Wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 19 grudnia 2014 r., sygn. IV SA/Wr 603/14

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Henryk Ożóg, Sędziowie Sędzia WSA Lidia Serwiniowska (spr.), Sędzia WSA Alojzy Wyszkowski, Protokolant starszy referent Katarzyna Leśniowska, po rozpoznaniu w Wydziale IV na rozprawie w dniu 19 grudnia 2014 r. sprawy ze skargi E. M. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w L. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie ustalenia odpłatności za pobyt w domu pomocy społecznej oddala skargę.

Uzasadnienie

Zaskarżoną decyzją nr [...] dnia [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w L. (dalej organ II instancji, odwoławczy) na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013r., poz. 267 z późn. zm.) dalej k.p.a., po rozpatrzeniu odwołania E. M. (dalej skarżący) od decyzji z dnia [...] Nr [...] działającego z upoważnienia Prezydenta Miasta L., Kierownika Działu Usług Społecznych Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w L. (dalej organ I instancji), ustalającej odpłatność skarżącego za pobyt ojca J. M. (dalej ojca) w Domu Pomocy "[...]" w L. (dalej DPS), w następujący sposób: od dnia 14 marca 2014r. do 31 marca 2014r. w wysokości 794,28 zł, od dnia 1 kwietnia 2014r. w wysokości 1.367,92 zł miesięcznie utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję

W motywach swojego rozstrzygnięcia organ odwoławczy wskazał, że pismem Nr [...] z dnia 8 sierpnia 2012r. organ I instancji powołując się na art. 61 § 4 k.p.a., zawiadomił skarżącego o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie ustalenia odpłatności za pobyt ojca w DPS. Decyzją z dnia [...] Nr [...] organ ten orzekł w przedmiocie: ustalenia z dniem 1 czerwca 2012r. odpłatności skarżącego za pobyt ojca w DPS w wysokości 1.213,11 zł miesięcznie; zwolnienia częściowego skarżącego z odpłatności za pobyt ojca w D.P.S, w następujący sposób: w okresie od 1 czerwca 2012r. do 31 lipca 2012r. z kwoty 1.213,11 zł do kwoty 500,00 zł miesięcznie, w okresie od 1 sierpnia 2012r. do 31 grudnia 2012r. z kwoty 1.213,11 zł do kwoty 300,00 zł miesięcznie. W wyniku odwołania wniesionego przez skarżącego, organ II instancji, decyzją Nr [...] z dnia [...] utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję. Skarżący wniósł skargę na powyższe rozstrzygnięcie do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, który wyrokiem z dnia 21 października 2013r., sygn. akt IV SA/Wr 270/13 uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję organu I instancji. Organ odwoławczy w szerokim zakresie przywołał motywy tego wyroku wskazując m.in. zgodnie ze stanowiskiem Sądu wydane w sprawie decyzje naruszyły przepisy normujące okres za jaki organ może ustalić odpłatność za pobyt w DPS. Sąd wskazał, że brak rozstrzygnięcia w przedmiocie ustalenia opłaty w decyzji o skierowaniu do domu pomocy społecznej nie powoduje, że organ traci kompetencje do określenia wysokości opłaty oraz określenia osób zobowiązanych do jej poniesienia. Łączenie w jednym rozstrzygnięciu oświadczenia woli o skierowaniu i o wysokości opłaty za pobyt, jest pożądanym z punktu widzenia ustawodawcy modelem, lecz nie regułą czy zasadą prawną. Nie wydanie decyzji o określeniu wysokości opłaty, na podstawie art. 59 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2013 r. poz.182 ze zm dalej u.p.s.), ma jednak ten skutek, że obowiązek jej wniesienia nie powstaje, skoro nie zadecydowano w sposób władczy o jej wysokości. Sąd wskazał również, że nie zawarcie umowy nie jest przesłanką niezbędną do wydania decyzji ustalającej odpłatność za pobyt w domu pomocy społecznej. Obowiązku wnoszenia opłaty przez konkretną osobę, czy osoby spośród kręgu podmiotów zobowiązanych na mocy art. 61 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 i 2 u.p.s., nie kreuje umowa z art. 103 ust. 2 u.p.s, lecz decyzja administracyjna o ustaleniu opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej. Celem umowy nie jest nawiązanie cywilnoprawnego stosunku zobowiązaniowego do ponoszenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej, ale jedynie ustalenie wysokości opłaty wnoszonej przez te osoby, a więc opłaty, której obowiązek ponoszenia został ustalony ex lege. Sąd wskazał, że umowa może przewidywać wyłącznie wyższy niż określony przepisami ustawy o pomocy społecznej odsetek finansowania pobytu osoby umieszczonej w domu pomocy społecznej. Sąd wskazał również, że zobowiązany do wnoszenia opłaty może ubiegać się o wydanie decyzji o zwolnieniu z tego obowiązku w trybie i na zasadach jakie przewiduje art. 64 u.p.s.. decyzja o ustaleniu wysokości opłaty jest decyzją konstytutywną, czyli taką, która kształtuje stan prawny od chwili jej wydania (ex nunc), a nie od chwili skierowania, czy umieszczenia w domu pomocy społecznej, a obowiązek wnoszenia tej opłaty w określonej wysokości powstaje na mocy tej właśnie decyzji. Sąd podkreślił, że przepisy ustawy nie pozwalają stwierdzić, że obowiązek uiszczenia opłaty w określonej wysokości powstaje z mocą wsteczną wobec aktu konkretyzującego ten obowiązek. Zatem organ powinien ustalić wysokość opłaty z chwilą kierowania osoby do domu pomocy społecznej, a jeżeli czyni z opóźnieniem to wysokość opłaty może ukształtować wobec zobowiązanego z mocą wynikającą z daty wydania decyzji. Skutki orzeczenia kształtującego wysokość odpłatności nie mogą sięgać do okresu sprzed wydania decyzji.