Uchwała składu 7 sędziów SN z dnia 22 lipca 2020 r., sygn. III CZP 31/19

Poszkodowany, który doznał uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, może domagać się na podstawie art. 444 § 1 k.c. odszkodowania z tytułu kosztów opieki sprawowanej nad nim nieodpłatnie przez osoby bliskie.

Teza urzędowa

Sąd Najwyższy w składzie:

Prezes SN Dariusz Zawistowski (przewodniczący)

SSN Teresa Bielska-Sobkowicz

SSN Dariusz Dończyk

SSN Monika Koba

SSN Grzegorz Misiurek (sprawozdawca)

SSN Władysław Pawlak

SSN Agnieszka Piotrowska

na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 22 lipca 2020 r., przy udziale Rzecznika Finansowego po rozstrzygnięciu zagadnienia prawnego przedstawionego przez Rzecznika Finansowego we wniosku z dnia 29 kwietnia 2019 r., sygn. akt (...),

"Czy poszkodowanemu, który doznał uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, przysługuje na podstawie art. 444 § 1 k.c. odszkodowanie z tytułu kosztów opieki sprawowanej nad nim nieodpłatnie przez osoby bliskie?"

podjął uchwałę:

Poszkodowany, który doznał uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, może domagać się na podstawie art. 444 § 1 k.c. odszkodowania z tytułu kosztów opieki sprawowanej nad nim nieodpłatnie przez osoby bliskie.

Rzecznik Finansowy wystąpił na podstawie art. 83 § 2 w związku z art. 83 § 1 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym (jedn. tekst: Dz.U. z 2019 r., poz. 825 ze zm.) z wnioskiem o podjęcie - w poszerzonym składzie - uchwały rozstrzygającej rozbieżności w wykładni art. 444 § 1 k.c. Zgodnie z tym przepisem, w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu.

Rzecznik wskazał na występujące w orzecznictwie sądów powszechnych rozbieżności dotyczące wykładni zdania pierwszego przytoczonego unormowania, niezbędnej dla rozstrzygnięcia kwestii, czy poszkodowanemu, który doznał uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, przysługuje odszkodowanie z tytułu kosztów opieki sprawowanej nad nim nieodpłatnie przez osoby bliskie. Zwrócił uwagę na praktyczną doniosłość tego problemu. Często bowiem poszkodowani, wymagający - w następstwie uszkodzenia ciała lub rozstroju - opieki, uzyskują ją nieodpłatnie od osób najbliższych, które nie ponoszą z tego tytułu uchwytnych, kosztów (np. wynikających z utraty dochodów), jednak poświęcają swój czas i wysiłek, aby spełnić świadczenie opiekuńcze mające określoną wartość.