Wyrok WSA w Łodzi z dnia 19 kwietnia 2017 r., sygn. II SA/Łd 66/17

Zabytki

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi - Wydział II w składzie następującym: Przewodnicząca Sędzia NSA Anna Stępień, Sędziowie Sędzia WSA Barbara Rymaszewska (spr.), Sędzia WSA Joanna Sekunda - Lenczewska, , Protokolant Starszy sekretarz sądowy Dominika Człapińska, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 kwietnia 2017 r. sprawy ze skargi R. B. na zarządzenie Prezydenta Miasta Ł. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie przyjęcia gminnej ewidencji zabytków miasta Ł. oddala skargę. LS

Uzasadnienie

Pismem z dnia 5 maja 2014 r. R. B. (prowadzący działalność gospodarczą A z siedzibą w Ł.) wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi skargę na Zarządzenie Prezydenta Miasta Ł. z dnia [...] [...] w sprawie przyjęcia gminnej ewidencji zabytków miasta Ł. - w części dotyczącej ujęcia w gminnej ewidencji zabytków pod nr [...] nieruchomości przy ul. B 19/21 w Ł.. W dniu 11 marca 2013 roku R.B. wezwał Prezydenta Miasta Ł. do usunięcia naruszenia prawa poprzez wykreślenie z załącznika do Zarządzenia wpisanej pod nr [...] nieruchomości przy ul. B 19/21 w Ł.

Jak wynika z akt sprawy Prezydent Miasta Ł. Zarządzeniem z dnia [...] nr [...] przyjął gminną ewidencję zabytków miasta Ł., wpisując w niej pod pozycją [...] budynki fabryczne usytuowane na nieruchomości przy ul. B 19/21 i ul. E 55/59.

W odpowiedzi na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa Prezydent Miasta Ł. wyjaśnił, że w ocenie miejskich służb konserwatorskich budynki te mają wysoką wartość historyczną. Obiekty wraz z dawną rezydencją G. W. L. przy ul. C 84 są jedynymi zachowanymi obiektami z zespołu fabrycznego pod nazwą D. Narożne budynki wchodzące również w skład tego zespołu fabrycznego położonego u zbiegu ulic B i C zostały rozebrane w latach 1970. W związku z powyższym ocalałe budynki są jedynym świadectwem istniejącego tam dawniej zespołu fabrycznego. Mając na uwadze, iż spełniają definicję zabytku - posiadają wysoką wartość historyczną oraz zachowaną (w momencie wpisu) w znacznej części oryginalną substancję, budynki te wpisano do gminnej ewidencji zabytków. Organ zaznaczył, że zabytki kultury przemysłowej mają wartość szczególną z uwagi na ich coraz mniejszy zasób w skali lokalnej jak i w skali całego kraju. Zwłaszcza na terenie Ł. obiekty przemysłowe mają szczególne znaczenie i stanowią o tożsamości kulturowej miasta. Wyjaśnił, że ustawodawca nie określił kryteriów ani trybu kwalifikowania obiektów do gminnej ewidencji zabytków, a także nie wyjaśnił trybu "wyznaczenia w porozumieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków". Włączenie obiektu do gminnej ewidencji zabytków ma charakter uznaniowy i jest dokonywane w oparciu o wiedzę specjalistyczną pracowników odpowiedzialnych w gminie za ochronę zabytków. Włączenie karty adresowej zabytku do gminnej ewidencji zostało podane do publicznej wiadomości poprzez umieszczenie w BIP oraz na stronie internetowej Urzędu Miasta Ł. w zakładce Miasto. Karta adresowa obiektu włączonego do gminnej ewidencji zabytków, sporządzona zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 26 maja 2011 r. (Dz. U. Nr 113, poz. 661 ze zm.) posiada fotografie obu budynków z kilku etapów prowadzonych przy nich prac. Co prawda na stronie tytułowej znajduje się zdjęcie, które zostało wykonane przed ociepleniem jednego z nich, niemniej druga strona karty (z braku miejsca) zawiera już fotografie obiektu z roku 2011, kiedy przedmiotowa karta została założona. Określenie funkcji zespołu jako "usługi" nie jest określeniem błędnym z uwagi na fakt, iż wcześniej budynki te były obiektami usługowymi. Włączenie obiektu do gminnej ewidencji zabytków nie wyklucza jego adaptacji czy też przekształcenia i miejskie służby konserwatorskie nie wprowadzają ograniczeń związanych z przystosowaniem ich do nowej funkcji. Mając na uwadze również wartość użytkową obiektu, która jest istotnym elementem tworzącym wartość zabytku, dopuszcza umieszczenie w nim funkcji komercyjnych tym bardziej, że utrzymanie zabytku wpisanego do gminnej ewidencji zabytków jest udziałem przede wszystkim jego właściciela. Podkreślił, że to na wniosek strony z dnia 3 października 2013r. miejskie służby konserwatorskie przedstawiły wytyczne uwzględniające walory zabytkowe i historyczne przedmiotowego zespołu fabrycznego. Zwrócił uwagę, iż w obecnej sytuacji prawnej, włączenie obiektu do gminnej ewidencji zabytków jest jedynym narzędziem służb konserwatorskich, które może uchronić go przed zniszczeniem lub dewastacją W związku z powyższym nie nastąpiło naruszenie art. 3 i art. 22 ust. 4 i 5 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U z 2014 r., poz. 1446) - zwanej także: "ustawą" lub "u.o.z.o.z.". Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 64 w związku z art. 31 ust 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej wskazał, że ochrona szczególnych wartości charakteryzujących zabytki stanowi ważny interes publiczny. Ustawodawca dał temu wyraz zarówno w ustawie zasadniczej (art. 5 oraz art. 6) jak i w samej ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, gdzie w sposób wyraźny wskazał formy ochrony zabytków oraz wynikające z tego pewne ograniczenia praw obywateli w tym prawa własności.