Wyrok WSA w Krakowie z dnia 13 grudnia 2019 r., sygn. II SA/Kr 1243/19

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie: Przewodniczący: Sędzia WSA Krystyna Daniel Sędziowie: WSA Mirosław Bator (spr.) WSA Jacek Bursa po rozpoznaniu w dniu 13 grudnia 2019 r. na posiedzeniu niejawnym w trybie uproszczonym sprawy ze skargi M. W. na postanowienie Wojewody [...] z dnia 9 września 2019 r., nr [...] w przedmiocie stwierdzenia niedopuszczalności odwołania 1/ uchyla zaskarżone postanowienie 2/ zasądza od Wojewody [...] na rzecz M. W. kwotę 100 (sto) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego

Uzasadnienie

Starosta [...] decyzją z dnia 19 czerwca 2019 r. zatwierdził projekt budowlany i udzielił pozwolenia na budowę dla inwestycji pn. budowa budynku mieszkalnego jednorodzinnego oraz budynku gospodarczego na plony rolne w zabudowie zagrodowej wraz z urządzeniami budowlanymi i infrastruktury technicznej tj. (instalacja energetyczna zalicznikowa z zestawu złączowo-pomiarowego ZK2a-l P, instalacja kanalizacji sanitarnej do projektowanej studzienki gminnej sieci kanalizacji sanitarnej na dz. ewid. ozn. nr [...], instalacja wodociągowa z projektowanej studni, utwardzenie terenu: dojście, dojazd, miejsce na pojemnik na odpadki stałe) na działce ewid. ozn. nr [...] położonej w miejscowości L. W., gmina L. W., jednostka ewidencyjna: 121107_2 L. W. , obręb: [...] L. W. .

Od powyższej decyzji zostało wniesione odwołanie osoby, której nie przyznano przymiotu strony w postępowaniu. Strona zarzuciła w swym odwołaniu organowi l instancji wydanie decyzji o pozwoleniu na budowę w okoliczności braku prawa inwestora do dysponowania nieruchomością na cele budowlane.

Wojewoda postanowieniem z dnia 9 września 2019 r. nr [...] działając na podstawie art. 134 w związku z art. 144 K.p.a. stwierdził niedopuszczalność odwołania M. W.. W uzasadnieniu organ wskazał, że dla niniejszej sprawy istotne znaczenie ma szczególna sytuacja dotycząca podziałów ewidencyjnych. Decyzją z 14 września 2006 r. Wójt Gminy N. T. zatwierdził projekt scaleniowy gruntów. Decyzji tej został nadany rygor natychmiastowej wykonalności, który został uchylony przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze postanowieniem z 28 lutego 2007 r. Kolejno SKO decyzją z 21 maja 2008 r. utrzymało zaskarżoną decyzję scaleniową w mocy, skutkiem czego decyzja scaleniowa stała się ostateczna. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie wyrokiem z dnia 24 sierpnia 2011 r. uchylił decyzję scaleniową, stwierdzając, że zaskarżona decyzja nie może być wykonywana. Wyrok stał się prawomocny 18 października 2013 r., wskutek oddalenia skargi na ten wyrok przez Naczelny Sąd Administracyjny. Zarówno w doktrynie jak i judykaturze powszechnie przyjmuje się, że uchylenie decyzji administracyjnej wywołuje skutki tylko na przyszłość (ex nunc). Oznacza to, że uchylenie decyzji administracyjnej powoduje wstrzymanie dalszego jej wywierania wpływu na stan prawny, niemniej skutki dotychczasowe nie ulegają wzruszeniu. Wskazana decyzja scaleniowa wywarła dalekosiężne skutki w postaci między innymi wykonania nowego operatu geodezyjnego i założenia nowych ksiąg wieczystych, co dotyczy ok. 95% (tj. kilka tysięcy) nieruchomości objętych procesem scalenia. Sytuacja ta spowodowała cywilny stan prawny w świetle, którego nie jest jasne kto aktualnie pozostaje właścicielem tych realności. Powyższe również spowodowało w niektórych przypadkach, w niniejszym również, dokonanie odpowiednich ostrzeżeń w księgach wieczystych. W tym stanie rzeczy organ l instancji podjął się wydania decyzji z 14 marca 2019 r. o zatwierdzeniu projektu budowlanego, którego projekt zagospodarowania terenu został sporządzony na palimpsestowej mapie do celów projektowych. Uprawniony geodeta naniósł na niej zarówno dotychczasowe podziały i numery działek ([...] jak i nowe, wynikające z decyzji scaleniowej. Jednocześnie granice nowej działki nr [...], dla której prowadzona jest księga wieczysta nr [...], określają obszar objęty planowaną inwestycją. Organ l instancji określił krąg stron postępowania uwzględniając aktualnego właściciela. Wpis do księgi wieczystej jest orzeczeniem sądu cywilnego, którego treść wiąże wszystkie inne sądy oraz organy (wyrok NSA z dnia 25 kwietnia 2017 r., sygn. akt l OSK 1909/15). Z ustaleniem ksiąg wieczystych wiążą się domniemania, co do prawdziwości stanu prawnego wynikającego z treści ksiąg wieczystych: domniemanie, że prawo jawne z księgi wieczystej jest wpisane zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym oraz domniemanie, że prawo wykreślone nie istnieje. Domniemania są wzruszalne, niemniej z zasady domniemanie upraszcza każde postępowanie dowodowe, ponieważ zwalnia z obowiązku przeprowadzenia dowodu na okoliczność wynikającą z domniemania, z drugiej strony przerzuca ciężar dowodu wykazania stanu odmiennego na osobę przeczącą domniemaniu. Zatem sąd lub inny organ jest związany domniemaniem i nie może z własnej inicjatywy (z urzędu) podejmować działań w celu wzruszenia domniemania, a nawet organ administracyjny nie może podejmować takich działań na wniosek lub zarzut strony. Powyższe stanowisko nie może być rozumiane kategorycznie bowiem organ administracji nie może nie uwzględnić dokumentów prywatnych sporządzonych w odpowiedniej formie oraz urzędowych, pochodzących z daty późniejszej niż wpis w księdze wieczystej, jeżeli z nich wprost wynika, że doszło do zmiany stanu prawnego, a dokument może stanowić podstawę wpisu korygującego treść księgi wieczystej. Niemniej domniemanie na podstawie przywołanego art. 3 ustawy o księgach wieczystych, istnieje. Wyrok WSA w Krakowie z dnia 24 sierpnia 2011 r., sygn. akt II SA/Kr 842/09 uchylający decyzję scaleniową nie obala domniemania wynikającego z art. 3 ustawy o księgach wieczystych i hipotece. Wobec powyższego organy administracji architektoniczno-budowlanej rozpatrując sprawy związane z zatwierdzeniem projektu budowlanego i udzieleniem pozwolenia na budowę są związane domniemaniami wynikającymi z ksiąg wieczystych, a zwłaszcza tym, że prawo jawne z księgi wieczystej jest wpisane zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym. Organ administracyjny prowadzący postępowanie dotyczące takiej nieruchomości nie ma kompetencji do weryfikowania skutków uchylenia decyzji scaleniowej w odniesieniu do konkretnej nieruchomości. Konsekwencją powyższego jest powinność kierowania się przez organy administracji architektoniczno-budowlanej w celu weryfikacji prawidłowości i zgodności z prawem złożonego oświadczenia o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane - treścią ksiąg wieczystych. Zgodnie z powyższą analizą stanu własności należy wyjaśnić, że inwestorzy 8 kwietnia 2019 r. zawnioskowali o pozwolenie na budowę planowanej inwestycji na działce nr [...]. Stosownie do treści art. 32 ust. 4 pkt 2 Prawa budowlanego, załączyli do wniosku oświadczenie z 8 kwietnia 2019 r. o posiadanym prawie do dysponowania wskazaną działką na cele budowlane z tytułu własności. Z treści księgi wieczystej nr [...] wynika, że jedynym właścicielem działki nr [...] jest inwestor K. B.. Postępowanie w przedmiocie pozwolenia na budowę może być prowadzone wyłącznie na wniosek inwestora. W tym stanie prawnym organ l instancji miał obowiązek rozstrzygać, ponieważ był związany treścią wniosku o pozwolenie na budowę. Stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek (art. 28 kpa). Natomiast stronami w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę są: inwestor oraz właściciele, użytkownicy wieczyści lub zarządcy nieruchomości znajdujących się w obszarze oddziaływania obiektu (art. 28 ust. 2 Pb). Odwołująca się, wywodząc swój interes w sprawie z faktu, iż była właścicielką działek, których obszar po scaleniu wchodzi w skład działki nr [...], objętej planowaną inwestycją, zgodnie z treścią księgi wieczystej nr NS1T [...], prowadzonej dla tej działki, nie jest aktualnie ich właścicielką. Z projektu zagospodarowania terenu wynika, że obiekty budowlane (budynek mieszkalny jednorodzinny i budynek gospodarczy na plony rolne w zabudowie zagrodowej) są usytuowane w odległościach od jej granic w przedziale od 6,1 m do 69,46 m (k. 11 projektu budowlanego) oraz planuje się wysokość budynku 9,45 m (k. 38, 67 projektu budowlanego). Parametry te ograniczają oddziaływanie planowanej inwestycji, w świetle przepisów warunków technicznych, wyłącznie do terenu działki pozostającej własnością inwestora. To samo dotyczy usytuowania miejsc postojowych, miejsca gromadzenia nieczystości stałych i planowanej studni do poboru wody. Działka znajduje się na stoku o znacznym nachyleniu (ok. 2 m wysokości na długości ok. 30 m), niemniej z projektu zagospodarowania wynika, że nie planuje się zmiany sposobu urządzenia terenu, która mogłaby mieć wpływ na sposób zagospodarowania wód opadowych w stosunku do sąsiednich działek. Zatem należy stwierdzić, że inwestycja planowana na tej działce nie powoduje ograniczenia zagospodarowania i użytkowania sąsiednich nieruchomości (art. 3 ust. 20 Pb), których właścicielami, użytkownikami wieczystymi lub zarządcami (art. 28 ust. 2 Pb) są inne osoby poza inwestorem. Oznacza to, że odwołująca nie posiada interesu prawnego w sprawie pozwolenia na budowę inwestycji na działce nr [...] w L. W. , czyli omawiane odwołanie nie pochodzi od strony postępowania.