Wyrok SN z dnia 28 października 2020 r., sygn. I NSNc 38/20

W wypadku, gdy wpis lokalu do księgi wieczystej został dokonany przed 1 stycznia 1995 r., przesłanki dopuszczalności, ważności oraz treść umów o ustanowienie odrębnej własności lokali podlegają prawu dotychczasowemu. Zgodnie natomiast z zasadą bezpośredniego działania nowej ustawy ustanowiona w ten sposób własność lokali podlega od tego dnia nowemu prawu.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Paweł Czubik (przewodniczący, sprawozdawca)

SSN Antoni Bojańczyk

Eliza Anna Szepeluk (ławnik Sądu Najwyższego)

w sprawie z powództwa T. B. przeciwko R. D., J. B. i Gminie B. o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych w dniu 28 października 2020 r. skargi nadzwyczajnej Prokuratora Generalnego od wyroku Sądu Okręgowego w B. z dnia 7 listopada 2017 r., sygn. akt II Ca (...)

1. oddala skargę nadzwyczajną,

2. znosi wzajemnie koszty procesu w postępowaniu skargowym przed Sądem Najwyższym.

Uzasadnienie

Prokurator Generalny, na podstawie art. 89 § 1, 2, 3 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym (t.j. Dz.U. 2019, poz. 825; dalej: ustawa o SN, u.s.n.), skargą nadzwyczajną z 2 grudnia 2019 r. zaskarżył w całości prawomocny wyrok Sądu Okręgowego w B. z 7 listopada 2017 r., II Ca (...) z uwagi na konieczność zapewnienia zgodności z zasadą demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej.

Na zasadzie art. 89 § 1 pkt 2 ustawy o SN zaskarżonemu wyrokowi zarzucił naruszenie w sposób rażący prawa materialnego, tj. art. 3 ust. 6 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (t.j. Dz.U. 2015, poz. 1892 ze zm.), według stanu prawnego obowiązującego w dacie orzeczenia Sądu II instancji (ustawa w tym brzmieniu dalej: ustawa o własności lokali), poprzez jego niewłaściwe zastosowanie w odniesieniu do mającego miejsce w dniu 13 września 1976 r. wyodrębnienia własności lokali na skutek zawarcia umów sprzedaży lokali mieszkalnych z równoczesnym ustanowieniem prawa użytkowania wieczystego gruntu oraz ustalenia wielkości udziałów właścicieli lokali we współwłasności części budynku i innych urządzeń, które nie służyły wyłącznie do użytku właścicieli poszczególnych lokali oraz we współużytkowaniu wieczystym nieruchomości gruntowej i przyjęcie w związku z tym, że skoro nastąpiło to w jednym akcie notarialnym, to strony miały możliwość odmiennego określenia wielkości tych udziałów aniżeli stosunek powierzchni użytkowej lokalu wraz z powierzchnią pomieszczeń przynależnych do łącznej powierzchni użytkowej wszystkich lokali wraz z pomieszczeniami do nich przynależnymi, przez co brak jest podstaw do uwzględnienia powództwa poprzez uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym nieruchomości, podczas gdy czynności prawne w dniu 13 września 1976 r. zostały dokonane w okresie obowiązywania ustawy z dnia 14 lipca 1961 r. o gospodarce terenami w miastach i osiedlach (t.j. Dz.U. 1969, nr 22, poz. 159 ze zm.; dalej: ustawa o gospodarce terenami), która na mocy art. 15a ust. 2 wyłączała swobodę kontraktową stron w ustalaniu wysokości udziałów i nakazywała obliczanie wielkości udziału właściciela lokalu we współwłasności części budynku i innych urządzeń, które nie służyły wyłącznie do użytku właścicieli poszczególnych lokali oraz we współużytkowaniu wieczystym nieruchomości gruntowej, jako stosunek powierzchni użytkowej lokalu do powierzchni użytkowej budynku, a strony określiły udziały w sposób odmienny i w księdze wieczystej ujawniony został stan sprzeczny z ustawą, powodujący trwającą do chwili obecnej niezgodność tego stanu ze stanem prawnym, a tym samym zachodziła podstawa do uwzględnienia powództwa.