Postanowienie SN z dnia 31 stycznia 2018 r., sygn. I CSK 645/17

1. O powadze rzeczy osądzonej decyduje - poza identycznością stron i identycznością przedmiotu rozstrzygnięcia - także tożsamość podstawy sporu. Tożsamość podmiotowa zachodzi wtedy, gdy w obu sprawach występują te same osoby lub ich następcy prawni, chociażby w odwrotnych rolach procesowych.

2. Podstawa sporu nie może być identyfikowana "z podstawą roszczenia", ponieważ nie obejmuje stanowiska innych podmiotów występujących w sprawie, ani z pojęciem "podstawa faktyczna i prawna orzeczenia", gdyż te określenia oznaczają jedynie motywy takiego a nie innego rozstrzygnięcia. Podstawa sporu to zespół okoliczności faktycznych, które charakteryzują stosunek prawny pomiędzy stronami, i z których powód (wnioskodawca) wywodzi swe roszczenie. W zakres zatem pojęcia "podstawa sporu" wchodzą tylko te fakty, które według hipotezy zastosowanych norm prawnych zadecydowały o dokonanym rozstrzygnięciu.

3. Do uznania, że sprawa została prawomocnie osądzona, a więc, iż istnieją podstawy do odrzucenia nowego pozwu (art. 199 § 1 i art. 366 KPC), nie wystarcza samo stwierdzenie, iż w obydwu sprawach chodzi o to samo roszczenie i że identyczne są podmioty obydwu postępowań; mimo bowiem identyczności stron i dochodzonego roszczenia stan rzeczy osądzonej nie występuje, jeżeli uległy zmianie okoliczności, których istnienie było przyczyną oddalenia pierwszego żądania, a więc jeżeli roszczenie stało się w świetle nowego stanu faktycznego uzasadnione.