Uchwała SN z dnia 19 listopada 2010 r., sygn. III CZP 85/10

Sąd Najwyższy w składzie: SSN Jacek Gudowski (przewodniczący) SSN Marta Romańska (sprawozdawca) SSA Jan Kremer

w sprawie z wniosku Spółdzielni Mieszkaniowej "Osiedle Młodych" w P. w przedmiocie odmowy dokonania czynności notarialnej, po rozstrzygnięciu w Izbie Cywilnej na posiedzeniu jawnym w dniu 19 listopada 2010 r., zagadnienia prawnego przedstawionego  przez Sąd Okręgowy w P. postanowieniem z dnia 11 czerwca 2010 r.,

„Czy w budynku, który obejmuje tylko jeden samodzielny lokal, można ustanowić odrębną własność tego lokalu?”

podjął uchwałę:

W budynku, który obejmuje tylko jeden lokal, nie można ustanowić odrębnej własności tego lokalu.

Uzasadnienie

Notariusz na podstawie art. 81 ustawy z 14 lutego 1991 r. - Prawo o notariacie (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 189. poz. 1158 ze zm.) odmówił Spółdzielni Mieszkaniowej ,,Osiedle Młodych" w P. sporządzenia w formie aktu notarialnego oświadczenia o ustanowieniu odrębnej własności lokalu użytkowego położonego w P. na Os. B. [...] oraz umowy przeniesienia tego prawa przez Spółdzielnię na współwłasność Macieja L., Jana N., Anny F. oraz Izabeli Z., w celu zrealizowania roszczenia wynikającego dla współuprawnionych z art. 17¹⁴ ustawy z 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116 ze zm.; dalej - u.s.m.). Notariusz przyjął, że zamierzona czynność notarialna jest sprzeczna z prawem (art. 58 § 1 k.c.), bowiem prowadziłaby do ustanowienia odrębnej własności lokalu obejmującego cały budynek, będący jedynym budynkiem na działce wydzielonej z gruntów Spółdzielni. Zgodnie z ustawą z 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 80, poz. 903 ze zm.; dalej: u.w.l.), w takiej sytuacji nie może powstać prawo odrębnej własności lokalu, bo z tym prawem nie da się powiązać nieruchomości wspólnej, która pozostałaby przedmiotem współwłasności właścicieli odrębnych nieruchomości lokalowych.

W zażaleniu na odmowę dokonania czynności notarialnej Spółdzielnia Mieszkaniowa „Osiedle Młodych" zarzuciła, że doszło do niej z naruszeniem: - art. 81 prawa o notariacie przez jego niewłaściwe zastosowanie; art. 17 u.s.m. przez jego niezastosowanie; - art. 58 § 1 k.c. przez jego niewłaściwe zastosowanie. Skarżąca podkreśliła, że osobom, z którymi zamierzała dokonać czynności przysługuje w częściach ułamkowych spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu użytkowego - pawilonu handlowego. Zgodnie z art. 42 i n. u.s.m. zarząd Spółdzielni podjął uchwałę w sprawie określenia przedmiotu prawa odrębnej własności tego lokalu, które ma być przeniesione na uprawnionych. Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu użytkowego dotyczy wprawdzie całego budynku, który jako jedyny posadowiony jest na działce wydzielonej z gruntów Spółdzielni, ale zgodnie z poglądem wyrażonym w wyroku Sądu Najwyższego z  16 stycznia 2008 r., IV CSK 402/07, w takich okolicznościach może dojść do ustanowienia i przeniesienia na uprawnionych odrębnej własności lokalu. Spółdzielnia wniosła o uchylenie odmowy dokonania czynności notarialnej.