż przekazane aktywa są wystarczające do prowadzenia przez nabywcę w sposób trwały samodzielnej działalności gospodarczej. TSUE dodał także, że kwestię, czy całość ta musi obejmować określone dobra, zarówno ruchome, jak i nieruchome, należy rozpatrywać z punktu widzenia charakteru prowadzonej działalności gospodarczej. Niewątpliwie przywołane powyżej orzeczenia TSUE są istotne dla właściwej wykładni art. 6 pkt 1 u.p.t.u., albowiem pozwalają przyjąć określony kierunek wykładni krajowego unormowania. Ze wskazanych orzeczeń wynikają zaś następujące wnioski. Po pierwsze, TSUE kładzie nacisk na potrzebę zakreślenia autonomii prawa podatkowego przy dekodowaniu pojęcia „przedsiębiorstwa”. Po drugie, dla uznania danego zespołu składników majątkowych za przedsiębiorstwo niezbędne jest, by przekazane aktywa były wystarczające do prowadzenia przez nabywcę w sposób trwały samodzielnej działalności gospodarczej. Po trzecie, za przedsiębiorstwo należy uznać już taki zespół składników majątku, który jest zdolny do prowadzenia niezależnej działalności gospodarczej. Po czwarte, oceny, czy dana transakcja stanowi zbycie przedsiębiorstwa należy dokonywać w odniesieniu do konkretnego przypadku.

Przywołane orzeczenia TSUE niejednokrotnie stanowiły punkt odniesienia dla wykładni art. 6 pkt 1 u.p.t.u. przyjmowanej w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego, gdzie wyrażano zapatrywanie, iż pojęcie przedsiębiorstwa zawarte w art.6 pkt 1 u.p.t.u., należy w aspekcie art. 19 Dyrektywy 2006/112 rozumieć w sposób funkcjonalny, a nie tylko werbalny, tzn. analizując, czy dany zespół aktywów (przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa), który jest przedmiotem zbycia, pozwala na prowadzenie samodzielnej działalności gospodarczej, której służy (por. wyroki NSA: z dnia 5 kwietnia 2012 r., sygn. akt I FSK 1001/11, z dnia 15 maja 2012 r., sygn. akt I FSK 1223/11, z dnia 25 czerwca 2013 r., sygn. akt I FSK 955/12, z dnia 12 września 2014 r., sygn. akt 1016/13, z dnia 30 listopada 2017 r., sygn. akt I FSK 670/17, czy też z dnia 20 kwietnia 2018 r., sygn. akt I FSK 1113/16).

Warto przy tym odnotować, że we wskazanym wyroku z dnia 25 czerwca 2013 r. (sygn. akt I FSK 955/12) Naczelny Sąd Administracyjny podniósł, iż tylko wówczas, gdy przekazywany zespół aktywów przedsiębiorstwa jest niewystarczający do prowadzenia przez nabywcę w sposób trwały samodzielnej działalności gospodarczej (w oparciu o przekazane składniki majątkowe), czynność taka jest objęta podatkiem od towarów i usług.

Ponadto w wyroku (już wcześniej powołanym) z dnia 15 maja 2012 r., sygn. akt I FSK 1223/11, Naczelny Sąd Administracyjny przyjął, że „przedsiębiorstwo” obejmuje każdy zespół składników materialnych i niematerialnych służących do realizacji określonych zadań gospodarczych, bez względu na to, czy obejmuje on całość, czy jedynie część majątku określonego podmiotu.

W podobnym duchu wypowiedział się Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 26 czerwca 2008 r., sygn. akt I FSK 688/07 stwierdzając, że dla zbycia przedsiębiorstwa konieczne jest przeniesienie na nabywcę minimum środków pozwalających na kontynuowanie realizowanej uprzednio w tym przedsiębiorstwie działalności gospodarczej.

Konsekwencję przedmiotowej analizy stanowi, w ocenie Wnioskodawcy, zasadność wniosku, w świetle którego przedmiot projektowanej czynności przekazania do przedsiębiorstwa małżonki podatnika wskazanego zespołu składników majątku Jego przedsiębiorstwa stanowić będzie w istocie czynność, która na gruncie regulacji ustawy o podatku od towarów i usług winna być kwalifikowana jako pozostająca poza zakresem regulacji ustawy o VAT, a to stosownie do treści regulacji art. 6 pkt 1 ustawy o VAT.

Podkreślić bowiem należy, że fakt, iż z uwagi mały rozmiar prowadzonej działalności gospodarczej Wnioskodawcy, usługowy charakter tej działalności, brak istniejących na dzień dokonania projektowanej czynności prawnej zobowiązań czy wierzytelności, umów z kontrahentami bądź innych niż wskazane w opisie zaprezentowanego stanu faktycznego składników majątku stanowiących środki trwałe oraz elementy wyposażenia materialnych i niematerialnych składników majątku, o których mowa w treści art. 55¹ ustawy Kodeks Cywilny, pozwala na przyjęcie iż przedmiotem projektowanej czynności będzie przedsiębiorstwo Wnioskodawcy jako całość.

Skoro bowiem dla celów dotychczasowej działalności gospodarczej Wnioskodawcy w rozmiarze i przedmiocie opisanym w opisie stanu faktycznego złożonego wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji wystarczającym było wyłącznie posiadanie opisanych rzeczowych składników majątku Wnioskodawcy, a wszystkie te składniki majątku były wystarczające dla prowadzenia jego przedsiębiorstwa i zostaną przeniesione do przedsiębiorstwa małżonki Wnioskodawcy, to stwierdzić należy, iż przedmiotem tego przekazania będzie przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 6 pkt 1 ustawy o VAT.

Zarazem podkreślenia wymaga, iż wskazany zespół rzeczowych składników majątku, stanowiący dotychczas przedsiębiorstwo Wnioskodawcy, będzie w pełni zdolny do kontynuowania w ramach działalności małżonki Wnioskodawcy dotychczasowej działalności przedsiębiorstwa Wnioskodawcy, a nadto ta działalność w ramach przedsiębiorstwa będzie kontynuowana, zarówno na potrzeby własnego przedsiębiorstwa małżonki Wnioskodawcy, jak i w formule świadczenia usług na rzecz osób trzecich.

W konsekwencji powyższej analizy, w ocenie Wnioskodawcy, przekazanie szczegółowo opisanych składników majątku Jego przedsiębiorstwa, które co istotne w analizowanej sprawie, składają się na całość Jego przedsiębiorstwa na gruncie regulacji ustawy o VAT, winno być kwalifikowane jako czynność prawna, której przedmiotem jest zbycie przedsiębiorstwa w rozumieniu regulacji art. 6 pkt 1 ustawy o VAT.Tym samym ta projektowana czynność na mocy regulacji art. 6 pkt 1 będzie wyłączona z zakresu opodatkowania VAT, co prowadzi do wniosku, w świetle którego przyszłe przekazanie składników majątku stanowiących w istocie całe przedsiębiorstwo Wnioskodawcy Jego małżonce w celu kontynuowania przedmiotu działalności gospodarczej Wnioskodawcy w tamach Jej przedsiębiorstwa, w tym dla potrzeb wewnętrznych Jej przedsiębiorstwa, nie będzie podlegało opodatkowaniu VAT.

Kwalifikacja taka znajduje oparcie w treści indywidualnej interpretacji prawa podatkowego z dnia 26 czerwca 2023 r. sygn. 0114-KDIP4-2.4012.186.2023.3.KS.

Powyższe oznacza zatem również, iż w przedmiotowej sytuacji brak będzie podstaw dla uznania, iż nieodpłatne przyszłe przekazanie wskazanego zespołu składników majątku działalności gospodarczej Wnioskodawcy do przedsiębiorstwa Jego małżonki winno być kwalifikowane jako szczególna odpłatna dostawa towarów, o której mowa w treści regulacji art. 7 ust. 2 ustawy o VAT. Skoro bowiem, przedmiot przekazania będzie stanowiło przedsiębiorstwo Wnioskodawcy, to czynność jego przekazania jest wyłączona z zakresu ustawy o VAT, a tym samym nie ma podstaw dla jej uznania za dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 2 tej ustawy.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy:

Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 7 ust. 2 ustawy:

Jednocześnie art. 6 ustawy wskazuje na wyłączenia określonych czynności spod zakresu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Są w nim wskazane czynności, które co do zasady należą do grupy czynności podlegających opodatkowaniu, mieszczące się w zakresie odpłatnej dostawy towarów czy też odpłatnego świadczenia usług, z uwagi jednak na stosowne wyłączenie, czynności te nie podlegają opodatkowaniu.

Według art. 6 pkt 1 ustawy:

Ustawodawca w ww. przepisie nie zdefiniował, co należy rozumieć pod pojęciem „transakcji zbycia”. Uwzględniając zakres przedmiotowy ustawy o podatku od towarów i usług, pojęcie to należy rozumieć w sposób zbliżony do pojęcia „dostawy towarów” w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, tzn. „zbycie” obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania przedmiotem jak właściciel, np. sprzedaż, zamianę, darowiznę, nieodpłatne przekazanie, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu. Zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa podlega zasadzie swobody umów, a więc może nastąpić na podstawie każdej czynności rozporządzającej.

Podkreślenia wymaga, że ze względu na szczególny charakter przepisu art. 6 pkt 1 ustawy, winien on być interpretowany ściśle, co oznacza, że ma zastosowanie wyłącznie w przypadku zbycia (a zatem wszelkich czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel) przedsiębiorstwa (w rozumieniu Kodeksu cywilnego) lub zorganizowanej jego części, zdefiniowanej w art. 2 pkt 27e ustawy.

Zaznaczyć należy, że przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz przepisy wykonawcze do niej nie definiują pojęcia „przedsiębiorstwo”, należy więc odwołać się odpowiednio do przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.), zwanej dalej Kodeksem cywilnym.

Zgodnie z art. 55¹ Kodeksu cywilnego:

Przedsiębiorstwo, jako przedmiot zbycia, musi stanowić całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym, co oznacza, że najistotniejsze dla przedmiotowego zagadnienia jest ustalenie, czy zbywany majątek stanowi na tyle zorganizowany kompleks praw, obowiązków i rzeczy, że zdolny jest do realizacji zadań gospodarczych przypisywanych przedsiębiorstwu.

W myśl art. 55² Kodeksu cywilnego:

Zatem składniki materialne i niematerialne, wchodzące w skład przedsiębiorstwa, powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w ten sposób, że można mówić o nich jako o zespole, a nie zbiorze pewnych elementów. Istotne jest, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami, tak żeby masa mogła posłużyć kontynuowaniu określonej działalności gospodarczej zbywcy. Sformułowanie zawarte w zacytowanym art. 55¹ Kodeksu cywilnego „obejmuje ono w szczególności”, pozwala uznać, że definicja wymienia tylko przykładowe elementy przedsiębiorstwa. W rezultacie, przedsiębiorstwo może obejmować także inne, niewymienione w tym przepisie składniki, jak również może składać się z niektórych tylko elementów wyliczenia zawartego w art. 55¹ Kodeksu cywilnego.

W świetle powyższego, posłużenie się w art. 55¹ Kodeksu cywilnego zwrotem niedookreślonym „w szczególności” oraz w związku z art. 55² Kodeksu cywilnego, ustawodawca przesądził, że dla istnienia przedsiębiorstwa nie jest istotne występowanie wszystkich wymienionych w nim elementów, a nadto, że fakt ich istnienia nie przesądza o uznaniu danego zespołu składników za przedsiębiorstwo. Katalog składników tworzących przedsiębiorstwo ma bowiem charakter otwarty. Stanowisko takie aprobują sądy administracyjne, wskazując, że „przedsiębiorstwo obejmuje każdy zespół składników materialnych i niematerialnych służących do realizacji określonych zadań gospodarczych” (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 15 maja 2012 r., sygn. akt I FSK 1223/11) oraz że „dla zbycia przedsiębiorstwa konieczne jest przeniesienie na nabywcę minimum środków pozwalających na kontynuowanie realizowanej uprzednio w tym przedsiębiorstwie działalności gospodarczej (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 czerwca 2008 r., sygn. akt I FSK 688/07).

Zatem, strony danej transakcji mogą niektóre składniki przedsiębiorstwa wyłączyć z treści czynności dotyczącej takiego przedsiębiorstwa. Zakres tej swobody ograniczony jest jednak zachowaniem istoty przedsiębiorstwa. Przedmiotem czynności prawnej powinny być przynajmniej te składniki przedsiębiorstwa, które decydują o możliwości spełniania przez nie swojej funkcji.

Tym samym jeżeli warunki, o których mowa w art. 55¹ Kodeksu cywilnego zostaną spełnione, to zbycie takiego przedsiębiorstwa do innego podmiotu, nie będzie podlegało przepisom ustawy.

Natomiast przepis art. 2 pkt 27e ustawy stanowi, że:

Podstawowym wymogiem wynikającym z powyższego przepisu jest więc to, aby zorganizowana część przedsiębiorstwa stanowiła zespół składników materialnych i niematerialnych (w tym zobowiązań). Kolejnym warunkiem jest wydzielenie tego zespołu w istniejącym przedsiębiorstwie. Wydzielenie to ma zachodzić na trzech płaszczyznach: organizacyjnej, finansowej i funkcjonalnej (przeznaczenie do realizacji określonych zadań gospodarczych). Elementami zespołu składników materialnych i niematerialnych, stanowiących zorganizowaną część przedsiębiorstwa, powinny być w szczególności aktywa trwałe, obrotowe, a także czynnik ludzki, czyli kadra pracownicza.

Wyodrębnienie organizacyjne oznacza, że zorganizowana część przedsiębiorstwa ma swoje miejsce w strukturze organizacyjnej podatnika jako dział, wydział, oddział itp. Przy czym, w doktrynie zwraca się uwagę, że organizacyjne wyodrębnienie powinno być dokonane na bazie statutu, regulaminu lub innego aktu o podobnym charakterze. Organizacyjny aspekt wyodrębnienia oznacza, że składniki tworzące „część przedsiębiorstwa” powinny posiadać cechę zorganizowania. Cecha ta powinna występować w „istniejącym przedsiębiorstwie”, a więc w ramach prowadzonej działalności i dotyczyć określonego zespołu składników tworzących część tego przedsiębiorstwa.

Wyodrębnienie finansowe najpełniej realizowane jest w przypadku zakładu lub oddziału osoby prawnej. Wyodrębnienie finansowe nie oznacza samodzielności finansowej, ale sytuację, w której przez odpowiednią ewidencję zdarzeń gospodarczych możliwe jest przyporządkowanie przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań do zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Ponadto wymagane jest, aby zorganizowana część przedsiębiorstwa mogła stanowić potencjalnie niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące zadania gospodarcze, których realizacji służy w istniejącym przedsiębiorstwie. Powyższe oznacza, że przez zorganizowaną część przedsiębiorstwa można rozumieć wyłącznie tę część przedsiębiorstwa, która jest przede wszystkim wyodrębniona organizacyjnie, ale także posiada wewnętrzną samodzielność finansową.

Natomiast wyodrębnienie funkcjonalne należy rozumieć jako przeznaczenie do realizacji określonych zadań gospodarczych. Zorganizowana część przedsiębiorstwa musi stanowić funkcjonalnie odrębną całość – obejmować elementy niezbędne do samodzielnego prowadzenia działań gospodarczych, którym służy w strukturze przedsiębiorstwa. Aby zatem część mienia przedsiębiorstwa mogła być uznana za jego zorganizowaną część, musi ona – obiektywnie oceniając – posiadać potencjalną zdolność do funkcjonowania jako samodzielny podmiot gospodarczy. Składniki majątkowe materialne i niematerialne wchodzące w skład zorganizowanej części przedsiębiorstwa muszą zatem umożliwić nabywcy podjęcie działalności gospodarczej w ramach odrębnego przedsiębiorstwa.

W związku z powyższym, w rozumieniu przepisów podatkowych, aby określony zespół składników majątkowych mógł zostać zakwalifikowany jako zorganizowana część przedsiębiorstwa, nie jest wystarczające jakiekolwiek zorganizowanie masy majątkowej, ale musi się ona odznaczać pełną odrębnością niezbędną do samodzielnego funkcjonowania w obrocie gospodarczym.

Zorganizowaną część przedsiębiorstwa tworzą więc składniki, będące we wzajemnych relacjach, takich, by można było mówić o nich jako o zespole, a nie o zbiorze przypadkowych elementów, których jedyną cechą wspólną jest własność jednego podmiotu gospodarczego.

Reasumując, na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług mamy do czynienia ze zorganizowaną częścią przedsiębiorstwa, jeżeli spełnione są łącznie następujące przesłanki:

1)istnieje zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania;

2)zespół ten jest organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie;

3)składniki te przeznaczone są do realizacji określonych zadań gospodarczych;

4)zespół tych składników mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące ww. zadania gospodarcze.

Zaznaczenia wymaga, że definicja zorganizowanej części przedsiębiorstwa, zawarta w przepisie art. 2 pkt 27e ustawy, nie jest definicją samoistną, lecz należy rozpatrywać ją m.in. w kontekście uregulowań art. 6 pkt 1 ustawy, który wyłącza z opodatkowania podatkiem od towarów i usług zbycie składników majątkowych i niemajątkowych uprzednio wyodrębnionych organizacyjnie i finansowo w istniejącym przedsiębiorstwie, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, nie dotyczy zaś zbycia poszczególnych składników majątkowych przedsiębiorstwa.

O tym, czy nastąpiło zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa decydują każdorazowo okoliczności faktyczne związane z konkretną transakcją. Podatnik zobowiązany jest do prawidłowego określenia przedmiotu opodatkowania, co wiąże się z koniecznością prawidłowego zdefiniowania dokonywanej czynności.

Podkreślić w tym miejscu należy, że nie wszystkie jednak elementy tworzące pojęcie przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części są na tyle istotne, aby bez ich zbycia nie można było mówić o zbyciu przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części. W praktyce obrotu gospodarczego zdarzają się sytuacje, w których niektóre elementy przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części podlegają wyłączeniu z transakcji zbycia. Jednak nawet w takim przypadku, składniki materialne i niematerialne wchodzące w skład przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w taki sposób, by można było o nich mówić jako o zespole, a nie tylko zbiorze pewnych elementów. Decydujące zatem jest to, aby w zbywanym przedsiębiorstwie lub jego zorganizowanej części zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami w sposób umożliwiający kontynuowanie określonej działalności gospodarczej.

Aby zatem ocenić czy w danej, konkretnej sytuacji mamy do czynienia ze sprzedażą przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części należy dokładnie przeanalizować zarówno to jakie składniki majątku będą przedmiotem sprzedaży, ale także czy istniejące między nimi funkcjonalne zależności pozwolą na kontynuowanie działalności zbywanego przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części. Przy dokonaniu tej analizy pomocne, a czasami nawet niezbędne mogą okazać się orzeczenia TSUE.

W zakresie braku obowiązku opodatkowania czynności zbycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z 27 listopada 2003 r. sprawa C-497/01, Zita Modes Sàrl, w którym stwierdził, że celem ww. opcji jest uproszczenie rozliczeń związanych z przeniesieniem majątku przedsiębiorstwa lub jego części, bądź wniesieniem ich aportem. W wyroku tym przyjęto, że jeżeli państwo członkowskie wprowadziło do swojego systemu VAT opcję zawartą w pierwszym zdaniu art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy uznając, że w przypadku wydania całości majątku nie ma miejsca dostawa towarów w rozumieniu regulacji VAT, to zasada ta ma zastosowanie – nie wyłączając możliwości ograniczenia jej stosowania do okoliczności zawartych w zdaniu drugim tego samego paragrafu – do każdego wydania przedsiębiorstwa lub samodzielnej części przedsiębiorstwa, włączając składniki materialne i niematerialne, które łącznie stanowią przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa, mogącego samodzielnie prowadzić działalność gospodarczą. Nabywca musi jednak wyrazić zamiar dalszego prowadzenia nabytego przedsiębiorstwa lub jego części, a nie jego bezpośredniej likwidacji i sprzedaży zapasów. TSUE wskazał, że biorąc pod uwagę cel dyrektywy, pojęcia w niej użyte powinny być interpretowane w sposób jednolity i niezależny (autonomiczny), uwzględniając kontekst i cel regulacji. W wyroku tym, dokonując wykładni funkcjonalnej art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy, TSUE uznał, że celem wyłączenia zbycia przedsiębiorstwa z opodatkowania jest zapewnienie neutralności podatkowej takiej czynności, która obciążając stronę istotnym zobowiązaniem podatkowym i tak rodziłaby prawo do odliczenia lub zwrotu podatku naliczonego. Trybunał podkreślił, że przeniesienie, o jakim mowa w art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE, dotyczy między innymi części przedsiębiorstwa, a istotne znaczenie ma funkcjonalne powiązanie składników majątkowych umożliwiające realizację określonego zadania gospodarczego.

W wyroku z 10 listopada 2011 r., w sprawie C-444/10 Finanzamt Ludenscheid przeciwko Christel Schriever, TSUE wywiódł, że regulacja art. 5(8) VI Dyrektywy Rady (obecnie art. 19 Dyrektywy 112) obejmuje przekazanie przedsiębiorstwa lub jego samodzielnej części, w tym składników materialnych i ewentualnie niematerialnych, łącznie składających się na przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa zdolną prowadzić samodzielną działalność gospodarczą, nie obejmuje natomiast samego zbycia towarów, jak sprzedaż zapasu produktów. Jak wskazuje Trybunał, stwierdzenie, że nastąpiło przekazanie przedsiębiorstwa lub jego samodzielnej części w rozumieniu art. 19 Dyrektywy 112, wymaga, by całość przekazanych składników pozwalała na prowadzenie samodzielnej działalności gospodarczej. W wyroku tym Trybunał wywiódł, że jeżeli działalność gospodarcza tego nie wymaga, przedmiotem zbycia nie muszą być wszystkie składniki z nią związane, aby czynność ta wyłączona była z opodatkowania na podstawie art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy.

Wskazać należy, że zbycie przedsiębiorstwa ma miejsce wówczas, gdy majątek przedsiębiorstwa przechodzi na własność jednego nabywcy, który kontynuuje działalność gospodarczą zbywcy. O tym czy doszło do wyodrębnienia przedsiębiorstwa decyduje pełen zakres przekazanego majątku, praw i zobowiązań, wyodrębnienie to musi dotyczyć przedsiębiorstwa jako całości. Nie może ono obejmować dowolnej części danego przedsiębiorstwa, żeby można było uznać, że doszło do powstania zespołu składników, które mogłyby stanowić niezależne przedsiębiorstwo. Wyłączenie z transakcji zbycia istotnych elementów przedsiębiorstwa powoduje, że mamy do czynienia ze sprzedażą sumy składników majątkowych, a nie ze sprzedażą przedsiębiorstwa. Natomiast jeśli wyłączone od zbycia składniki przedsiębiorstwa nie mają istotnego znaczenia dla funkcjonowania przedsiębiorstwa jako takiego, czynność będzie na gruncie VAT uznana za sprzedaż przedsiębiorstwa, chociaż nie objęła ona wszystkich jego składników. Zakres ewentualnych wyłączeń ograniczony jest do głównej „substancji” przedsiębiorstwa. Przyjmuje się zatem, że z transakcji dotyczącej zbycia przedsiębiorstwa można wyłączyć jedynie te elementy, które nie stanowią jego kluczowych i najistotniejszych składników, bez wpływu na jego status. W przypadku bowiem wyłączenia z przedmiotu transakcji elementów przedmiotowo istotnych dla tego przedsiębiorstwa, traci ono swój byt.

Z opisu sprawy wynika, że jest Pan od dnia 5 września 2013 r. czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług. Prowadzi Pan działalność gospodarczą w zakresie produkcji wyrobów tartacznych.

W tym zakresie w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zgromadził Pan konieczny dla przedmiotu Jego działalności potencjał techniczny, w ramach którego wskazać należy na poniższe rzeczowe składniki majątku:

-pilarka taśmowa pozioma stanowiąca środek trwałych,

-ostrzałka do pił tarczowych stanowiąca środek trwały,

-automatyczny zawierak do pił taśmowych stanowiący środek trwały,

-przyczepa z żurawiem wraz z fotelem operatora stanowiąca środek trwały,

-ciągnik rolniczy (...) stanowiący środek trwały,

-szereg innych drobnych maszyn i urządzeń, które składają się na potencjał techniczny Pana przedsiębiorstwa.

Pana działalność to działalność usługowa prowadzona w niewielkim rozmiarze wyłącznie indywidualnie przez Pana, tj. bez korzystania z osób trzecich. Wskazany park maszynowy pozwala na prowadzenie przedmiotowej aktywności gospodarczej w formule jednoosobowej, którą może Pan wykonywać zarówno w miejscu zamieszkania (na stanowiącej Pana własność w ramach małżeńskiej wspólności ustawowej nieruchomości), jak i w innych miejscach, stosownie do otrzymywanych zleceń, a to z uwagi na mobilny charakter potencjału maszynowego. Dla celów prowadzonej działalności gospodarczej nie jest wymaganym wykorzystywanie żadnych budynków czy budowli, a tym samym możliwym jest świadczenie przez Pana usług tartacznych w oparciu o posiadany potencjał techniczny w warunkach zewnętrznych.

Z uwagi na charakter i rozmiar Pana działalności, nie istnieją jakiekolwiek zobowiązania, jak i wierzytelności związane z przedmiotową działalnością gospodarczą.

W ostatnim czasie Pana działalność w przedmiocie usługowego wykonywania usług tartacznych koncentrowała się na wykonywaniu zleconych usług tartacznych na rzecz przedsiębiorstwa Pana małżonki, które prowadzone jest na tej samej nieruchomości, na której działalność gospodarczą Pan prowadzi, a przedmiot której to działalności prowadzonej w znacznie większym rozmiarze stanowi produkcja wyrobów z drewna.

Rozważa Pan przekazanie całości zespołu składników majątkowych swojej działalności gospodarczej do przedsiębiorstwa prowadzonego przez Pana małżonkę. Po dokonaniu projektowanej czynności przekazania zespołu składników Pana majątku do przedsiębiorstwa Pana małżonki, dokona Pan wykreślenia swojej działalności gospodarczej z Centralnej Ewidencji Działalności Gospodarczej. Dokona Pan też zgłoszenia likwidacji swojej działalności dla celów Jego wykreślenia jako podatnika VAT czynnego.

Po przekazaniu opisanych składników majątku Pana przedsiębiorstwa do przedsiębiorstwa małżonki, po Pana stronie, jako przedsiębiorcy, a zarazem podatnika nie pozostaną jakiekolwiek składniki majątku, umowy, zobowiązania czy wierzytelności, które byłyby związane z jego działalnością gospodarczą. Powyższe oznacza, iż wszystkie istniejące na dzień przekazania składanki majątku Pana działalności gospodarczej zostaną przekazane do przedsiębiorstwa Pana małżonki.

W ramach działalności gospodarczej Pana małżonki nie są prowadzone usługi o charakterze tartacznym. Pana małżonka nie posiada w składzie swojego przedsiębiorstwa potencjału maszynowego pozwalającego na świadczenie tego typu usług, stąd też w ramach bieżących potrzeb nabywała je m.in. od Pana przedsiębiorstwa.

Zachowując strukturę przekazanego przez Pana zespołu składników majątku Pana działalności gospodarczej już w ramach przedsiębiorstwa małżonki będzie zachodzić pełna kontynuacja wykorzystywania Pana przedsiębiorstwa dla celów wykonywania czynności opodatkowanych, oczywiście z uwzględnieniem dotychczasowego potencjału oraz rozmiaru dotychczasowej Pana działalności gospodarczej. Otrzymany zespół składników majątku będzie bowiem kompletny i wystarczający dla kontynuowania w ramach przedsiębiorstwa Pana małżonki dotychczasowej Pana działalności gospodarczej w kształcie, przedmiocie i dotychczasowym rozmiarze tej działalności.

Przedmiot przekazania stanowić będzie jego przedsiębiorstwo w rozumieniu regulacji art. 55¹ ustawy Kodeks cywilny. Przekazanie obejmie całość Pana działalności gospodarczej, która była i jest w pełni zdolna gospodarczo, organizacyjnie, funkcjonalnie i finansowo do prowadzenia przez Pana działalności w przedmiocie i rozmiarze w jakim działalność ta była od dnia 5 września 2013 r.

Dla kontynuowania działalności w zakresie w jakim przedmiot przekazania jest zdolny do momentu jego przekazania do wykorzystywania przez Pana nie jest koniecznym angażowanie przez małżonkę jakichkolwiek innych składników majątku, nie będących przedmiotem czynności nieodpłatnego przekazania. Poczynając od dnia przekazania opisanych składników majątku Pana działalności gospodarczej bez angażowania jakichkolwiek dodatkowych składników majątku, Pana małżonka będzie mogła w oparciu o przedmiot przekazania kontynuować Pana działalność gospodarczą w pełnym jej dotychczasowym przedmiocie oraz rozmiarze.

Przedmiot przekazania, poczynając od momentu dokonania przekazania składników majątku na rzecz małżonki Wnioskodawcy, będzie posiadał pełną potencjalną zdolność do działania jako niezależne przedsiębiorstwo realizujące określone zadania gospodarcze i nabywca będzie miał faktyczną możliwość nieprzerwanego kontynuowania działalności w zakresie produkcji wyrobów tartacznych, oczywiście w rozmiarze, w jakim działalność ta była dotychczas prowadzona.

Pana wątpliwości w przedmiotowej sprawie dotyczą wskazania, czy nieodpłatne przekazanie małżonce opisanego zespołu składników majątku Pana działalności gospodarczej do dalszego ich wykorzystywania w ramach prowadzonej przez Pana małżonkę działalności gospodarczej, będzie podlegało wyłączeniu z opodatkowania na mocy art. 6 pkt 1 ustawy.

Jak wskazano wyżej, zbycie przedsiębiorstwa ma miejsce wówczas, gdy cały majątek przedsiębiorstwa przechodzi na własność jednego nabywcy, który kontynuuje działalność gospodarczą zbywcy. O tym, czy doszło do wyodrębnienia przedsiębiorstwa, decyduje zakres zbywanego majątku, zakres praw i zobowiązań; ponadto, decydujące jest to, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami, umożliwiające kontynuowanie określonej działalności gospodarczej.

Analiza okoliczności przedstawionych we wniosku oraz przywołanych przepisów prawa podatkowego prowadzi do stwierdzenia, że jeżeli faktycznie nastąpi przekazanie wszystkich składników majątku Pana przedsiębiorstwa zarówno materialnych, jak i niematerialnych, to takie przekazanie stanowić będzie zbycie przedsiębiorstwa w rozumieniu Kodeksu cywilnego i w konsekwencji, zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy, czynność przekazania będzie wyłączona z opodatkowania podatkiem VAT.

Jak Pan bowiem wskazał – przekaże Pan do działalności gospodarczej małżonki cały zespół składników majątkowych swojej działalności gospodarczej. Następnie dokona Pan wykreślenia swojej działalności gospodarczej z Centralnej Ewidencji Działalności Gospodarczej oraz dokona zgłoszenia likwidacji swojej działalności dla celów wykreślenia Pana jako podatnika VAT czynnego. Pana małżonka będzie kontynuowała prowadzenie działalności gospodarczej w tym samym zakresie w jakim działalność była prowadzona przez Pana.

Mając na uwadze przedstawiony opis sprawy należy stwierdzić, że w rozpatrywanym przypadku zostaną spełnione wszystkie wskazane powyżej przesłanki do uznania przedmiotu transakcji za przedsiębiorstwo, o którym mowa w art. 55¹ Kodeksu cywilnego. Tym samym, przekazanie całego majątku przedsiębiorstwa będzie stanowić transakcję, o której mowa w art. 6 pkt 1 ustawy oraz na tej podstawie będzie wyłączona z opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Tym samym brak jest podstaw do uznania przekazania całości majątku Pana działalności do działalności gospodarczej Pana małżonki, za dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 2 ustawy.

Podsumowując, nieodpłatne przekazanie przez Pana zespołu składników majątku Pana działalności gospodarczej małżonce, dla celów ich dalszego wykorzystywania w ramach prowadzonej przez Pana małżonkę działalności gospodarczej, będzie wyłączone z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy.

Zatem, Pana stanowisko jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej:

Jestem ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Pan ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) podanym przez Pana w złożonym wniosku. Zatem, wydając przedmiotową interpretację oparłem się na wynikającym z treści wniosku opisie zdarzenia przyszłego. W przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych. Ponadto, w sytuacji zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).