Spółka cywilna w zamówieniach publicznych
Spółka cywilna jest umową cywilnoprawną zawartą między wspólnikami posiadającymi podmiotowość prawną. W sensie dogmatycznym nie różni się ona niczym od innych umów z k.c. (np. umowy o dzieło czy sprzedaży). Spółka nie ma w szczególności osobowości ani podmiotowości prawnej i nie może samodzielnie występować w obrocie. Zasada ta doznaje przełamania na gruncie przepisów podatkowych i w pewnej mierze w zamówieniach publicznych. Spółka cywilna może być bowiem traktowana jako konsorcjum występujących wspólnie i prowadzących wspólną działalność wykonawców.
Zasady ogólne
Na gruncie przepisów o zamówieniach publicznych wykonawcami i zamawiającymi mogą być wszelkie podmioty prawa cywilnego, a zatem osoby fizyczne, prawne (spółki kapitałowe, z ograniczoną odpowiedzialnością), a także jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej (spółki jawne, komandytowe). Problemy pojawiają się przy spółce cywilnej, która nie posiada osobowości prawnej i nie jest też odrębną od wspólników organizacją, będąc w istocie tylko umową cywilnoprawną zawartą między wspólnikami. Jak wskazał SN w wyroku z 28 października 2003 r. (sygn. akt I CK 201/02, niepublikowany): Umowa spółki tworzy między stronami jedynie stosunek zobowiązaniowy, nie kreuje nowego podmiotu wyposażonego w osobowość prawną lub zdolność prawną. Spółka cywilna jest jedynie wielostronnym stosunkiem zobowiązaniowym łączącym wspólników.
Na gruncie zamówień publicznych przyjmuje się, że spółka cywilna występuje jako konsorcjum, a w rzeczywistości do zamówienia przystępują działający łącznie wspólnicy - spółka nie może być zatem samodzielnym wykonawcą w tym sensie, że będzie ona uważana za związek wspólników mający na celu wspólne wygranie przetargu i uzyskanie zamówienia. W wyroku KIO z 6 sierpnia 2010 r. (sygn. akt KIO 1553/10, niepublikowany) stwierdzono: Jeśli wykonawcą ubiegającym się o zamówienie publiczne jest łącznie kilka podmiotów, każdy z nich może wykazywać się spełnieniem warunków udziału w postępowaniu, w tym także w zakresie zdolności ekonomicznej i finansowej. Zasadne jest również zsumowanie dwóch wartości zdolności kredytowej danego konsorcjanta wykazywanej w dwóch odrębnych opiniach bankowych wydanych dla tej firmy.