Postanowienie TK z dnia 19 marca 2008 r., sygn. Ts 13/07

postanawia:

64/2/B/2008

POSTANOWIENIE

z dnia 19 marca 2008 r.

Sygn. akt Ts 13/07

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Andrzej Rzepliński,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Cezarego Płatkowskiego i Mariusza Janusza o zbadanie zgodności:

art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 14 lutego 2003 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 49, poz. 408) oraz art. 5 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. o zmianie ustawy o ochronie prawa lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 281, poz. 2783, ze zm.) z art. 2, art. 64 ust. 1, ust. 2 i ust. 3 w zw. z art. 31 ust. 3 i art. 32 ust. 1 oraz art. 76 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE

1. Skarżący wnieśli do Trybunału Konstytucyjnego w dniu 17 stycznia 2007 r. skargę konstytucyjną, w której domagają się uznania, że art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 14 lutego 2003 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 49, poz. 408; dalej: ustawa zmieniająca z 2003 r.) oraz art. 5 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. o zmianie ustawy o ochronie prawa lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy o zmianie kodeksu cywilnego oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 281, poz. 2783, ze zm.; dalej: ustawa zmieniająca z 2004 r.) są niezgodne z art. 2, art. 64 ust. 1, ust. 2 i ust. 3 w zw. z art. 31 ust. 3 i art. 32 ust. 1 oraz art. 76 Konstytucji. Zakwestionowane przepisy rozstrzygają o czasowym zakresie zastosowania art. 685 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, ze zm.; dalej: k.c.). Skarżący wskazują, iż w dacie zawarcia przez nich umowy najmu lokalu użytkowego przepis ten obowiązywał w następującym brzmieniu: „Wynajmujący lokal może podwyższyć czynsz, wypowiadając dotychczasową wysokość czynszu najpóźniej na miesiąc naprzód, na koniec miesiąca kalendarzowego”. Na podstawie ustawy zmieniającej z 2003 r. art. 685 k.c. otrzymał nowe brzmienie, zgodnie z którym „Jeżeli czas trwania najmu lokalu mieszkalnego nie jest oznaczony, wynajmujący lokal może podwyższyć czynsz, wypowiadając dotychczasową wysokość czynszu najpóźniej na miesiąc naprzód, na koniec miesiąca kalendarzowego”. Jednocześnie, zgodnie z zaskarżonym art. 8 ust. 2 tej ustawy, art. 685 k.c. w nowym brzmieniu stosuje się również do umów najmu zawartych przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej z 2003 r. Na podstawie ustawy zmieniającej z 2004 r. art. 685 k.c. otrzymał ponownie pierwotne brzmienie, w którym stosuje się go, na podstawie zaskarżonego art. 5 tejże ustawy do umów najmu zawartych po jej wejściu w życie, tj. po dniu 1 stycznia 2005 r. W opinii skarżących wymienione przepisy ustaw nowelizujących - z 2003 i 2004 r. są niezgodne z art. 2 Konstytucji ze względu na naruszenie zasady lex retro non agit. Wynikająca z nich regulacja prowadzi do sytuacji, w której właściciele lokali użytkowych, którzy zawarli umowę najmu przed 24 kwietnia 2003 r., tj. dniem wejścia wżycie ustawy nowelizującej z 2003 r., utracili przyznane przed tą datą uprawnienie do kształtowania wysokości czynszu najmu w drodze wypowiedzenia, co nie znajduje racjonalnego uzasadnienia w sytuacji rynkowej. Skarżący wskazują, że w świetle materiałów z prac komisji sejmowej celem ustawodawcy uzasadniającym uchwalenie ustawy nowelizującej z 2003 r. było dążenie do ograniczenia możliwości wypowiadania wysokości czynszu najmu zawartego na czas oznaczony bez względu na charakter lokalu, a tym samym wyeliminowano mechanizm rynkowy w odniesieniu do lokali użytkowych. Ich zdaniem nie sposób bowiem oczekiwać, że najemca lokalu użytkowego, czy to w stosunku prawnym zawartym na czas oznaczony czy bezterminowy, zgodzi się na zaproponowaną przez wynajmującego wysokość czynszu. Zaskarżone przepisy prowadzą, jak podniesiono w skardze konstytucyjnej, do nieuzasadnionego zróżnicowania uprawnień właścicieli w zależności od daty powstania stosunku najmu, co narusza równość wobec prawa, ujętą w art. 32 ust. 1 Konstytucji. W ocenie skarżących przepisy te ingerują również nadmiernie w prawo własności w sposób nieadekwatny do zakładanego celu, a tym samym naruszają art. 64 ust. 1, ust. 2 i ust. 3 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji. W sposób, ich zdaniem, arbitralny pozbawiają one właściciela prawa regulowania wysokości czynszu na skutek zmienionych warunków ekonomicznych, konieczności poniesienia na najmowany lokal znacznych nakładów, w szczególności w celu zadośćuczynienia oczekiwaniom najemcy. Godzą tym samym w prawa gospodarki wolnorynkowej, uniemożliwiając w pewnych sytuacjach osiąganie przez wynajmującego zysku.