Wyrok WSA w Łodzi z dnia 8 sierpnia 2014 r., sygn. III SA/Łd 374/14

Dnia 8 sierpnia 2014 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi Wydział III w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Janusz Nowacki Sędziowie Sędzia NSA Teresa Rutkowska Sędzia WSA Ewa Cisowska-Sakrajda (spr.) Protokolant Starszy asystent sędziego Dominika Trella po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 25 lipca 2014 roku sprawy ze skargi A. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Ł. z dnia [...] roku nr [...] w przedmiocie wykreślenia z rejestru podmiotów prowadzących agencję zatrudnienia oddala skargę.

Uzasadnienie

Decyzją z dnia [...] r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Ł. utrzymało w mocy decyzję Marszałka Województwa [...] z dnia [...]r. o wykreśleniu A. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. z rejestru podmiotów prowadzących agencje zatrudnienia.

W uzasadnieniu tej decyzji podniósł, że pismem z dnia 31 sierpnia 2012r. organ pierwszej instancji poinformował spółkę A. o zamiarze wszczęcia kontroli w zakresie spełniania przez nią warunków wymaganych do wykonywania działalności regulowanej. W protokole z kontroli przeprowadzonej w dniu 2 października 2012r. zaznaczono, że "zgodnie ze sprawozdaniem agencja w zakresie doradztwa personalnego wykazała 1 pracodawcę, który korzystał z usług w zakresie prowadzenia analizy zatrudnienia u pracodawców, określenia kwalifikacji pracowników i ich predyspozycji oraz innych cech niezbędnych do wykonywania określonej pracy". W protokole zaznaczono, że podczas kontroli przedstawiona została umowa z firmą holenderską. Nadto prezes zarządu spółki oświadczył, że umowa została zawarta w 2009r. i jest kontynuowana nadal, a na jej podstawie pracownicy są kierowani do pracy do Holandii od 2009r., przy czym w roku 2011 na podstawie tej umowy skierowano do pracy 37 osób. Zaznaczono również, że agencja nie posiada umów z pracownikami, którzy podejmowali pracę za granicą za pośrednictwem agencji. Pismem z dnia 10 października 2012r. prezes zarządu spółki przesłał do Wojewódzkiego Urzędu Pracy listę osób zweryfikowanych dla klienta w 2011 oraz 2012r., przy czym w piśmie tym wyjaśnił, odnosząc się do wezwania do przedłożenia wykazu osób skierowanych do pracy za granicą u pracodawcy zagranicznego w roku 2011 i 2012 oraz korekty formularza za rok 2011, że "spółka w okresie od 2009 do chwili obecnej nie świadczyła usług w zakresie pośrednictwa pracy". Równocześnie zaznaczył, że w odniesieniu do grupy pracowników omawianych na spotkaniu w dniu 2 października 2012r. przedmiotem usługi wykonywanej na rzecz holenderskiego pracodawcy była usługa doradztwa personalnego, polegająca w szczególności na weryfikacji kandydatów pod względem oczekiwanych kwalifikacji i predyspozycji. Spółka nie pośredniczyła w procesie zatrudnienia pracowników w firmie B. i nie podpisywała z kandydatami żadnych umów. Nie świadczyła tym samym usług pośrednictwa pracy. Dalej organ zauważył, że w aktach sprawy znajduje się umowa zawarta z firmą B. z Holandii, która została zatytułowana jako "Umowa o pośrednictwo w poszukiwaniu pracownika". Z jej § 1 wynika, że "Zlecający powierza Agencji, a ta zobowiązuje się do poszukiwania kandydatów na pracowników na stanowisko: Pracownik Produkcji w szklarni [...]". Pismem z dnia 29 października 2012r. Wojewódzki Urząd Pracy zwrócił się do Okręgowego Inspektoratu Pracy w Ł. z wnioskiem o podjęcie działań kontrolnych w zakresie przestrzegania obowiązku prowadzenia agencji zatrudnienia zgodnie z warunkami określonymi w przepisach ustawy z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2013r., poz. 674 ze zm.), zwanej dalej u.p.z. W odpowiedzi na powyższe Państwowa Inspekcja Pracy, Okręgowy Inspektorat Pracy w Ł. pismem z dnia 17 grudnia 2012r. poinformowała, iż przeprowadzona została kontrola u strony, w wyniku której ustalono, że "w sprawozdaniu za 2011r. agencja zatrudnienia wykazała, że wykonywane były czynności w zakresie pracy tymczasowej oraz doradztwa personalnego. Jako czynności z zakresu doradztwa personalnego wykazane zostały czynności wykonywane na podstawie umowy o pośrednictwo w poszukiwaniu pracownika zawartej z B. z siedzibą w L.". W piśmie tym zaznaczono, że z osobami kierowanymi do pracy do Holandii nie zawierano na piśmie umów, o których mowa w art. 85 ust. 2 u.p.z. W związku z tym, że z osobami kierowanymi do pracy nie były zawierane umowy na piśmie, co stanowi wykroczenie, a z treści okazanej umowy wynika, że jej przedmiotem było pośrednictwo w poszukiwaniu pracowników, a nie doradztwo personalne, inspektor pracy skierował wniosek o ukaranie do sądu osoby podejrzanej o popełnienie wykroczenia. Wyniki przeprowadzonej u strony kontroli spowodowały wszczęcie z urzędu postępowania w sprawie wykreślenia podmiotu z rejestru podmiotów prowadzących agencje zatrudnienia. Spółka prowadzi działalność regulowaną i dlatego została wpisana do stosownego rejestru, a co za tym idzie powinna też spełniać szczegółowe warunki określone przepisami prawa. Z uwagi na to, że prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie świadczenia usług pośrednictwa pracy, doradztwa personalnego, poradnictwa zawodowego czy pracy tymczasowej jest działalnością regulowaną, na podmiocie prowadzącym taką działalność ciąży szereg obowiązków. Decyzja organu pierwszej instancji o wykreśleniu spółki z rejestru została oparta na przesłance określonej w treści art. 18m pkt 5 u.p.z., przy czym w podstawie prawnej decyzji organ pierwszej instancji wskazał, że orzeka w oparciu o przepis art. 18m pkt 5 w związku z art. 85 ust. 2 - 4 u.p.z. oraz art. 18m pkt 7 w związku z art. 19f u.p.z. W decyzji tej wyraźnie wskazano na naruszenie obowiązków, o których mowa w art. 85 ust. 2 - 4 u.p.a. Z treści art. 85 ust. 2 u.p.z. wynika, że kierowanie do pracy za granicą u pracodawców zagranicznych za pośrednictwem agencji zatrudnienia odbywa się na podstawie pisemnej umowy zawieranej przez te agencje z osobami kierowanymi. Umowa ta powinna określać w szczególności: 1) pracodawcę zagranicznego, 2) okres zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, 3) rodzaj oraz warunki pracy i wynagradzania, a także przysługujące osobie kierowanej do pracy świadczenia socjalne, 4) warunki ubezpieczenia społecznego oraz od następstw nieszczęśliwych wypadków i chorób tropikalnych, 5) obowiązki i uprawnienia osoby kierowanej do pracy oraz agencji zatrudnienia, 6) zakres odpowiedzialności cywilnej stron w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania umowy zawartej między agencją zatrudnienia a osobą kierowaną, w tym stronę pokrywającą koszty dojazdu i powrotu osoby skierowanej do pracy w przypadku niewywiązania się pracodawcy zagranicznego z warunków umowy oraz tryb dochodzenia związanych z tym roszczeń, 7) kwoty należne agencji zatrudnienia z tytułu faktycznie poniesionych kosztów związanych ze skierowaniem do pracy za granicą, poniesione na: a) dojazd i powrót osoby skierowanej, b) wydanie wizy, c) badania lekarskie, d) tłumaczenia dokumentów, 8) informację o trybie i warunkach dopuszczania cudzoziemców do rynku pracy w państwie wykonywania pracy, 9) inne zobowiązania stron. Nadto, zgodnie z art. 85 ust. 3 u.p.z., agencja zatrudnienia ma obowiązek zawierania z pracodawcą zagranicznym, do którego zamierza kierować osoby do pracy za granicą, pisemnej umowy określającej w szczególności: 1) liczbę miejsc pracy, 2) okres zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, 3) rodzaj oraz warunki pracy, zasady wynagradzania, a także przysługujące osobom podejmującym pracę świadczenia socjalne, 4) zakres odpowiedzialności cywilnej stron w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania umowy zawartej między pracownikiem a pracodawcą, w tym stronę pokrywającą koszty dojazdu i powrotu osoby skierowanej do pracy w razie niewywiązania się pracodawcy zagranicznego z warunków umowy, oraz tryb dochodzenia związanych z tym roszczeń. Równocześnie ustawodawca nałożył na agencję zatrudnienia obowiązek poinformowania na piśmie osoby kierowanej do pracy za granicą o przysługujących jej uprawnieniach, o których mowa w art. 86 u.p.z., tj. o tym, że udokumentowane okresy zatrudnienia, przebyte za granicą u pracodawcy zagranicznego, są zaliczane do okresów pracy w Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie uprawnień pracowniczych (art. 85 ust. 4 u.p.z.) oraz obowiązek przestrzegania międzynarodowych umów, porozumień i programów dotyczących zatrudnienia wiążących Rzeczpospolitą Polską oraz obowiązujących w państwie zatrudnienia przepisów o zatrudnieniu oraz przepisów regulujących działalność agencji zatrudnienia (art. 85 ust. 5 u.p.z.). Z załączonej do akt sprawy informacji o działalności agencji w 2011r. nie wynika, aby prowadziła ona w tym roku działalność w zakresie pośrednictwa pracy - kierowania osób do pracy za granicą u pracodawców zagranicznych. Niemniej jednak informacja przedstawiona przez spółkę nie może mieć w niniejszej sprawie przesądzającego znaczenia. W ocenie Samorządowego Kolegium Odwoławczego spółka naruszyła wynikające z przepisów u.p.z. warunki prowadzenia agencji, co skutkuje obligatoryjnym wykreśleniem jej z rejestru. Prowadziła bowiem działalność jako agencja pośrednictwa pracy w zakresie kierowania do pracy za granicą u pracodawcy zagranicznego. Z poczynionych w sprawie ustaleń przez organ pierwszej instancji i funkcjonariuszy Państwowej Inspekcji Pracy wynika, że w ramach realizacji umowy o pośrednictwo pracy w poszukiwaniu pracownika zawartej przez spółkę z B. z siedzibą w L. Holandia w 2011r. kierowano osoby do wykonywania pracy za granicą. Przy czym kierowanie przez agencję osób do pracy za granicą u pracodawców zagranicznych odbywało się z naruszeniem art. 85 ust. 2 u.p.z., gdyż z pracownikami kierowanymi do pracy nie zawierano żadnych umów. Fakt ten potwierdzono już podczas kontroli. Spółka kierując pracowników do pracy za granicą zobowiązana była uczynić zadość wytycznym, o których mowa w treści art. 85 ust. 2-5 u.p.z., a w trakcie kontroli bezspornie wykazano, iż obowiązki te nie zostały dopełnione, co z kolei przekłada się na naruszenie, o którym mowa w treści art. 18m pkt 5 w związku z art. 85 pkt 2-5 u.p.z. Organ uprawniony do kontroli agencji w zakresie zawieranych umów, tj. Państwowa Inspekcja Pracy, potwierdził ten fakt w piśmie z dnia 17 grudnia 2012r., ustalając przy tym, że z osobami kierowanymi do pracy w Holandii spółka nie zawierała na piśmie umów, o których mowa w art. 85 ust. 2 u.p.z. Samorządowe Kolegium Odwoławcze nie dało wiary wyjaśnieniom strony, która twierdziła, że mimo wyraźnego brzmienia umowy zawartej z partnerem holenderskim świadczyła na jej podstawie jedynie usługi doradztwa personalnego. Zdaniem Samorządowego Kolegium Odwoławczego już z samego tytułu umowy "Umowa o pośrednictwo w poszukiwaniu pracownika" w sposób niebudzący żadnych wątpliwości wynika, jaki rodzaj działalności prowadziła spółka. Co więcej fakt ten potwierdza również treść tej umowy, z której wyraźnie wynika, że jej przedmiotem było pośrednictwo pracy w poszukiwaniu pracownika, a nie doradztwo personalne. Chociażby treść § 1 i 6 postanowień umowy w sposób jednoznaczny wskazuje na to, że przedmiotem działalności agencji zatrudnienia było pośrednictwo pracy, a nie doradztwo personalne. Wyjaśnienia spółki wobec jednoznacznie brzmiącej umowy nie mogą mieć żadnego znaczenia. Wyjaśnienia strony mogłyby mieć znaczenie gdyby sprawa toczyła się na tle prawa cywilnego. Jest jednak inaczej, albowiem niniejsza sprawa nie leży w sferze prawa cywilnego, ale w sferze prawa administracyjnego. Co za tym idzie umowa - sposób jej rozumienia czy interpretacja jej treści dokonana przez jej strony nie ma i nie może mieć znaczenia dla organów administracji. Te bowiem muszą się kierować literalnym brzmieniem umowy. Takie literalne brzmienie umowy musi mieć również przesądzające znaczenie dla prawidłowego rozpoznania niniejszej sprawy. Strona niniejszego postępowania prowadzi działalność regulowaną, a co za tym idzie podmiot korzystający z jej usług, w istocie korzysta z usług swego rodzaju podmiotu zaufania publicznego. Zatem nie powinna być dopuszczalna sytuacja, gdy agencja zatrudnienia wskazuje, że literalne brzmienie zawieranych przez nią umów nie ma w istocie żadnego znaczenia, gdyż jej intencje całkowicie odbiegały od treści umowy. Przesądzające znaczenie musi mieć treść umowy. Zgromadzony w aktach sprawy materiał dowodowy wskazuje na to, że intencją strony było właśnie prowadzenie działalności w zakresie pośrednictwa pracy. Samorządowe Kolegium Odwoławcze wskazało przy tym na ogłoszenia zamieszczane przez spółkę.