Wyrok SN z dnia 31 października 2018 r., sygn. II UK 331/17

Art. 14 ust. 1 rozporządzenia wykonawczego w związku z art. 12 ust. 1 rozporządzenia podstawowego, należy interpretować w ten sposób, że pracownika zatrudnionego w celu oddelegowania do innego państwa członkowskiego należy uznać za osobę, która "bezpośrednio przed rozpoczęciem zatrudnienia podlega już ustawodawstwu państwa członkowskiego, w którym siedzibę ma jej pracodawca" w rozumieniu art. 14 ust. 1 wykonawczego, nawet jeśli pracownik ten nie miał statusu osoby ubezpieczonej na podstawie ustawodawstwa tego państwa członkowskiego bezpośrednio przed rozpoczęciem zatrudnienia, o ile w tym momencie pracownik miał miejsce zamieszkania we wspomnianym państwie członkowskim, czego ustalenie należy do sądu odsyłającego.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Zbigniew Korzeniowski (przewodniczący)

SSN Romualda Spyt (sprawozdawca)

SSN Krzysztof Staryk

w sprawie z wniosku P. Sp. z o.o. we W. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi we W. z udziałem zainteresowanego M. B. o wydanie zaświadczenia, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 31 października 2018 r., skargi kasacyjnej organu rentowego od wyroku Sądu Apelacyjnego [...] z dnia 11 sierpnia 2016 r., sygn. akt III AUa [...],

oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Decyzją z 2 lipca 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W. odmówił wydania P. Sp. z o.o. we W. zaświadczenia potwierdzającego polskie ustawodawstwo w zakresie ubezpieczeń społecznych pracownika tej Spółki M. B., wykonującego pracę we Francji w okresie od 20 stycznia 2014 r. do 17 maja 2014 r.

Wyrokiem z 17 grudnia 2015 r. (sygn. akt VIII U [...]), Sąd Okręgowy we W. oddalił odwołanie Spółki. Sąd ustalił, że odwołująca się Spółka posiada siedzibę w Polsce, jest agencją pracy tymczasowej i zajmuje się wyszukiwaniem miejsc pracy oraz pozyskiwaniem pracowników, współpracując z przedsiębiorcami we Francji, Niemczech i w Polsce, delegując do nich określoną liczbę pracowników. Administracja wnioskodawcy, kadry, księgowość i marketing prowadzone są w Polsce. Proces rekrutacyjny również prowadzony jest w Polsce. Wnioskodawca nalicza i wypłaca wynagrodzenie, wystawia zaświadczenia i świadectwa pracy, w toku zatrudnienia kontaktuje się na bieżąco z pracownikami oddelegowanymi, zapewnia im opiekę. Umowy o pracę podlegają polskiemu reżimowi prawnemu. Zainteresowany M. B. w dniu 16 stycznia 2014 r. zawarł z odwołującą się Spółką umowę o pracę na czas określony, tj. na okres od 20 stycznia 2014 r. do 18 kwietnia 2014 r. Na podstawie umowy o pracę miał wykonywać obowiązki montera płyt kartonowo gipsowych na rzecz i pod kierownictwem pracodawcy użytkownika na terenie Francji. Aneksem nr 1 do umowy o pracę uzgodniono, że umowa o pracę uległa przedłużeniu do 31 maja 2014 r. W wyniku przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego organ rentowy ustalił, że M. B. bezpośrednio przed delegowaniem do pracy za granicą był zgłoszony do ubezpieczeń jako zleceniobiorca przez "T." Sp. z o.o. w okresie od 19 sierpnia 2013 r. do 30 września 2013 r. Z danych znajdujących się w Kompleksowym Systemie Informatycznym Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jednoznacznie wynika, że ostatnie zatrudnienie w kraju ustało z dniem 30 września 2013 r., a zatem wystąpiła przerwa w ubezpieczeniu w okresie od 1 października 2013 r. do 19 stycznia 2014 r. Wtoku postępowania oraz do odwołania od decyzji odwołująca się Spółka przedstawiła zaświadczenie wydane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W. - Biuro Terenowe w S. z 16 stycznia 2014 r. potwierdzające fakt zgłoszenia M. B. do ubezpieczeń od 19 sierpnia 2013 r. przez "T." Sp. z o.o. W wyniku przeprowadzanego postępowania "T." Sp. z o.o. wstecznie wyrejestrowała M. B. z ubezpieczeń od 1 października 2013 r. Organ odmówił wydania zaświadczenia potwierdzającego polskie ustawodawstwo ze względu na fakt, że, M. B. zgłoszony do ubezpieczeń w Polsce jako pracownik i delegowany do pracy na terytorium Francji, nie spełniał warunku określonego w art. 14 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. dotyczącego wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.U. EU L 284 z 30 października 2009, s. 1; dalej rozporządzenie wykonawcze). Sąd wskazał, że zgodnie z tym przepisem do celów stosowania art. 12 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.U. EU L 200 z dnia 7 czerwca 2004, s. 1; dalej rozporządzenie podstawowe) osoba, która wykonuje działalność jako pracownik najemny w państwie członkowskim w imieniu pracodawcy, który normalnie tam prowadzi swoją działalność, a która jest delegowana przez tego pracodawcę do innego państwa członkowskiego, oznacza także osobę zatrudnioną w celu oddelegowania jej do innego państwa członkowskiego pod warunkiem, że osoba ta bezpośrednio przed rozpoczęciem zatrudnienia podlega już ustawodawstwu państwa członkowskiego, w którym siedzibę ma jej pracodawca. Zgodnie z postanowieniami Decyzji A2 Komisji Administracyjnej do spraw Koordynacji Systemów Zabezpieczenia Społecznego z dnia 12 czerwca 2009 r. dotyczącej wykładni art. 12 rozporządzenia podstawowego, wymóg, do którego odnoszą się słowa "bezpośrednio przed rozpoczęciem zatrudnienia", można uważać za spełniony, jeśli dana osoba podlega przez co najmniej miesiąc ustawodawstwu państwa członkowskiego, w którym pracodawca ma swoją siedzibę. Z wniosku o wydanie dla M. B. formularzy A1 na podstawie art. 12 ust. 1 rozporządzenia podstawowego wynikało, że zainteresowany był nieprzerwanie zgłoszony do ustawodawstwa polskiego w zakresie zabezpieczenia społecznego zanim został skierowany do pracy za granicą. Zakład Ubezpieczeń Społecznych, dokonując analizy zapisów na koncie zainteresowanego oraz dokumentacji znajdującej się w posiadaniu Oddziału, ustalił jednak, że bezpośrednio przed delegowaniem nie podlegał on przez co najmniej miesiąc ustawodawstwu polskiemu w zakresie zabezpieczenia społecznego (przerwa w zgłoszeniu od października 2013 r. do 19 stycznia 2014 r.). Tym samym nie został spełniony warunek podlegania przez pracownika - bezpośrednio przed oddelegowaniem do innego kraju - przez co najmniej miesiąc ustawodawstwu państwa członkowskiego, w którym siedzibę ma wysyłający pracodawca. Zdaniem Sądu Okręgowego, fakt, że dopiero po zatrudnieniu zainteresowanego u wnioskodawcy nastąpiła zmiana w jego okresie zatrudnienia w Spółce "T.", nie ma wpływu na rozstrzygnięcie, ponieważ wobec wstecznego wyrejestrowania zainteresowanego od 1 października 2013 r. przestał on spełniać wymóg miesięcznego podlegania ubezpieczeniom bezpośrednio przed delegowaniem do pracy za granicą.