Wyrok WSA w Gliwicach z dnia 24 stycznia 2018 r., sygn. IV SA/Gl 938/17

Pomoc społeczna

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Renata Siudyka, Sędziowie Sędzia WSA Beata Kalaga-Gajewska (spr.), Sędzia WSA Małgorzata Walentek, Protokolant Katarzyna Lisiecka-Mitula, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 stycznia 2018 r. sprawy ze skargi M. M. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie zasiłku okresowego i celowego oddala skargę.

Uzasadnienie

Decyzją z dnia [...] r., nr [...], Prezydent Miasta R. , działając na podstawie art. 2 ust. 1, art. 3 ust. 1, 3 i 4, art. 4, art. 8 ust. 1, art. 11 ust. 2 i 3, art. 38, art. 39, art. 106 ust. 1 i 4 oraz art. 107 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tj. Dz. U z 2016 r., poz. 930 z późn. zm., dalej w skrócie: "ustawa"), odmówił M. M. (dalej: "skarżąca") przyznania pomocy finansowej w formie: zasiłku okresowego na miesiąc maj 2017 r. w wysokości 69,27 zł. oraz zasiłku celowego z przeznaczeniem na: zakup żywności w wysokości 600 zł. i dofinansowanie do czynszu w wysokości 156,19 zł. W uzasadnieniu organ pierwszej instancji wskazał, że w dniu 30 maja 2017 r. skarżąca zwróciła się do Ośrodka Pomocy Społecznej w R. o objęcie pomocą finansową w formie zasiłku okresowego na maj 2017 r. oraz zasiłku celowego z przeznaczeniem na: zakup żywności w wysokości 600 zł. i dofinansowanie do czynszu w wysokości 156,19 zł. Następnie organ pierwszej instancji podniósł, że w oparciu o dane zgromadzone w trybie art. 107 ust. 1 ustawy stwierdzono, że prowadzi gospodarstwo domowe wraz z córką, E.M. W trakcie toczącego się postępowania administracyjnego ustalono, iż w miesiącu poprzedzającym dzień złożenia wniosku, tj. w kwietniu 2017 r. rodzina uzyskała dochód w łącznej wysokości 889,47-zł., tj. 444,73-zł. na osobę w rodzinie. Dochód rodziny stanowił zasiłek rodzinny w wysokości 124-zł. oraz alimenty w wysokości 500-zł. Na dochód składa się również dotacja mieszkaniowa - 265,47-zł. W czerwcu 2017 r. sporządzono bilans dochodów i wydatków rodziny za miesiąc kwiecień 2017r. Wydatki poniesione w miesiącu kwietniu 2017 r. to opłata za czynsz w wysokości 421,66-zł. i energię elektryczną 42,09- zł. Dodano, że M. M. pobiera świadczenie wychowawcze na dziecko "Rodzina 500+" w kwocie 500 zł miesięcznie. Świadczenie to, co prawda nie jest wliczane do dochodu na potrzeby uzyskania świadczeń z pomocy społecznej w myśl art. 8 ustawy, jednakże w ocenie organu stanowi dodatkowy zasób finansowy rodziny, który może zostać wykorzystany celem poprawy sytuacji. Organ pierwszej instancji stwierdził, że w kwietniu 2017 r. rodzina faktycznie dysponowała kwotą 925,72-zł. Jednocześnie, na podstawie wywiadu środowiskowego, stwierdzono, że w rodzinie strony występuje okoliczność określona w art. 7 pkt 4 ustawy, tj. bezrobocie, a z dokumentacji będącej w posiadaniu Ośrodka wynika, że skarżąca jest zarejestrowana w Powiatowym Urzędzie Pracy, jako osoba bezrobotna bez prawa do zasiłku z tytułu pozostawiania bez pracy. Organ podkreślił, że systematycznie korzystała z pomocy OPS w formie zasiłków okresowych i celowych. Przyznana pomoc nie prowadziła jednak do podejmowania przez skarżącą jakiejkolwiek aktywności w celu wyjścia z trudnej sytuacji życiowej w jakiej się znalazła. Zauważył, że w trakcie wywiadu środowiskowego podjęto rozmowę na temat aktywnego poszukiwania pracy. Skarżąca podała, iż obecnie poszukuje pracy adekwatnej do posiadanego wykształcenia i kwalifikacji, na dowód czego przedstawiła pracownikowi socjalnemu dokument z Powiatowego Urzędu Pracy dotyczący skierowania na Targi Pracy organizowane przez PUP w R. w dniu [...] r. Z akt sprawy wynika, że złożyła CV do: ""A" ", "B." oraz "C" w R. , a wcześniej pytana o pracę odmawiała odpowiedzi. Zdaniem organu pierwszej instancji z powyższego wynika, że sama nie wykazuje jakiejkolwiek aktywności zawodowej, dopiero skierowana przez PUP na Targi Pracy złożyła CV. Znając doświadczenie zawodowe skarżącej zdobyte w MZB w R. oraz na rynku wspólnot mieszkaniowych, w trakcie wywiadu środowiskowego pytano, czy szuka pracy w obrębie gospodarowania nieruchomościami. Odparła, że nie. Mając powyższe na względzie organ pierwszej instancji stwierdził, że skarżąca oczekuje jedynie na ofertę z PUP. Dodano, że skarżącej w 2016 roku zaproponowano uczestnictwo w projekcie "Drugiemu Człowiekowi" realizowanym przy OPS w R., mającym na celu zapobieganie wykluczeniu społecznemu, przede wszystkim osób bezrobotnych. Skarżąca odmówiła podjęcia uczestnictwa w projekcie, podając za przyczynę bezcelowość realizacji tego typu projektów, a tym samym nie wyraziła zgody na uzyskanie wsparcia w nabyciu wiedzy i umiejętności niezbędnych do powrotu na rynek pracy. Organ wskazał również, że skarżącej proponowano kilkukrotnie różnego rodzaju prace społecznie użyteczne każdorazowo informując, że odmowa przyjęcia takiej propozycji może wiązać się z odmową przyznania świadczeń z pomocy społecznej. Także w dniu 5 czerwca 2017 r., w trakcie wywiadu środowiskowego przeprowadzonego w miejscu zamieszkania, zaproponowano skarżącej prace społecznie użyteczne w "D" w R. i w "E" w R.. Jednak skarżąca odmówiła podając, iż interesuje ją praca zgodna z jej wykształceniem oraz kwalifikacjami. Organ pierwszej instancji poinformował, że wymiar prac społecznie użytecznych to dwie godziny w dni robocze, nie więcej niż 40 godzin miesięcznie oraz, że są to lekkie prace fizyczne typu sprzątanie biura czy biblioteki lub inne usługowe prace jak pomoc kuchenna. Skarżąca nadal twierdziła jednak, że do żadnej pracy fizycznej nie pójdzie; jednocześnie podała, że nie posiada dokumentacji medycznej, która by potwierdzała jej niezdolność do tego typu pracy. Organ pierwszej instancji dodatkowo podniósł, że w wyniku pozwu złożonego przez S. S. (babcię E. M. - córki skarżącej) Sąd Rejonowy w R. uchylił jej obowiązek alimentacyjny. W uzasadnieniu tegoż wyroku stwierdził, że matka małoletniej jest zdolna do pracy, posiada wyższe wykształcenie, lecz zainteresowana jest wyłącznie pracą odpowiadającą jej kwalifikacjom. W ocenie Sądu Rejonowego, gdyby skarżąca żyła w niedostatku, podjęłaby dowolną pracę z uwagi na konieczność utrzymania siebie i małoletniej córki. W ocenie organu zachowanie skarżącej wskazuje, iż nie jest ona zainteresowana podjęciem zatrudnienia i wyjściem z trudnej sytuacji życiowej. Z przeprowadzonej rozmowy jednoznacznie wynika, że nie jest ona zainteresowana realną poprawą swojej sytuacji, a jedynie podejmuje działania które posiadają charakter pozorny, natomiast deklarowana chęć znalezienia zatrudnienia nie znajduje potwierdzenia w przytoczonych faktach. Następnie organ podniósł, że na podstawie art. 11 ust. 2 ustawy, w zakresie znajdującym zastosowanie w rozpatrywanej sprawie, brak współdziałania z pracownikiem socjalnym w rozwiązywaniu trudnej sytuacji życiowej stanowi podstawę do odmowy przyznania świadczeń z pomocy społecznej. Organ pierwszej instancji wskazał ponadto, że przyznanie zasiłku okresowego ma charakter obligatoryjny w przypadku, gdy spełnione zostaną przesłanki pozytywne wymienione w art. 38 ustawy i nie zachodzą przesłanki negatywne objęte np. w art. 11 ustawy, zaś decyzja w zakresie przyznania pomocy w formie zasiłku celowego, jak również w kwestii określenia jej wysokości podejmowana jest w ramach uznania administracyjnego, które cechuje się m.in. tym, że organ nie jest związany ścisłymi kryteriami prawnymi, a więc ma pewną swobodę w ocenie zasadności żądania. W przypadku zasiłku celowego organ administracyjny wydaje decyzję oceniając całokształt sytuacji strony mającej wpływ na zakres zaspokojenia potrzeb, uwzględniając przy tym sytuację ogólną, czyli wysokość posiadanych środków, liczbę osób wymagających pomocy. Dopiero po ustaleniu, że taka pomoc jest niezbędna, organ może przyznać (ale nie musi) zasiłek celowy, biorąc pod uwagę przytoczone okoliczności przemawiające za udzieleniem pomocy, jak i przeciw jej udzieleniu. Spełnienie kryteriów przez osobę ubiegającą się o zasiłek celowy nie oznacza zatem, że istnieje po jej stronie roszczenie o przyznanie świadczenia. Organ pierwszej instancji zauważył, że z przepisów ustawy jednoznacznie wynika, że celem pomocy społecznej nie jest utrzymywanie, na koszt podatników osób, czy rodzin, które nie chcą we własnym zakresie podjąć kroków, które umożliwiają im wyjście z trudnej sytuacji, w jakiej się znalazły. Skoro, sama skarżąca nie podejmuje działań mających na celu poprawę swojej sytuacji poprzez podjęcie zatrudnienia, to musi się liczyć z możliwością odmowy przyznania jej świadczenia z pomocy społecznej. Chociaż spełnia kryteria przyznania wnioskowanego świadczenia to, w opinii organu, należy odmówić przyznania pomocy z uwagi na nieuzasadnioną odmowę podjęcia zatrudnienia przez osobę bezrobotną.