Wyrok WSA w Gliwicach z dnia 6 października 2008 r., sygn. IV SA/Gl 487/08

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym : Przewodniczący Sędzia NSA Adam Mikusiński Sędziowie Sędzia WSA Stanisław Nitecki Sędzia WSA Małgorzata Walentek (spr.) Protokolant st.sekr.sąd. Alicja Sadowska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 25 września 2008 r. sprawy ze skargi Gminy T. na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Ś. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie ochrony zdrowia 1) uchyla zaskarżone rozstrzygnięcie nadzorcze, 2) zasądza od Wojewody Ś. na rzecz skarżącej Gminy T. kwotę [...] ([...] ) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Uzasadnienie

W dniu [...] Rada Miasta T. podjęła uchwałę Nr [...] w sprawie upowszechniania zasad prawidłowego żywienia wśród dzieci i młodzieży na terenie gminy T. W podstawie prawnej uchwały powołano art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.) w związku z uchwałą Nr 90/2007 Rady Ministrów z dnia 15 maja 2007 r. w sprawie Narodowego Programu Zdrowia na lata 2007-2015.

Zaskarżonym rozstrzygnięciem nadzorczym Wojewoda Ś. w trybie art. 91 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym stwierdził nieważność powyższej uchwały w części określonej w jej § 3 uznając ją, w tym zakresie, za niezgodną z art. 18 ust. 1 wskazanej wyżej ustawy oraz art. 6 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 155, poz. 1095 ze zm.). W § 3 uchwały Rada Miasta T. postanowiła bowiem, aby "w szkołach, w których funkcjonują sklepiki szkolne zapewnić sprzedaż artykułów żywieniowych wpisujących się w zasady prawidłowego żywienia (np. owoców, soków, kanapek itp.) z równoczesnym ograniczeniem dostępności dzieci i młodzieży do niezdrowych słodyczy, barwionych napojów gazowanych oraz przekąsek ziemniaczanych (np. chipsy itp.)".

W uzasadnieniu podjętego rozstrzygnięcia organ nadzoru w pierwszej kolejności stwierdził, że zgodnie z brzmieniem art. 7 ust. 1 pkt 5 ustawy o samorządzie gminnym zadaniem własnym gminy jest zaspakajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty w zakresie ochrony zdrowia, a profilaktyka zdrowotna może wpisywać się w większość działań uchwalanych przez Radę Miasta T. Ponadto wskazał, że zgodnie z art. 18 ust. 1 tej ustawy, stanowiącym podstawę prawną podjętej uchwały, do właściwości rady gminy należą wszystkie sprawy pozostające w zakresie działania gminy, o ile ustawy nie stanowią inaczej. Realizując zatem swoje uchwałodawcze kompetencje rada gminy musi czynić to w ramach swojego umocowania ustawowego oraz w zgodzie z obowiązującym porządkiem prawnym. Tymczasem w kwestionowanym zapisie uchwały Rada dokonała podziału produktów spożywczych na zdrowe i niezdrowe, pożądane i niepożądane w sklepikach szkolnych. W opinii Wojewody, pomijając wysoce nieprecyzyjny system podziału, który powodowałby problemy przy jego stosowaniu, przepis ten jest sprzeczny z obowiązującym prawem. Sam fakt, że zarówno produkty "zdrowe" i "niezdrowe" są dopuszczone do powszechnego obrotu oznacza, że organy państwowe w ramach swoich kompetencji tak postanowiły, zaś rada gminy w obowiązującym stanie prawnym nie jest organem, który taką decyzję mógłby podważać. Oznacza to, że przepis § 3 uchwały został podjęty bez podstawy prawnej. Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. Nr 171, poz. 1215) nie zawiera przepisów mogących stanowić podstawę dla rady gminy do podjęcia uchwały, która z jednej strony wykluczałaby (bądź choćby ograniczała) sprzedaż pewnych produktów spożywczych, z drugiej zaś zapewniałaby sprzedaż innych produktów. W opinii organu nadzoru kwestionowany przepis uchwały pozostaje również w sprzeczności z przepisami ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Zgodnie z art. 6 tej ustawy podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach, z zachowaniem warunków określonych przepisami prawa. Ewentualne ograniczenia w działalności handlowej, muszą zatem wypływać bądź z ogólnie obowiązujących przepisów prawa, bądź z przepisów stanowionych przez organy jednostek samorządu terytorialnego na podstawie szczególnego upoważnienia ustawowego. Tymczasem ustawodawca nie ograniczył możliwości sprzedaży w sklepikach szkolnych artykułów przykładowo wymienionych w § 3 uchwały, jak również nie przekazał takiej kompetencji radzie gminy, co zdaniem organu, stanowi dodatkowy argument przemawiający za koniecznością stwierdzenia nieważności tego przepisu.