Wyrok SN z dnia 20 sierpnia 2020 r., sygn. III UK 411/18

Artykuły 154 i 155 k.p.a., w przeciwieństwie do art. 156 k.p.a., nie mogą stanowić podstawy wzruszenia decyzji organu rentowego w przedmiocie podlegania ubezpieczeniom społecznym w Polsce lub unieważnienia zaświadczenia A1 wydanych w porozumieniu z instytucjami właściwymi innych państw członkowskich.

Biuletyn SN Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych nr 11-12/2020

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Dawid Miąsik (przewodniczący, sprawozdawca)

‎SSN Maciej Pacuda

SSN Romualda Spyt

w sprawie z odwołania K. R. prowadzącej działalność gospodarczą pod firmą I. w L. ‎od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L. ‎z udziałem A. B., H. C., A. D., A. G., K. H., R. J., A. J., E. K., B. K. , E. K. , E. M. W. M. , A. M. , M. M. , M. N,, E. P. , M. S. , M. S. , K. S. , A. S. , E. W. , S. W. , M. W., J. W. ‎o wszczęcie postępowania w sprawie uchylenia decyzji, ‎po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 20 sierpnia 2020 r., skargi kasacyjnej odwołującej się od wyroku Sądu Apelacyjnego w (…) z dnia 28 marca 2018 r., sygn. akt III AUa (…),

1. oddala skargę kasacyjną,

2. zasądza od odwołującej się na rzecz organu rentowego kwotę 180 (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu kasacyjnym.

Uzasadnienie

Decyzją z 21 października 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. (organ rentowy) odmówił wszczęcia postępowania w przedmiocie uchylenia ostatecznych decyzji stwierdzających, że pracownicy I. nie podlegają polskiemu ustawodawstwu w zakresie ubezpieczeń społecznych. Odwołanie od powyższej decyzji wniosła K. R. prowadząca działalność gospodarczą pod firmą I. w L. (wnioskodawczyni).

Wyrokiem z 5 września 2017 r., V U (…) Sąd Okręgowy w L. oddalił odwołanie i obciążył wnioskodawczynie kosztami postępowania.

Sąd Okręgowy ustalił, że wnioskodawczyni prowadziła działalność paramedyczną polegającą na usługach opiekuńczych i pomocy domowej świadczonej przede wszystkim za granicą. Pracownikom zatrudnionym do pracy za granicą wnioskodawczyni wysyłała polecenia wyjazdu służbowego. Sąd Okręgowy ustalił ponadto, że w wyniku przeprowadzonej kontroli organ rentowy stwierdził, że pracownicy wnioskodawczyni wykonywali pracę wyłącznie na terytorium Niemiec, a działalność wnioskodawczyni od czerwca 2009 r. nie spełniała warunków delegowania określonych w decyzji Nr 181 Komisji Administracyjnej Wspólnot Europejskich ds. Zabezpieczenia Społecznego Pracowników – Migrantów z dnia 13 grudnia 2000 r. dotycząca interpretacji art. 14 ust. 1, art. 14a ust. 1 oraz art. 14b ust. 1 i 2 rozporządzenia Rady (EWG) Nr 1408/71 w sprawie ustawodawstwa, które ma zastosowanie do pracowników najemnych oraz osób pracujących na własny rachunek tymczasowo pracujących poza państwem właściwym (Dz.Urz. UE L 2001 Nr 329, s. 73 – dalej decyzja nr 181) i decyzji nr A2 z dnia 12 czerwca 2009 r. dotycząca wykładni art. 12 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 w sprawie ustawodawstwa mającego zastosowanie do pracowników delegowanych i osób wykonujących pracę na własny rachunek, tymczasowo pracujących poza państwem właściwym (Dz.Urz. UE C 2010 nr 106, s. 5 – dalej decyzja A2). Organ rentowy ustalił również, że osiągnięte przez płatnika składek obroty za okres od kwietnia 2009 r. do kwietnia 2012 r. w 99,39% zostały uzyskane za granicą, a zaledwie 0,61% obrotu stanowiły przychody uzyskane w Polsce. W tych okolicznościach organ rentowy wydał w stosunku do 255 byłych pracowników wnioskodawczyni decyzje stwierdzające, że nie podlegali oni polskiemu ustawodawstwu polskiemu w zakresie ubezpieczeń społecznych i unieważnił wcześniej wydane zaświadczenia A1. Wnioskodawczyni nie odwołała się od wyżej wskazanych decyzji organu rentowego. Nie uczynili tego również zainteresowani pracownicy, których decyzje te dotyczyły, za wyjątkiem M. P.. W stosunku do niej decyzja organu rentowego została zmieniona wyrokiem Sądu Apelacyjnego w (…) w ten sposób, że stwierdzono, iż ubezpieczona ta podlegała polskiemu ustawodawstwu w zakresie ubezpieczeń społecznych w okresie od 12 grudnia 2010 r. do 31 stycznia 2011 r. z tytułu zatrudnienia u wnioskodawczyni. Sąd Apelacyjny zobowiązał także organ rentowy do wydania M. P. zaświadczenia A1.