Interpretacja indywidualna z dnia 27 września 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP3-2.4011.617.2024.3.MN

Możliwość skorzystania z zaniechania poboru podatku z tytułu kredytu zaciągniętego na refinansowanie kredytu mieszkaniowego i ubezpieczenie.

Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest:

• prawidłowe - w części dotyczącej skorzystania z zaniechania poboru podatku z tytułu umorzenia kwoty kapitału;
• nieprawidłowe - w części dotyczącej skorzystania z zaniechania poboru podatku z tytułu umorzenia kwoty kosztów ubezpieczenia niskiego wkładu własnego oraz z tytułu podwyżki marży wynikającej z brakującego wkładu własnego.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

17 lipca 2024 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy umorzenia wierzytelności z tytułu kredytu zaciągniętego na refinansowanie kredytu mieszkaniowego. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 9 sierpnia 2024 r. (wpływ 9 sierpnia 2024 r.) oraz z 28 sierpnia 2024 r. (wpływ 28 sierpnia 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Prosi Pan o interpretację indywidualną dot. zwolnienia z zapłaty podatku od części umorzonej kredytu oraz ewentualnych odsetek w oparciu o proponowaną Panu przez bank ugodę.

Rozlicza się Pan w oparciu o podatek liniowy 19%.

Wniosek dotyczy lokalu mieszkalnego w (…) przy ul. (…), na którego zakup otrzymał Pan kredyt mieszkaniowy zaciągnięty na realizację inwestycji mieszkaniowej, której celem było zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych i jednego gospodarstwa domowego podatnika.

Powziął Pan wątpliwość, czy ulga wynikająca z Dz. U. 2024 poz. 102 ma zastosowanie w przypadku, gdy lokal był w okresie od dnia nabycia w 2005 roku do 30 czerwca 2019 roku wykorzystywany do Pana celów mieszkalnych. Mieszkanie zostało wciągnięte do ewidencji środków trwałych z datą 1 listopada 2008 roku, ponieważ część mieszkania przeznaczył Pan na własną działalność gospodarczą. W tym czasie odpis amortyzacyjny i odsetki od kredytu ujmowane w kosztach firmy (JDG) były pomniejszane o 17,4% (taka część mieszkania była wykorzystywana na Pana cele mieszkalne).

Uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego

Pierwotny kredyt w A. Bank został udzielony 30 sierpnia 2005 r., a następnie refinansowany przez B. Bank (C. Bank S.A.) 25 sierpnia 2006 r.

Kredyt hipoteczny został udzielony na sfinansowanie zakupu własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego (A.), następnie (B.) na refinansowanie kredytu mieszkaniowego oraz pokrycie opłat okołokredytowych.

Tematem zapytania jest kredyt z 2006 roku na refinansowanie kredytu z 2005 roku, ponieważ ten pierwszy został w całości spłacony.

Poniższe odpowiedzi dotyczą kredytu z 2006 roku.

Kredyt został zaciągnięty w walucie CHF.

Przed umorzeniem kredytu dojdzie do jego przewalutowania. Wydaje się jednak, że to pytanie nie ma związku z zadanym pytaniem, tak jak kolejne pytania.

Przewalutowanie nastąpi po kursie średnim NBP wg tabeli kursów średnich walut obcych z 10 czerwca 2024 r. Przewalutowanie będzie polegało jedynie na zmianie umowy poprzez przeliczenie kapitału powstałego do spłaty na inną walutę niż wskazana w umowie na dzień otrzymania kredytu, tj. wyłącznie na zmianie sposobu wykonania zobowiązania.

Przewalutowanie kredytu zostanie przeprowadzone w ramach istniejącej umowy kredytowej w drodze jej zmiany na podstawie aneksu do tej umowy.

Kredyt, o którym mowa we wniosku został udzielony przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów.

Kredyt został zabezpieczony hipotecznie na kredytowanej nieruchomości.

Bank zwalnia kredytobiorcę z długu – umarza zadłużenie z tytułu kapitału kredytu, a dodatkowo kosztów ubezpieczenia niskiego wkładu własnego oraz z tytułu podwyżki marży wynikającej z brakującego wkładu własnego.

W skład umorzenia nie będą wchodziły kwot odsetek karnych.

Jest Pan jedynym kredytobiorcą.

Nie korzystał Pan z umorzenia wierzytelności z tytułu innego kredytu zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej.

Planuje Pan podpisać ugodę z bankiem po uzyskaniu interpretacji z US, tj. w 2024 roku.

Po narodzinach Pana drugiego syna mieszkanie na (…) zaczęło być dla Państwa zbyt małe. Po znalezieniu na własne potrzeby mieszkania, które musieli Państwo wynająć, mieszkanie na (…) zostało również wynajęte, aby częściowo pokryć koszty mieszkania, w którym do dziś Państwo mieszkają i które wynajmują.

Pytanie

Czy ulga wynikająca z Dz. U. 2024 poz. 102 ma zastosowanie w przypadku, gdy lokal był w okresie od dnia nabycia w 2005 roku do 30 czerwca 2019 roku wykorzystywany do Pana celów mieszkalnych i jest Pan zwolniony z podatku?

Pana stanowisko w sprawie

Uważa Pan, że w opisanym przypadku ma zastosowanie ulga wynikająca z Dz. U. 2024 r. poz. 102 i jest Pan zwolniony z podatku od części umorzonej kredytu oraz ewentualnych odsetek w oparciu o proponowaną Panu przez bank ugodę.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy:

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Źródła przychodów

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Umorzenie wierzytelności

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy,

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Wskazał Pan, że w wyniku proponowanej ugody bank umorzy Panu zadłużenie.

Tym samym, umorzoną Panu kwotę wierzytelności z tytułu zaciągniętego kredytu należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zaniechanie poboru podatku

Jednakże zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102):

Z kolei § 4 cytowanego rozporządzenia stanowi, że:

Natomiast w myśl § 3 komentowanego rozporządzenia:

Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Zatem zaniechanie poboru podatku do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów znajdzie zastosowanie, jeżeli zostaną spełnione łącznie następujące przesłanki:

1. kredyt był zaciągnięty na realizację inwestycji mieszkaniowej;

2. kredyt był udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw;

3. kredyt był zabezpieczony hipotecznie;

4. kredytobiorca nie korzystał wcześniej z umorzenia zobowiązania z tytułu innego kredytu na własne cele mieszkaniowe zabezpieczonego hipotecznie.

Przedstawił Pan informacje, z których wynika, że:

1. w 2005 r. zaciągnął Pan kredyt na zakup lokalu mieszkalnego;

2. w 2006 r. zaciągnął Pan kredyt na refinansowanie powyższego kredytu;

3. bank zaproponował Panu zawarcie ugody do kredytu z 2006 roku, na mocy której umorzy Panu zadłużenie z tytułu kapitału, a dodatkowo z kosztów ubezpieczenia niskiego wkładu własnego oraz tytułu podwyżki marży wynikającej z brakującego wkładu własnego.

Powziął Pan wątpliwość, czy z tytułu umorzenia tego zadłużenia będzie Pan mógł skorzystać z zaniechania poboru podatku.

Pana skutki podatkowe z tytułu umorzenia wierzytelności

Główną przesłaną do skorzystania z zaniechania poboru podatku jest przeznaczenie tego kredytu na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z tym artykułem, wydatkiem uznawanym za cel mieszkaniowy jest m.in. nabycie lokalu mieszkalnego.

Analizowane zaniechanie może mieć również zastosowanie w przypadku umorzenia kredytu refinansowego w sytuacji, gdy został on zaciągnięty na refinansowanie (zastąpienie) kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zaciągnięcie kredytu na refinansowanie jest to zdarzenie rozumiane jako operacja pieniężna, polegająca na wykorzystaniu zewnętrznych funduszy pieniężnych w celu zastąpienia środków pierwotnie wydatkowanych na jakiś cel.

Pojęcie kredyt refinansowy implikuje konieczność wcześniejszego zaciągnięcia kredytu, aby później możliwym było zaciągnięcie kredytu refinansowego na jego spłatę. Zatem czynność refinansowania zakupu kredytem hipotecznym należy odróżnić od zaciągnięcia kredytu refinansowego. Kredyt refinansowy przeznaczony jest na spłatę wcześniej zaciągniętego kredytu hipotecznego i jest on zabezpieczony na podstawie wartości aktualnie posiadanej nieruchomości.

Z opisu wynika, że kredyt zaciągnięty w 2005 r. był kredytem mieszkaniowym zaciągniętym na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – bowiem ze środków pochodzących z tego kredytu zakupił Pan lokal mieszkalny.

Zatem kredyt z 2006 r., który refinansował kredyt zaciągnięty na cele mieszkaniowe wpisuje się w zakres § 1 ust. 4 omawianego Rozporządzenia.

Natomiast należy mieć na uwadze, że z literalnego brzmienia omawianego rozporządzenia jasno wynika, że kwotami wierzytelności, które mogą korzystać z zaniechania są kwoty kapitału, odsetek, prowizji i opłat niezbędnych do zawarcia kredytu mieszkaniowego, zaś „koszty usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń” nie mogą z tego zaniechania skorzystać.

Z opisu sprawy wynika, że umorzenie dotyczyć będzie zarówno kapitału kredytu, jak również kosztów ubezpieczenia niskiego wkładu własnego i kosztów z tytułu podwyżki marży wynikającej z brakującego wkładu własnego.

Mając na uwadze powyższe, w przypadku zawarcia w 2024 r. ugody z bankiem - od umorzonej wierzytelności kredytowej dotyczącej kapitału nie będzie Pan zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

W tej części Pana stanowisko jest prawidłowe.

Natomiast od części umorzenia dotyczącej ubezpieczenia niskiego wkładu własnego i kosztów z tytułu podwyżki marży wynikającej z brakującego wkładu własnego będzie Pan zobowiązany do zapłaty podatku.

W tej części Pana stanowisko należało uznać za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...).

Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”). Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).