Postanowienie SN z dnia 12 czerwca 2020 r., sygn. V CSK 549/19

Sytuacja osoby ubezpieczonej podlega kontroli tak co do zasady, jak i co do wysokości podstawy wymiaru składek, jako że organowi rentowemu nie można odmówić prawa do kontroli samego tytułu i w konsekwencji również podstawy składek w sytuacji początkowego zgłoszenia do ubezpieczenia społecznego przy dysproporcji wynikającej z niskiego przychodu i zgłaszaniu zawyżonej podstawy składek - art. 83 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (wnioskowanie z większego na mniejsze). Organ rentowy może więc zakwestionować sam tytuł albo samą podstawę wymiaru składek.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Katarzyna Tyczka-Rote

w sprawie z powództwa M.K-K. przeciwko I.G. o zapłatę, na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 12 czerwca 2020 r., na skutek skargi kasacyjnej powódki od wyroku Sądu Okręgowego we W. z dnia 3 kwietnia 2019 r., sygn. akt XI Ga [...],

1. odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania,

2. zasądza od powódki na rzecz pozwanej kwotę 2700 (dwa tysiące siedemset) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu kasacyjnym oraz kwotę 17 (siedemnaście) zł tytułem opłaty od pełnomocnictwa.

Uzasadnienie

Powódka M. K. - K. wniosła skargę kasacyjną od wyroku Sądu Okręgowego we W. z dnia 3 kwietnia 2019 r. zmieniającego wyrok Sądu Rejonowego [...] we W. z dnia 11 czerwca 2018 r. Sąd pierwszej instancji uwzględnił w całości jej powództwo odszkodowawcze skierowane przeciwko pozwanej I.G. o zapłatę kwoty 61 245,33 zł z ustawowymi odsetkami od szczegółowo sprecyzowanych kwot i dat oraz kosztami procesu. Powódka uzasadniła swoje roszczenie finansowymi konsekwencjami zaniedbań pozwanej, z którą łączyła ją umowa z dnia 4 sierpnia 2014 r., na podstawie której pozwana - prowadząca biuro rachunkowe - miała wykonywać dla powódki obsługę księgową oraz sporządzać dokumentację kadrowo - płacową, a także zastępować powódkę w czynnościach prawnych przed Zakładem Ubezpieczeń Społecznych. Powódka rozpoczęła działalność w sierpniu 2014 r. i płaciła składki na ubezpieczenie społeczne w preferencyjnej wysokości (504 zł miesięcznie). Po rozpoczęciu działalności zaszła w ciążę. Termin porodu był przewidywany w maju 2015 r. W celu zapewnienia sobie możliwie wysokiego zasiłku macierzyńskiego powódka uzgodniła z pozwaną, że najpóźniej z końcem lutego należy wyrejestrować ją z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego dla osób prowadzących działalność gospodarczą i począwszy od dnia 1 kwietnia 2015 r. na nowo zarejestrować, deklarując wysokość stawki według najwyższej podstawy wymiaru. Czynności te miała wykonać pozwana, jednak - mimo przygotowania odpowiednich dokumentów w formie elektronicznej - nie dokonała ostatecznie skutecznej wysyłki do ZUS ze względu na zaniedbanie włączenia trybu automatycznej wysyłki. O nieskuteczności swoich czynności pozwana dowiedziała się w początku maja 2015 r., starała się naprawić skutki niewysłania wniosków, jednak bez powodzenia. O problemach nie informowała powódki, która za kwiecień 2015 r. odprowadziła maksymalną składkę na ubezpieczenie społeczne. Powódka od grudnia 2014 r. przebywała na zwolnieniu lekarskim, a zaświadczenie o niezdolności do pracy przesyłała do ZUS, zaś jego kopię pozwanej. Powódka urodziła syna w dniu 24 maja 2015 r. Pismem z dnia 3 lipca 2015 r. ZUS powiadomił powódkę, że w systemie nie ma informacji o wnioskach o jej wyrejestrowanie i ponowną rejestrację, wobec czego przysługuje jej minimalny zasiłek. Powódka w okresie od 24 maja 2015 r. do dnia 21 maja 2016 r. pobrała zasiłek macierzyński w kwocie 6 752,20 zł, podczas gdy liczyła na łączną kwotę 67 980, 64 zł. Sąd pierwszej instancji ocenił, że zaniedbania pozwanej w wykonaniu jej obowiązków umownych pozbawiły powódkę wyższych świadczeń, wobec czego powinna na podstawie art. 471 k.c. w zw. z art. 361 k.c. naprawić poniesioną przez nią szkodę, odpowiadającą różnicy pomiędzy świadczeniem zakładanym a rzeczywiście otrzymanym.