Wyrok SN z dnia 30 kwietnia 2019 r., sygn. I CSK 79/18

Nie każda czynność procesowa - nawet o dużej wartości jej przedmiotu - wymaga zezwolenia sądu opiekuńczego. Z pewnością takiego zezwolenia będą wymagały czynności dyspozytywne. Natomiast, takie czynności jak wytoczenie powództwa w imieniu małoletniego, zawsze powinny być oceniane w kategoriach ochrony dobra dziecka. Zatem tylko wyjątkowo wytoczenie na korzyść dziecka powództwa mogłoby być ocenione, jako wymagające zezwolenia sądu opiekuńczego. Należy bowiem pamiętać, że w myśl art. 101 § 1 k.r.o. rodzice obowiązani są sprawować z należytą starannością zarząd majątkiem dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską. Powszechnie, choć nie bezspornie, przez pojęcie zarządu, o którym mowa w art. 101 § 1 k.r.o., należy rozumieć zarówno czynności faktyczne, prawne, jak i czynności polegających na reprezentowaniu dziecka przed sądami lub innymi organami w sprawach związanych z realizacją zarządu. Zatem w ramach kompetencji zawartej w cytowanej normie rodzic może dokonywać czynności procesowych w imieniu dziecka, kierując się jego dobrem w granicach należytej staranności. W ocenie Sądu Najwyższego czynność procesowa w postaci wytoczenia powództwa nie może być kwalifikowana jako wymagająca zezwolenia sadu opiekuńczego, tylko z tego względu, że może się łączyć z koniecznością poniesienia kosztów sądowych bądź kosztów procesu.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Jacek Grela (przewodniczący, sprawozdawca)

SSN Małgorzata Manowska

SSN Tomasz Szanciło

w sprawie z powództwa M. C. przeciwko B. D. o zachowek, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 30 kwietnia 2019 r., skargi kasacyjnej pozwanej od wyroku Sądu Apelacyjnego w (...) z dnia 20 kwietnia 2017 r., sygn. akt VI ACa (...),

uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi Apelacyjnemu w (...) do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

M. C, działająca przez przedstawiciela ustawowego - matkę M. C, wniosła początkowo o zasądzenie od pozwanej B. D. kwoty 206.000 zł tytułem zachowku z ustawowymi odsetkami od dnia 19 maja 2011 r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu. W ostatecznym stanowisku domagała się zasądzenia kwoty 132.561 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 19 maja 2011 r. do dnia zapłaty, a w pozostałej części cofnęła pozew. Pozwana w odpowiedzi na pozew podniosła zarzut braku legitymacji czynnej powódki. Podniosła ponadto zarzut zawyżenia wartości masy spadkowej po zmarłym B. B., określając jej wartość na łączną kwotę 230.199 zł.