Wyrok WSA w Krakowie z dnia 5 marca 2010 r., sygn. II SA/Kr 1378/09

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Renata Czeluśniak Sędziowie WSA Mirosław Bator / spr. / NSA Jan Zimmermann Protokolant Dorota Solarz po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 05 marca 2010 r. sprawy ze skargi M.G. na decyzję Wojewody [ ] z dnia 30 czerwca 2009 r. nr [ ] w przedmiocie ustalenia odszkodowania I. uchyla zaskarżoną decyzję II. zasądza od Wojewody [ ] na rzecz skarżącego M.G. kwotę 3336, 90 zł / trzy tysiące trzysta trzydzieści sześć złotych dziewięćdziesiąt groszy / tytułem zwrotu kosztów postępowania

Uzasadnienie

Decyzją z dnia 8 grudnia 2008r. znak: [...] Prezydent Miasta K. orzekł w punkcie 1 o ustaleniu na rzecz M. G. i J. W. odszkodowania w wysokości 615.981,00 zł za nieruchomość, oznaczoną jako działka nr "1" o pow. 0,1283 ha obr. [...] jedn. ewid. [...] objętą w dniu 28.02.2003 r. księgą wieczystą nr [...] wchodząca w skład linii kolejowej nr [...] K., przejętą z mocy prawa z dniem 1.06.2003 r. na własność Skarbu Państwa, zgodnie z decyzją Wojewody [...] z dnia [...] marca 2007 r. Nr [...]. W punkcie 2 decyzji orzekł o wypłacie ustalonego odszkodowania na rzecz poprzednich właścicieli w/w nieruchomości w następujący sposób: na rzecz M. G. kwotę 307.990,50 za udział w wysokości 1/2 cz.; na rzecz J. W. kwotę 307.990,50 za udział w wysokości 1/2 cz. Do zapłaty odszkodowania zobowiązane zostały Polskie Koleje Państwowe S.A. z siedzibą w W.. Jako podstawę rozstrzygnięcia wskazano art. 128 ust. 1, art. 129 ust. 5 pkt. 3, art. 130, art. 132 ust. 1a, 2, 5, art. 134 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004 r. nr 261 poz. 2603 ze zm.) oraz art. 37 a ust. 1, 7, 8 i 9 ustawy z dnia 8.09.2000 r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego "Polskie Koleje Państwowe" (Dz. U. nr 84 poz. 948 z późn. zm.), art. 104 Kodeksu postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98 poz. 1071 ze zm.) oraz upoważnienia Nr [...] Prezydenta Miasta K. z dnia 15 listopada 2007 r. W uzasadnieniu organ I instancji wyjaśnił, iż przedmiotowa nieruchomość oznaczona obecnie jako dz. nr "1" w chwili wywłaszczenia stanowiła własność M. U.. Na mocy orzeczenia z dnia 24 lutego 1955r. nr [...] została wywłaszczona na rzecz Skarbu Państwa i na cele Polskich Kolei Państwowych. Powyższe orzeczenie wydane zostało w trybie dekretu z dnia 7 kwietnia 1948r. o wywłaszczaniu majątków zajętych na cele użyteczności publicznej w czasie wojny 1939-1945. (przedmiotowa nieruchomość zajęta została w okresie od dnia 1.09.1939 r. do dnia 9.05.1945 r. na cele komunikacji publicznej). Zmiana stanu prawnego przedmiotowej nieruchomości spowodowana w/w orzeczeniem o wywłaszczeniu nr [...] nie została ujawniona we właściwej księdze wieczystej. M. G. i J. W. nabyli przedmiotową nieruchomość na podstawie umowy sprzedaży zawartej w formie aktu notarialnego w dniu [...] czerwca 1996 r. od J. U. i T. U.. Zgodnie ze stanem ujawnionym w księdze wieczystej na dzień 28 lutego 2003r. nr M. G. i J. W. byli właścicielami tej działki. Przedstawiając stan sprawy organ I instancji wyjaśnił, że decyzją z 26 marca 2007 r. nr [...] Wojewoda [...] orzekł, że z dniem 1 czerwca 2003r. Skarb Państwa nabył z mocy prawa własność, a Polskie Koleje Państwowe S.A. prawo użytkowania wieczystego działki nr "1", zajętej pod linię kolej ową nr [...] K.. Tą samą decyzją stwierdzono nabycie przez Polskie Koleje Państwowe S.A. prawa własności budynków i budowli położonych na tym gruncie tj. budynku hali postojowej (rok budowy 1989), budynku wymiennikowni (rok budowy 1989) oraz torów głównych zasadniczych (rok budowy 1962). Organ wskazał, że PKP S.A. złożyło w dniu 21 czerwca 2007r. oświadczenie, iż działka nr "1" pozostawała do dnia 31 maja 2003r. w posiadaniu samoistnym PKP S.A. i jej poprzedników prawnych nieprzerwanie powyżej 30 lat. Z kolei M. G. podniósł, iż przedmiotowa nieruchomość nie pozostawała od dnia 31 maja 2003r. w posiadania samoistnym PKP S.A. i jej poprzedników prawnych nieprzerwanie od ponad 30 lat. Na potwierdzenie swojego stanowiska wskazał orzeczenia sądów powszechnych m.in. wyrok Sądu Okręgowego w K. z dnia 4.02.2005 r. sygn. akt [...], którym oddalono powództwo Skarbu Państwa przeciwko M. G. oraz J. W. o uzgodnienie treści księgi wieczystej, a także na wyrok Sądu Rejonowego w K. z dnia [...].02.2007 r. sygn. akt [...], którym zasądzono od pozwanych PKP S.A. na rzecz M. G. oraz J. W. kwotę po 6.705,00 zł tytułem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z przedmiotowej nieruchomości. Organ I instancji wyjaśnił, iż w toku postępowania podjął próbę ustalenia czy przedmiotowa nieruchomość była wykazana przez PKP S.A. w deklaracji składanej w trybie ustawy z dnia 12 stycznia 1992r. o podatkach i opłatach lokalnych. Jak wynika z pism Wydziału Podatków i Opłat, wobec zbiorczego zadeklarowania przez PKP S.A. nieruchomości zwolnionych od podatku od nieruchomości, brak jest możliwości jednoznacznego potwierdzenia, że przedmiotowa nieruchomość była deklarowana przez PKP S.A., jako posiadacza samoistnego, jako nieruchomość zwolniona od podatku od nieruchomości. Organ I instancji zwrócił się także do PKP S.A. o przedstawienie deklaracji na podatek od nieruchomości za rok 2003, jednakże PKP S.A. nie przedstawiła ani deklaracji, w której przedmiotowa nieruchomość wykazana była jako zwolniona od w/w podatku, ani dowodu zapłaty w/w podatku. M. G. oświadczył, iż opłacał podatek przedmiotowej od nieruchomości, albowiem był adresatem decyzji ustalających wysokość należnego podatku. W dalszej części uzasadnienia swego stanowiska organ I instancji przytoczył treść art. 37a ust. 1 i 7 ustawy z dnia 8 września 2000 r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego "Polskie Koleje Państwowe" wskazując, że odszkodowanie za grunty wchodzące w skład linii kolejowych, które z dniem 1 czerwca 2003 r. stały się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa, jest ustalane i wypłacane według zasad i trybu określonych w przepisach o odszkodowaniach za wywłaszczone nieruchomości - na wniosek dotychczasowego właściciela gruntu, złożony w okresie od 1 czerwca 2003 r. do 31 grudnia 2007 r. Natomiast roszczenie o odszkodowanie nie przysługuje, jeżeli grunt ten pozostawał do dnia 31 maja 2003r. w posiadaniu samoistnym PKP S.A. lub jego poprzedników prawnych, nieprzerwanie przez okres co najmniej 30 lat. W przedmiotowej sprawie wnioskodawcy M. G. i J. W. zachowali określony w ustawie termin do złożenia wniosku o ustalenie i wypłatę odszkodowania. Został spełniony również warunek nabycia przez Skarb Państwa własności działki nr "1", wchodzącej w skład linii kolejowej nr [...] K., bowiem decyzją z 26 marca 2007 r. nr [...] Wojewoda [...] orzekł, że z dniem 1 czerwca 2003 r. Skarb Państwa nabył z mocy prawa własność, a Polskie Koleje Państwowe S.A. prawo użytkowania wieczystego działki nr "1". Organ I instancji stwierdził zatem zaistnienie dwóch pozytywnych przesłanek ustalenia odszkodowania w niniejszej sprawie. Uzasadniając natomiast zaistnienie przesłanki negatywnej ustalenia odszkodowania, jaką jest pozostawanie nieruchomości do dnia 31 maja 2003 r. w posiadaniu samoistnym PKP S.A. lub jej poprzedników prawnych nieprzerwanie przez okres co najmniej 30 lat, organ wskazał m.in., iż przeniesienie posiadania danej nieruchomości na PKP S. A. przez podmiot trzeci, np. przez Skarb Państwa, bez jednoczesnego zaistnienia takiego zdarzenia prawnego, które skutkowałoby nabyciem przez PKP S.A. prawa własności danej nieruchomości, nie daje podstaw do przyjęcia, iż poprzedni posiadacz nieruchomości jest poprzednikiem prawnym PKP S.A. Należy zatem stwierdzić, iż poprzednikami prawnymi PKP S.A. są jedynie podmioty, w których sytuację prawną PKP S.A. weszło pod tytułem ogólnym. Równocześnie organ stwierdził, iż przedmiotowa nieruchomość z pewnością pozostawała we władaniu PKP S.A. lub jej poprzedników prawnych do dnia 31.05.2003 r. przez okres co najmniej 30 lat jednakże, wbrew potocznemu rozumieniu pojęcia posiadania, fakt władania rzeczą przez dany podmiot nie wystarcza do stwierdzenia, iż rzecz jest w posiadaniu tego podmiotu. O fakcie posiadania, a także o rodzaju posiadania decyduje wola podmiotu władającego daną rzeczą, przy czym istnienie tej woli należy ustalać na podstawie jej zamanifestowanych przejawów. Organ podniósł także, iż należy wykluczyć możliwość doliczenia posiadania samoistnego sprawowanego przez Skarb Państwa do okresu posiadania samoistnego, które miałoby być sprawowane przez PKP S.A. Doliczenia takiego nie wolno dokonać, albowiem Skarb Państwa nie jest poprzednikiem prawnym PKP S.A., a zatem próba takiego doliczenia nie znajduje podstaw prawnych w przepisie art. 37 a ust. 7 w/w ustawy, ani w żadnym innym przepisie prawa. Organ zauważył także, że twierdzenia PKP. S.A., iż nieruchomość pozostaje w zarządzie jak i że jest przedmiotem przysługującego PKP S.A. prawa użytkowania wieczystego wykluczają równocześnie możliwość posiadania samoistnego przedmiotowej nieruchomości. W ocenie organu I instancji należy zatem odmówić mocy dowodowej oświadczeniu przedstawicieli PKP S.A. o pozostawaniu przedmiotowej nieruchomości w samoistnym posiadaniu PKP S.A.